Chủ tịch Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia Sok Touch. Ảnh: Khmertimeskh.
Khi cuộc nội chiến nổ ra ở Campuchia vào những năm 1970 sau khi chính quyền của Hoàng thân Norodom Sihanouk bị lật đổ, Sok Touch, lúc đó là cậu bé 5 tuổi, chạy theo cha vào rừng, theo Khmer Times.
Touch sau đó trở thành một chiến binh nhí trong đội quân Khmer Đỏ tàn bạo. "Tôi được yêu cầu mang theo vũ khí. Giống như những cậu bé khác, tôi là nạn nhân của chế độ", Touch, người hiện là Chủ tịch Viện Hàn lâm Hoàng gia Campuchia (RAC), kể.
Kể từ khi nắm quyền năm 1975, Khmer Đỏ thi hành các chính sách ép buộc người dân ở các đô thị chuyển về nông thôn, tra tấn, hành quyết hàng loạt, cưỡng bức lao động dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng và bệnh tật trên khắp đất nước. Hàng trăm nghìn người bị đưa đến Cánh đồng chết, nơi họ bị xử tử và chôn trong các ngôi mộ tập thể. Trẻ em bị bắt cóc, tiêm nhiễm tư tưởng để biến thành công cụ thực hiện các hành vi bạo lực. Ước tính 1,8 triệu người đã chết trong cuộc diệt chủng do tập đoàn phản động Pol Pot tiến hành.
Sinh năm 1965, Touch nói rằng ông chỉ nhận ra ông phục vụ cho Khmer Đỏ khi trở thành một thiếu niên.
Từ giữa năm 1975, Khmer Đỏ bắt đầu tiến hành nhiều cuộc tấn công vào lãnh thổ Việt Nam, phá hủy nhiều ngôi làng biên giới và giết hại hàng chục nghìn dân thường, phần lớn là người già, phụ nữ, trẻ em, đốt cháy hàng vạn ngôi nhà, tài sản của người dân. Tội ác của Khmer Đỏ buộc Việt Nam phải có hành động tự vệ và đáp trả, dù đất nước vừa mới hòa bình chưa được bao lâu.
Sau khi đập tan chiến tranh xâm chiếm biên giới Tây Nam Việt Nam của tập đoàn Pol Pot, theo yêu cầu của cách mạng Campuchia, quân tình nguyện Việt Nam đã sang giúp lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia giải phóng dân tộc khỏi nạn diệt chủng, khôi phục và xây dựng đất nước. Ngày 7/1/1979, quân tình nguyện Việt Nam tiến vào giải phóng thủ đô Phnompenh, tàn quân Khmer Đỏ tháo chạy.
Dù từng là một thành viên của Khmer Đỏ, Touch luôn ca ngợi và bảo vệ sự chính nghĩa của quân tình nguyện Việt Nam trong việc thực hiện nghĩa vụ quốc tế, giúp đỡ nhân dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng của Pol Pot.
"Là một học giả, thông điệp rõ ràng của tôi là khi người Việt Nam vào Campuchia năm 1979, họ đã giải cứu người Campuchia khỏi chế độ Khmer Đỏ. Nếu không có sự can thiệp của bộ đội Việt Nam, tất cả chúng ta có thể đã bị giết", ông Touch nói, bác bỏ các luận điệu thù địch về sự hiện diện của quân tình nguyện Việt Nam trên đất Campuchia.
Năm 1989, các đơn vị quân tình nguyện Việt Nam rút khỏi Campuchia, sau khi đánh bại về cơ bản tàn quân Khmer Đỏ, củng cố chính quyền cách mạng cho nước bạn và hoàn thành nghĩa vụ quốc tế của mình.
Đây cũng là thời gian ông Touch được cử đi Nga du học và trở lại Campuchia 10 năm sau. Ông đã đảm đương các vị trí như giám đốc của Đại học Khemarak ở Phnom Penh và lãnh đạo Viện Quan hệ Quốc tế của RAC trong nhiều năm. Tháng 7/2015, ông Touch được cử phụ trách nhóm chuyên gia từ RAC hỗ trợ công tác phân giới, cắm mốc trên thực địa tại biên giới Việt Nam - Campuchia.
Mặc dù tốt nghiệp ngành lịch sử chính trị ở Nga, Touch nói rằng ông không có ý định trở thành chính trị gia. "Tôi không muốn trở thành chính trị gia vì tôi muốn học viện tiếp tục phát triển", ông nói. "Tôi có thể giúp đỡ các chính trị gia, nhưng tôi không muốn trở thành một chính trị gia".
Người dân ở Ratanakiri chào đón quân tình nguyện Việt Nam và lực lượng vũ trang cách mạng Campuchia. Ảnh: VNA.