"Thưa ngài Chủ tịch Hạ viện, tôi mong được làm việc cùng ông", ông Biden nói trong bài phát biểu tại phòng Hạ viện lúc 21h ngày 7/2 (9h giờ Hà Nội ngày 8/2). Ngồi phía sau ông là Phó tổng thống kiêm Chủ tịch Thượng viện Kamala Harris và Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy. "Tôi cũng muốn dành sự công nhận đặc biệt cho người mà tôi nghĩ sẽ được coi là chủ tịch vĩ đại nhất trong lịch sử của Hạ viện, Nancy Pelosi".
Ông Biden chúc mừng ông McCarthy trở thành Chủ tịch Hạ viện và thượng nghị sĩ Cộng hòa Mitch McConnel là nghị sĩ làm việc lâu nhất ở Thượng viện.
Quan hệ với Trung Quốc là nội dung được chú ý trong Thông điệp Liên bang của ông Biden. Tổng thống Mỹ nói Washington sẵn sàng hợp tác với Bắc Kinh, nhưng cam kết sẽ "bảo vệ đất nước".
"Tôi sẽ làm việc với Trung Quốc trong những lĩnh vực chúng ta có thể thúc đẩy lợi ích của Mỹ và thế giới", ông nói. "Nhưng đừng nhầm lẫn về điều đó. Như chúng tôi đã nói rõ tuần trước, nếu Trung Quốc đe dọa chủ quyền của chúng tôi, chúng tôi sẽ hành động để bảo vệ đất nước. Và chúng tôi đã làm như vậy".
Tuyên bố được đưa ra vài ngày sau khi Tổng thống Biden ra lệnh bắn hạ khí cầu bị nghi là do thám của Trung Quốc trên lãnh hải nước này.
Theo Tổng thống Mỹ, hai năm trước, nền dân chủ phải đối mặt mối đe dọa lớn nhất là "nội chiến", đề cập cuộc bạo loạn ở tòa nhà quốc hội, song hiện nay "nền dân chủ không bị khuất phục và không bị phá vỡ".
Tổng thống Mỹ Joe Biden đọc Thông điệp Liên bang trước quốc hội ngày 7/2. Ảnh: AFP.
"Với sự giúp đỡ của nhiều người trong căn phòng này, chính quyền của tôi đã tạo ra 12 triệu việc làm mới trong hai năm, nhiều hơn bất kỳ tổng thống nào từng làm được trong nhiệm kỳ 4 năm", ông Biden nói. "Hai năm trước, Covid-19 khiến chúng ta phải đóng cửa doanh nghiệp, trường học và cướp đi của chúng ta rất nhiều".
Ông Biden cho rằng hiện nay Covid-19 không còn kiểm soát cuộc sống của người Mỹ và kế hoạch kinh tế của chính quyền ông là "đầu tư vào những nơi và những con người đã bị lãng quên" bởi giữa những biến động kinh tế 4 thập kỷ qua, "quá nhiều người đã bị bỏ lại phía sau hoặc bị đối xử như thể họ vô hình".
"Đó là lý do chúng tôi đang xây dựng nền kinh tế không ai bị bỏ lại phía sau. Việc làm, niềm tự hào đang quay trở lại nhờ những lựa chọn mà chúng ta đã đưa ra hai năm qua. Đây là kế hoạch chi tiết để xây dựng lại nước Mỹ và tạo ra sự khác biệt thực sự trong cuộc sống của mọi người", người đứng đầu Nhà Trắng cho hay.
Ông Biden cũng đặc biệt nhấn mạnh vào mối quan hệ với đảng Cộng hòa và bày tỏ mong muốn được làm việc cùng nhau.
"Gửi những người bạn Cộng hòa của tôi, nếu chúng ta có thể làm việc cùng nhau trong quốc hội nhiệm kỳ trước, thì không có lý do gì chúng ta không thể làm việc cùng nhau trong quốc hội nhiệm kỳ mới. Người dân đã gửi cho chúng ta thông điệp rõ ràng rằng tranh đấu vì lợi ích, quyền lực và xung đột sẽ chẳng đưa chúng ta đến đâu cả", Tổng thống Mỹ cho hay.
Tổng thống Biden gửi thông điệp đến phe Cộng hòa trong bài phát biểu. Video: CNN.
"Và đó luôn là tầm nhìn của tôi đối với đất nước: khôi phục linh hồn quốc gia, xây dựng lại xương sống của nước Mỹ, đó là tầng lớp trung lưu, và đoàn kết đất nước. Chúng ta được cử đến đây để hoàn thành công việc! Chúng tôi đã tài trợ cho hơn 20.000 dự án, tôi chân thành cảm ơn những người bạn Cộng hòa đã bỏ phiếu thông qua luật. Và những người đã bỏ phiếu chống cũng đừng lo lắng, tôi đã hứa sẽ trở thành tổng thống của tất cả người Mỹ", ông nhấn mạnh, đề cập đạo luật cơ sở hạ tầng trị giá hơn 1.000 tỷ USD.
Trong bài phát biểu, ông Biden công bố tiêu chuẩn mới yêu cầu tất cả vật liệu xây dựng được sử dụng trong các dự án liên bang phải được sản xuất tại Mỹ.
