Lực lượng đổ bộ bãi biển Normandy ngày 6/6/1944. Video: Imperial War Museum.
Cách đây đúng 75 năm, ngày 6/6/1944, quân Đồng minh mở màn chiến dịch đổ bộ lớn nhất trong lịch sử mang mật danh "Overlord", nhằm đánh chiếm bãi biển Normandy của Pháp từ tay phát xít Đức. Cuộc đổ bộ chứng kiến số lượng khổng lồ binh sĩ và khí tài, đánh dấu sự khởi đầu cho chiến dịch giải phóng Tây Âu trong giai đoạn cuối Thế chiến II.
Phe Đồng minh huy động 6.939 phương tiện từ hải quân 8 nước cho cuộc vượt biển từ Anh sang Pháp, gồm 1.213 chiến hạm các loại, 4.126 tàu vận tải và xuồng đổ bộ, 736 tàu hậu cần và 864 tàu buôn. Lực lượng không quân được triển khai cho chiến dịch cũng rất đông đảo với 11.000 tiêm kích, oanh tạc cơ, vận tải cơ và tàu lượn chở quân.
Ngoài hai triệu binh sĩ chính quy, phe Đồng minh cũng nhận được sự yểm trợ từ khoảng 350.000 quân kháng chiến trên khắp lãnh thổ Pháp. Họ có nhiệm vụ tập kích mục tiêu của phát xít Đức, gây rối loạn hàng ngũ địch trước khi quân Đồng minh đổ bộ.
Hướng tấn công của phe Đồng minh (xanh) và phòng thủ của Đức trong chiến dịch đổ bộ ở Normandy. Đồ họa: Wikipedia.
Chiến dịch Overlord bắt đầu vào rạng sáng 6/6 với cuộc đổ bộ của ba đơn vị lính dù gồm Sư đoàn số 82 và 101 lục quân Mỹ, cùng Sư đoàn dù số 6 của Anh. Lực lượng đổ bộ đường biển được chia thành 5 hướng tới các bãi biển mang mật danh Sword, Juno, Gold, Omaha và Utah.
Quân đội Mỹ phụ trách bãi biển Utah và Omaha, trong khi các sư đoàn Anh tập trung vào Gold và Sword. Sư đoàn bộ binh số 3 của Canada nhận nhiệm vụ đánh chiếm bãi biển Juno.
Trong đợt đổ bộ đầu tiên lên bãi biển Utah, quân Đức kháng cự khá yếu ớt, cho phép binh sĩ Mỹ đánh chiếm và rời bãi biển trước buổi trưa. Tuy nhiên, việc thiếu hụt lực lượng thiết giáp khiến quân Mỹ bị Đức ghìm chân ở bãi biển Omaha và chịu thiệt hại rất nặng.
Lính Mỹ rời xuồng để tiếp cận bãi biển Omaha. Ảnh: Wikipedia.
Các phương tiện thiết giáp chuyên biệt của Anh và Canada giúp binh sĩ hai nước nhanh chóng vượt qua hỏa lực Đức ở bãi biển Gold và Juno. Họ bắt đầu thọc sâu vào đất liền trong buổi chiều, nhằm tới những mục tiêu chiến lược như thị trấn Bayeux và Caen. Tại bãi biển Sword, bộ binh Anh hội quân với các đơn vị lính dù và nhanh chóng chiếm được khu vực.
Tới đêm 6/6, khoảng 132.000 quân Đồng minh đã đặt chân lên Normandy. Con số này tăng lên hơn hai triệu người thuộc 39 sư đoàn vào cuối tháng 8, thời điểm chiến dịch Overlord kết thúc và phe Đồng minh bắt đầu tiến công vào sâu trong đất liền.
Cả hai bên đều hứng chịu thiệt hại nặng nề sau chiến dịch. Phe Đồng minh có hơn 226.000 người thiệt mạng, bị thương hoặc mất tích, hơn 4.100 máy bay và 4.000 xe tăng thiết giáp bị phá hủy. Các sử gia ước tính khoảng 288.000-530.000 lính Đức chết, bị thương hoặc bị bắt làm tù binh, cùng 2.100 máy bay và 2.400 xe thiết giáp bị tiêu diệt trong chiến dịch.
Chiến dịch Overlord được đánh giá là thành công khi đẩy lùi được phát xít Đức khỏi bờ biển Pháp, tạo ra vị trí tập kết lực lượng và bàn đạp để phe Đồng minh phản công tại Tây Âu, phối hợp với Hồng quân Liên Xô nhằm tiêu diệt quân đội Đức Quốc xã.
Lực lượng Mỹ tập kết sau khi chiếm được bãi biển Omaha. Ảnh: Wikipedia.
Vũ Anh (Theo History Hit)