Thượng nghị sĩ thuộc đảng Dân chủ Tim Kaine ngày 3/1 giới thiệu nghị quyết về quyền chiến tranh, nhằm mục đích ngăn quân đội Mỹ thực hiện bất cứ hành động thù địch nào đối với Iran theo mệnh lệnh của Tổng thống Donald Trump nhưng chưa được quốc hội phê chuẩn.
Nghị quyết này yêu cầu bất cứ hành động quân sự nào chống lại Iran trong tương lai đều phải được đưa ra thảo luận và bỏ phiếu tại Thượng viện Mỹ. Ngôn ngữ trong nghị quyết nêu rõ rằng nước Mỹ có quyền tự vệ trước các cuộc tấn công tiềm tàng, nhưng hành động gây chiến với Iran phải được quốc hội ủy quyền công khai.
Động thái diễn ra trong bối cảnh quân đội Mỹ vừa tung đòn không kích giết chết Qassem Soleimani, tư lệnh đặc nhiệm Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, tại sân bay quốc tế Baghdad. Nhiều nghị sĩ Mỹ cho rằng hành động này của Trump có nguy cơ châm ngòi chiến tranh với Iran, nhưng lại không được quốc hội thông qua.
Hiến pháp Mỹ quy định chỉ có quốc hội mới có quyền tuyên chiến. Đạo luật Quyền Chiến tranh năm 1973 cho phép quốc hội Mỹ loại quân đội khỏi "tình trạng chiến tranh" nếu không tuyên chiến. Đạo luật yêu cầu tổng thống Mỹ xin quốc hội phê chuẩn trước khi đưa quân đội tham chiến và phải thường xuyên tham khảo ý kiến quốc hội cho đến khi chiến dịch kết thúc.
"Chúng ta không nên gây chiến với Iran dựa trên quyết định của tổng thống. Chúng ta chỉ nên phát động cuộc chiến nếu quốc hội bỏ phiếu thông qua theo đúng hiến pháp", Kaine nói trên MSNBC. Thượng nghị sĩ này cho rằng Mỹ không nên "tham gia vào một cuộc chiến không cần thiết khác ở Trung Đông".
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại Miami, Florida, hôm qua. Ảnh: AFP.
Khi được hỏi về nghị quyết của Kaine, thượng nghị sĩ Mitch McConnell, lãnh đạo phe Cộng hòa chiếm đa số ở Thượng viện, nói rằng trong bối cảnh chính trị hiện tại, cuộc không kích ở Iraq chắc chắn sẽ gây tranh cãi hoặc chia rẽ.
"Tôi đề nghị tất cả các thượng nghị sĩ chờ đợi sự thật và nghe ý kiến từ chính quyền trước khi đưa ra những phán xét công khai về cuộc tấn công này cũng như hậu quả của nó", McConnell nói, thêm rằng Kaine phải đợi 10 ngày trước khi có thể đưa nghị quyết của mình lên Thượng viện để bỏ phiếu.
McConnell cho hay chính quyền Trump hôm qua đã thông báo cho quốc hội về tình hình ở Iraq và ông đang sắp xếp một cuộc họp cho tất cả các thượng nghị sĩ vào đầu tuần tới.
Bộ Quốc phòng Mỹ hôm qua tuyên bố cuộc không kích giết Soleimani nhằm mục đích ngăn chặn các kế hoạch tấn công của Iran trong tương lai. Tổng thống Trump cùng ngày cũng cáo buộc tướng Iran đang âm mưu tấn công nhân viên ngoại giao và quân đội Mỹ.
Nhiều thành viên đảng Cộng hòa đã ca ngợi Trump khi ra lệnh không kích giết chết tướng Soleimani như một "phản ứng chính đáng" trước hành động của Iran. Tuy nhiên, một số nghị sĩ cho rằng quốc hội nên được thông báo và hỏi ý kiến trước khi tiến hành cuộc không kích.
Lầu Năm Góc xác nhận đã không kích đoàn xe chở Soleimani khi phát hiện ông này đáp máy bay xuống sân bay quốc tế Baghdad rạng sáng 3/1. Cuộc tấn công khiến Soleimani cùng một chỉ huy cấp cao của dân quân Iraq và 6 người trong đoàn hộ tống thiệt mạng.
Cái chết của Soleimani gây chia rẽ trong nội bộ Mỹ cũng như làm dấy lên lo ngại về các cuộc chiến báo thù của Iran. Các quan chức quân đội Mỹ cho biết đang thực hiện các bước để bảo vệ lực lượng Mỹ ở Trung Đông và các nơi khác trên thế giới vì họ nhận thức được Iran hoặc các lực lượng ủy quyền sẽ phản ứng dữ dội.
Ngọc Ánh (Theo WSJ)
Xem thêm: