Tiêm kích F-16V đầu tiên được Mỹ nâng cấp cho Đài Loan. Ảnh: Lockheed Martin.
"Chính quyền Tổng thống Donald Trump đã âm thầm chấp nhận yêu cầu mua hơn 60 tiêm kích F-16V do Đài Loan đề xuất. Các cố vấn của Trump đã khuyến khích Đài Bắc gửi đề xuất chính thức", Bloomberg dẫn nguồn tin giấu tên am hiểu vấn đề hôm qua tiết lộ.
Sau khi Đài Loan gửi đề xuất mua vũ khí, Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ gửi thông báo đến quốc hội và các nghị sĩ có 30 ngày để quyết định chặn hợp đồng hay không.
Nhà Trắng từ chối bình luận về thông tin, trong khi Bộ Ngoại giao Trung Quốc chưa đưa ra phản ứng. Phát ngôn viên cơ quan phòng vệ Đài Loan cho biết "chưa nhận được phản ứng từ Mỹ" với đề xuất mua tiêm kích F-16V.
Kể từ sau hợp đồng bán 150 máy bay F-16 được cựu tổng thống George H.W. Bush thông qua hồi năm 1992, Mỹ không tiếp tục bán tiêm kích hiện đại cho Đài Loan nhằm tránh gây căng thẳng với Trung Quốc. Chính quyền cựu tổng thống Barack Obama từng hủy hợp đồng bán 66 chiếc F-16C/D Block 50 cho Đài Bắc vào năm 2011 do áp lực từ Bắc Kinh.
"Chưa rõ hợp đồng F-16V có phải quân bài để mặc cả trong các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung, hay chỉ là kết quả trong chính sách tập trung vào Đài Loan của chính quyền Trump nhằm đối phó việc tăng cường hoạt động quân sự của Bắc Kinh ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương", chuyên gia quân sự Tyler Rogoway nhận xét.
Ngay cả khi quốc hội Mỹ thông qua hợp đồng, Đài Loan sẽ phải chờ nhiều năm trước khi những chiếc F-16V đầu tiên được bàn giao. Phát ngôn viên tập đoàn Lockheed Martin cho biết dây chuyền mới tại bang South Carolina sẽ chỉ xuất xưởng máy bay đầu tiên vào năm 2021 và chúng sẽ được chuyển cho Bahrain.
Trung Quốc luôn coi Đài Loan là một tỉnh đang chờ thống nhất, có thể bằng vũ lực nếu cần thiết. Đây cũng là lý do chính khiến Mỹ thường rất cẩn trọng với các hợp đồng mua bán vũ khí hoặc trao đổi cấp cao với Đài Loan kể từ khi cắt đứt quan hệ ngoại giao vào năm 1979 để ủng hộ chính sách "Một Trung Quốc". Bắc Kinh thường xuyên cảnh báo Washington không tăng cường quan hệ quân sự với Đài Bắc, cũng như phản đối mọi hợp đồng quân sự giữa Mỹ và Đài Loan.
Kể từ khi Tổng thống Trump lên nắm quyền, cả chính quyền của ông và quốc hội Mỹ đều từ bỏ chính sách tránh gây căng thẳng với Trung Quốc trong vấn đề Đài Loan, thay vào đó là việc liên tục thách thức Bắc Kinh và tập trung vào việc tăng cường năng lực phòng thủ cho Đài Bắc.
Lực lượng phòng vệ Đài Loan đang sử dụng 144 tiêm kích F-16A/B Block 20, 55 chiếc Mirage 2000 mua từ Pháp và 129 chiến đấu cơ nội địa Ching-kuo, tất cả đều được biên chế từ thập niên 1990. Chính quyền hòn đảo đang thực hiện dự án trị giá 5 tỷ USD nhằm nâng cấp phi đội F-16A/B lên chuẩn F-16V "Viper" hiện đại nhất thế giới với sự hỗ trợ từ Mỹ, 4 chiếc đầu tiên đã được bàn giao cuối năm 2018.
Chính quyền Đài Loan hồi đầu tháng 3 gửi cho Mỹ đề xuất được mua 66 chiến đấu cơ F-16V kèm tên lửa không đối không, không đối đất và gói huấn luyện phi công cùng hai năm bảo dưỡng máy bay trị giá 13 tỷ USD.