Tàu sân bay Liêu Ninh và nhóm tàu hộ vệ Trung Quốc diễn tập ở Biển Đông vào tháng 4/2018. Ảnh: Reuters.
Báo cáo được nhóm Sáng kiến Thăm dò Tình huống Chiến lược thuộc Đại Học Bắc Kinh công bố ngày 9/4 khẳng định nguy cơ xảy ra đụng độ giữa lực lượng hải quân của Mỹ và Trung Quốc tại Biển Đông ngày càng lớn do quân đội Mỹ được chính quyền Tổng thống Donald Trump trao thêm quyền ra quyết định.
Theo báo cáo, hoạt động quân sự của Mỹ tại Biển Đông đang gia tăng về cường độ và mức độ. Dưới thời cựu tổng thống Barrack Obama, hải quân Mỹ tiến hành 4 chiến dịch tuần tra tự do hàng hải (FONOP) gần các đảo nhân tạo do Trung Quốc bồi đắp trái phép từ năm 2015, trong khi dưới thời Tổng thống Trump, tàu chiến Mỹ đã thực hiện 11 chiến dịch FONOP.
Trong khi đó, Hội đồng An ninh Quốc gia tại Nhà Trắng dường như ngày càng ít tham gia vào hoạt động quân sự của Lầu Năm Góc tại vùng biển này, các chuyên gia Trung Quốc viết trong báo cáo.
"Trong thời kỳ Obama, các chiến dịch như vậy mang nhiều ý nghĩa chiến lược hơn nên có sự giám sát của các cấp cao hơn. Còn chính quyền Trump lại ủy quyền thực hiện chiến dịch FONOP cho Bộ tư lệnh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (PACOM) và điều này chắc chắn sẽ làm gia tăng rủi ro và nguy hiểm trong khu vực", chuyên gia Hu Bo, giám đốc trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Hàng hải tại Đại học Bắc Kinh, đồng tác giả của báo cáo, viết.
Báo cáo được công bố sau khi nhiều quan chức cấp cao Mỹ, gồm Tư lệnh Hải quân John Richardson, cựu tư lệnh PACOM Harry Harris và người kế nhiệm Philip Davidson liên tục tuyên bố Mỹ sẽ có hành động cứng rắn hơn để chống lại các hành vi của Trung Quốc trên Biển Đông.
Nhóm chuyên gia cũng bày tỏ lo ngại rằng quân đội Trung Quốc có thể hành động thiếu kiềm chế hơn trên Biển Đông, làm gia tăng nguy cơ nổ ra xung đột. Hồi tháng trước, đại tá Zhou Bo, giám đốc trung tâm Hợp tác An ninh thuộc Bộ Quốc phòng Trung Quốc, tuyên bố hải quân nước này có thể sẽ không khoan nhượng với các hành động của Mỹ ở Biển Đông nữa.
"Khi năng lực của chúng ta được củng cố, chúng ta có thể thực hiện thêm nhiều hoạt động để chống lại những động thái khiêu khích", Bo nói.
Trung Quốc gần đây tăng cường hoạt động xây dựng và quân sự hóa các đảo nhân tạo phi pháp này, bất chấp sự phản đối của Việt Nam và cộng đồng quốc tế. Hồi tháng 9/2018, Trung Quốc từng điều tàu khu trục Lan Châu ngăn cản và chạy cắt mặt tàu chiến Mỹ tuần tra tự do hàng hải ở Trường Sa, buộc chiến hạm Mỹ phải đổi hướng để tránh va chạm.
Nguyễn Hoàng (Theo SCMP)