Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan hôm 5/3 ký thỏa thuận ngừng bắn và thành lập hành lang an ninh rộng 6 km tại tỉnh Idlib, tây bắc Syria, nhấn mạnh cam kết bảo đảm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia Trung Đông này.
Đây là động thái giảm căng thẳng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Syria sau chiến dịch quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ tại tỉnh Idlib, nơi chứng kiến sự phổ biến và sức hủy diệt của máy bay không người lái vũ trang (UCAV) do nước này chế tạo, loại khí tài làm thay đổi đáng kể cục diện chiến trường.
UCAV Thổ Nhĩ Kỳ tấn công lực lượng Syria đầu tháng 3. Video: Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ.
"UCAV Thổ Nhĩ Kỳ trên bầu trời Syria là yếu tố thay đổi hoàn toàn cuộc chơi về mặt chiến thuật. Chiến trường Idlib có nhiều 'điểm nóng' có ảnh hưởng lớn tới thế cân bằng quân sự như Saraqib, Neirab và Atarib. Phi đội UCAV có thể tạo ra khác biệt tại những điểm nóng này", Can Kassapoglu, giám đốc Chương trình Nghiên cứu An ninh và Quốc phòng thuộc tổ chức phân tích EDAM có trụ sở tại Istanbul, nêu quan điểm.
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ từng dùng máy bay không người lái vũ trang tại Syria trong chiến dịch Cành Oliu nhằm vào dân quân người Kurd hồi cuối năm 2018. Tuy nhiên, chiến dịch Mùa xuân Hòa bình được Thổ Nhĩ Kỳ phát động hôm 1/3 là lần đầu tiên nước này triển khai UCAV chống lại lực lượng chính phủ Syria, trong đó các máy bay không người lái nội địa như Anka-S và Bayraktar-TB2 được sử dụng với quy mô và cường độ lớn.
Giới chuyên gia ước tính Thổ Nhĩ Kỳ đã sử dụng tới hàng chục UCAV chỉ trong vài ngày giao tranh. Chúng không chỉ tấn công vị trí quân đội chính phủ và dân quân được Damascus hậu thuẫn, mà còn nhằm vào những khu vực nằm sâu trong lãnh thổ Syria gần thành phố Aleppo và Hama.
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ thông báo đã sử dụng UCAV để vô hiệu hóa 135 xe tăng, 5 hệ thống phòng không và hơn 2.500 binh sĩ, dân quân thân chính phủ Syria. Một số nguồn tin cho rằng những chiếc UCAV cũng hạ sát nhiều sĩ quan cấp cao của quân đội Syria và dân quân vũ trang, nhưng thông tin này chưa được xác nhận.
Quân đội chính phủ Syria tuyên bố đã bắn hạ ít nhất 6 máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó một chiếc Anka-S rơi xuống khu vực do phiến quân thân Ankara kiểm soát, khiến các tay súng ăn mừng vì tưởng đó là cường kích Su-24 Nga. Thổ Nhĩ Kỳ cũng thừa nhận đã mất một phi cơ trong chiến dịch tại Syria.
Một chiếc Anka-S bay thử tại Thổ Nhĩ Kỳ hồi năm 2011. Ảnh: Defpost.
Uy lực UCAV Thổ Nhĩ Kỳ giúp phiến quân Syria mở nhiều chiến dịch phản công nhằm vào quân đội chính phủ, nhưng các nhà phân tích cho rằng điều này không đủ để thay đổi thực trạng chiến trường theo ý Ankara.
"Quân đội Syria mất lợi thế tâm lý sau khi Thổ Nhĩ Kỳ triển khai máy bay và pháo binh, binh sĩ chính phủ không thể chiến đấu dưới các đòn không kích dữ dội và tạm thời tê liệt. Dù vậy, phiến quân vẫn không thể giành lại những vùng lãnh thổ từ tay quân chính phủ", nhà phân tích Trung Đông Kirill Semenov nhận xét.
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cũng tập trung phần lớn lực lượng ở phía đông Idlib, nơi chỉ có quân đội chính phủ Syria và dân quân do Iran huấn luyện. Chiến sự ít ác liệt hơn ở hướng nam Idlib do các đơn vị Syria tại đây được Nga hỗ trợ. Việc Moskva triển khai quân cảnh đến thành phố chiến lược Saraqib cũng buộc Ankara giảm cường độ tấn công trước cuộc gặp giữa Putin và Erdogan.
"UCAV thay đổi cuộc chơi về mặt chiến thuật, cho phép Thổ Nhĩ Kỳ và phiến quân Syria hãm đà tiến công của quân đội chính phủ Syria. Tuy nhiên, nó không có nhiều tác dụng về mặt chiến lược", Marwan Kabalan, chuyên gia thuộc Trung tâm Nghiên cứu và Chính sách Arab tại Qatar, nêu quan điểm.
Vũ Anh (Theo Al Jazeera)