Một gia đình không ngủ được vì hàng xóm thường mở nhạc to hát karaoke. Một quán nhậu ồn ào đến tận nửa đêm hàng xóm không ngủ được. Một gia đình bị tổn hại sức khỏe vì khói thuốc thường xuyên của nhóm người hút bay vào tận nhà. Một nhà thường thả rông chó đi vệ sinh trước nhà người khác. Một người thường đậu xe chắn trước nhà người khác. Và vô số trường hợp vô ý thức được thực hiện bởi những người có ý thức khác. Và điều gì diễn ra tiếp theo?
Tôi thấy hầu như chỉ có một cách giải quyết được lặp đi lặp lại và hiệu quả chỉ được 2/10 vì nó vẫn tiếp tục tiếp diễn đều đặn. Đó là chủ thể bị tác động thụ động chờ và phụ thuộc hoàn toàn vào người thi hành nhiệm vụ. Nghĩa là người có trách nhiệm giải quyết nhiệt tình thì được nhờ, không thì chịu vậy và than vãn và tiếp tục chịu thiệt thòi.
Thứ nhất, tại sao các phương án giải quyết cho các hành vi gây rối trật tự, sức khỏe, nhân phẩm chỉ thường ở mức xin lỗi, hòa giải? Tại sao lại chỉ chờ người "có ý thức mà hành xử như vô ý thức" xin lỗi rồi giảng hòa?
Thứ hai, phương pháp chỉnh đốn trật tự sao chỉ dùng đến cách phạt tiền? Một nước đang phát triển có thể xem tiền là chính yếu nhưng phạt tiền cho những hành vi như trên không nâng cao được ý thức giáo dục cộng đồng. Người vi phạm lần tới sẽ nghĩ trả tiền là xong. Sao không áp dụng các cách khác như lao động công ích, cảnh cáo lần 1, lần 2 nêu tên trước cộng đồng, lần khác nữa thì giam tù để đào tạo, và cần báo trình tự này cho người vi phạm.
Thứ ba, một phần nằm ở lỗi người dân. Việt Nam đang có hơn 13.000 luật sư, tại sao người dân không chủ động khởi kiện các hiện tượng tiêu cực trên, khi không nhận được kết quả xử lý thỏa đáng mà dễ dàng chấp nhận xin lỗi hay kết quả hời hợt hay phải chờ cộng đồng mạng lên tiếng gây sức ép với đối tượng vi phạm?
Đừng nói đến kinh phí hay trí thức thấp mà hầu hết người có điều kiện học cao vẫn không thực hiện những điều trên. Tất cả đều có trong luật, tại sao không dùng đến. Chính các bạn là trong cuộc không lên tiếng để góp phần tích cực tạo nên xã hội văn minh thì ai làm?
Phải có phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng thì luật pháp mới phát huy công dụng tối đa. Mọi người nên chăng cần tập và thực hành thói quen khởi kiện trước các tệ nạn xã hội. Ở nước ngoài xã hội văn minh và trật tự được thiết lập phần lớn trước đó đều nhờ vào sự khởi kiện của đa số các cá nhân trong cộng đồng.
>> Chia sẻ bài viết của bạn cho trang Ý kiến tại đây.