Kỹ sư Nga kiểm tra tên lửa hành trình Burevestnik trong quá trình phát triển. Ảnh: BQP Nga. |
Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov ngày 20/8 tuyên bố vụ nổ ở căn cứ quân sự miền bắc nước này cách đây hai tuần không liên quan gì đến Tổ chức Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBTO) và các trạm giám sát phóng xạ của Nga không bắt buộc phải chuyển dữ liệu cho CTBTO.
"Việc chuyển giao dữ liệu từ các trạm quốc gia của chúng tôi nằm trong hệ thống giám sát quốc tế là hành động hoàn toàn tự nguyện", Ryabkov nói. Quan chức này khẳng định các cơ quan liên quan của Nga đã cung cấp những lời giải thích cặn kẽ về những gì diễn ra cùng hậu quả của vụ nổ và không có bất cứ mối đe dọa nào với môi trường hay người dân địa phương.
Phát biểu của ông Ryabkov được đưa ra sau khi CTBTO thông báo không nhận được dữ liệu từ 4 trạm giám sát phóng xạ ở Nga sau vụ nổ hôm 8/8. Ban điều hành các trạm này cho biết đã gặp phải các vấn đề về liên lạc và kết nối mạng và đang cố gắng khắc phục.
Một người phát ngôn của CTBTO cho hay Thứ trưởng Ryabkov đã đúng khi nói rằng việc chia sẻ dữ liệu là không bắt buộc, bởi hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện chưa thể được thực thi đầy đủ khi chưa được mọi quốc gia sở hữu công nghệ hạt nhân phê chuẩn. Các nước sở hữu công nghệ hạt nhân chưa phê chuẩn hiệp ước này là Trung Quốc, Mỹ, Ai Cập, Ấn Độ, Iran, Israel, Triều Tiên và Pakistan.
Giám đốc điều hành CTBTO Lassina Zerbo hôm 20/8 xác nhận hai trong 4 trạm giám sát của Nga đã nối lại việc chia sẻ dữ liệu và đã cung cấp một số thông tin. "Đây là sự hợp tác và hỗ trợ tuyệt vời từ các điều hành viên trạm giám sát ở Nga", ông viết trên Twitter.
Bộ Ngoại giao Mỹ chưa đưa ra bình luận về tuyên bố của Nga, nhưng giới phân tích nước này cho rằng nếu Moskva cố tình che giấu thông tin về vụ nổ, nó có thể tạo tiền lệ nguy hiểm, ảnh hưởng đến an toàn và an ninh thế giới.
Người dân vùng Arkhangelsk phía bắc nước Nga hôm 8/8 chứng kiến một vụ nổ dữ dội ở ngoài khơi căn cứ quân sự tại khu vực. Nồng độ phóng xạ tại thành phố Severodvinsk gần đó tăng 4-16 lần sau vụ nổ, theo Cơ quan Dự báo Thời tiết Nga (Rosgidromet). Người dân trong vùng đã đổ xô đi mua i-ốt để đề phòng nguy cơ nhiễm xạ, nhưng Bộ Quốc phòng Nga khẳng định nồng độ phóng xạ trong khu vực đã trở về mức bình thường.
Vị trí thành phố Arkhangelsk, nơi xảy ra vụ nổ tại căn cứ quân sự Nga ngày 8/8. Đồ họa: Worldatlas. |
Tập đoàn năng lượng hạt nhân Nga (Rosatom) hôm 10/8 thừa nhận vụ nổ xảy ra trong một cuộc thử nghiệm "nguồn năng lượng đồng vị hạt nhân" khiến 5 kỹ sư hạt nhân thiệt mạng và ba người bị thương. Giám đốc Rosatom Alexei Likhachev hai ngày sau đó cho biết động cơ tên lửa của nước này phát nổ khi thử nghiệm loại vũ khí mới ngoài khơi thành phố Arkhangelsk.
Một quan chức cấp cao Mỹ cho biết Washington tin rằng vụ nổ có liên quan đến chương trình tên lửa hành trình trang bị động cơ hạt nhân Burevestnik mà Tổng thống Nga Vladimir Putin công bố năm ngoái.
Tờ Novaya Gazeta của Nga hôm qua dẫn thông tin từ một nhân viên y tế giấu tên cho biết hai trong số 5 nạn nhân thiệt mạng trong vụ nổ là do nhiễm phóng xạ. "Hai bệnh nhân chết trước khi được đưa tới sân bay, với nồng độ phóng xạ rất cao và triệu chứng nhiễm xạ tăng lên từng giờ", nguồn tin nói. Moskva chưa bình luận về thông tin này.
Nguyễn Hoàng (Theo ABC News)