"Gỗ, kính, vách thạch cao, cáp quang. Và trong nhiệm kỳ của tôi, những con đường, cây cầu và đường cao tốc ở Mỹ cũng sẽ được xây dựng bằng các vật liệu của Mỹ", ông Biden tuyên bố.
Tổng thống Biden, Phó tổng thống Kamala Harris (phía sau, bên trái) và Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy tại quốc hội ngày 7/2. Ảnh: AFP.
Những người tới dự sự kiện gồm Đệ nhất phu nhân Jill Biden, nghị sĩ lưỡng viện, quan chức nội các, thành viên lực lượng vũ trang và Tòa án Tối cao. Các nghị sĩ có thể mời thêm khách đến dự, trong đó có mẹ và cha dượng của Tyre Nichols, người bị nhóm cảnh sát thành phố Memphis, bang Tennessee, đánh chết hồi tháng 1.
Đề cập vấn đề cải cách cảnh sát, Tổng thống Mỹ nói rằng "tất cả chúng ta đều muốn khu vực mình sinh sống không có bạo lực".
"Những người thực thi pháp luật phải có được sự tin tưởng của cộng đồng. Con cái chúng ta sẽ về nhà an toàn. Sự bảo vệ bình đẳng trước pháp luật là giao ước chúng ta có với nhau ở Mỹ. Tôi biết hầu hết cảnh sát đều là người tốt, đàng hoàng. Họ mạo hiểm mạng sống mỗi khi đeo tấm phù hiệu lên người. Nhưng chuyện xảy ra với Tyre ở Memphis đã xảy ra quá thường xuyên. Chúng ta phải làm tốt hơn", ông cho hay.
Ông kêu gọi quốc hội thông qua các cải cách để buộc cảnh sát phải chịu trách nhiệm về hành vi lạm dụng chức vụ, cũng như ra luật cấm các loại vũ khí tấn công nguy hiểm "một lần và mãi mãi."
"Chúng ta không thể quay lưng", ông Biden nhấn mạnh. "Hãy cùng nhau hoàn thành công việc cải cách cảnh sát".
Mẹ và cha dượng của Tyre Nichols (thứ hai và thứ ba từ trái sang) dự buổi đọc Thông điệp Liên bang của Tổng thống Biden. Ảnh: AFP.
Về tình hình chiến sự ở Ukraine, ông Biden khẳng định sẽ ủng hộ quốc gia này "đến khi nào cần thiết".
"Chúng tôi đã đoàn kết NATO và xây dựng liên minh toàn cầu. Chúng tôi chống lại sự gây hấn của Tổng thống Nga Vladimir Putin và sát cánh cùng người dân Ukraine", ông Biden nói. "Tối nay, một lần nữa Đại sứ Ukraine tại Mỹ tham dự sự kiện. Bà không chỉ đại diện cho quốc gia mình mà còn đại diện cho lòng dũng cảm của người dân. Bà Đại sứ, nước Mỹ đoàn kết ủng hộ đất nước của bà. Chúng tôi sẽ sát cánh cùng các bạn đến khi nào cần. Đất nước chúng tôi đang nỗ lực vì tự do, phẩm giá và hòa bình hơn nữa, không chỉ ở châu Âu, mà ở khắp mọi nơi".
Người đứng đầu Nhà Trắng cũng cảnh báo sẽ phủ quyết bất kỳ đạo luật nào cấm phá thai trên toàn quốc. Tòa án Tối cao Mỹ hồi năm ngoái cho phép các bang thông qua luật cấm phá thai, động thái đã dẫn đến nhiều cuộc biểu tình.
"Nếu quốc hội thông qua lệnh cấm phá thai như vậy, tôi sẽ phủ quyết", ông Biden nói trước sự vỗ tay nồng nhiệt của các nghị sĩ Dân chủ trong phòng. "Tôi sẽ làm mọi thứ trong khả năng của chính quyền để bảo vệ quyền tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản và đảm bảo an toàn cho người bệnh".
Tổng thống Mỹ kết thúc bài phát biểu bằng tuyên bố "linh hồn của quốc gia này mạnh mẽ, bởi trụ cột đất nước và người dân đều mạnh mẽ".
"Tôi không phải người mới đến nơi này. Tôi đứng đây tối nay, đã phụng sự lâu bằng bất kỳ ai trong số mọi người từng phụng sự ở đây", Tổng thống Mỹ nói và khiến mọi người bật cười, vì ông đã làm việc với tư cách quan chức dân cử ở thủ đô Washington từ năm 1973.
"Tôi chưa bao giờ lạc quan hơn về nước Mỹ, về tương lai của chúng ta như lúc này. Chỉ cần nhớ chúng ta là ai. Chúng ta là nước Mỹ. Không gì lớn lao hơn khả năng của chúng ta, chỉ cần chúng ta hợp lực, đoàn kết", ông nhấn mạnh.
Thông điệp Liên bang năm nay của ông Biden kéo dài một giờ 12 phút. Năm ngoái, diễn văn của ông Biden kéo dài một giờ một phút. Thông điệp Liên bang dài nhất thuộc về cựu tổng thống Bill Clinton với thời lượng một giờ 28 phút và bài ngắn nhất thuộc về cố tổng thống Richard Nixon với gần 29 phút.
Huyền Lê (Theo CNN, Reuters, Guardian, AFP)