Tác phẩm ballet của nhà soạn nhạc Pyotr Ilyich Tchaikovsky sẽ tái ngộ khán giả TP HCM vào lúc 20h ngày 8 và 9/11, tại Nhà hát TP HCM. Theo đại diện ban tổ chức, nhờ hai đêm diễn 11-12/10 nhận phản hồi tích cực, nhiều khán giả mong muốn xem tác phẩm, nhất là những người chưa kịp mua vé trong đợt đầu. "Chúng tôi nỗ lực đưa nghệ thuật hàn lâm đến gần công chúng, đồng thời lan tỏa tình yêu với nghệ thuật ballet cổ điển", đại diện êkíp nói.
Một cảnh trong vở ballet "Hồ Thiên Nga" của Nhà hát Giao hưởng Nhạc Vũ Kịch TP HCM hồi tháng 10. Ảnh: Ban tổ chức cung cấp
Hồ Thiên Nga (Swan Lake) ra đời năm 1875, là vở ballet đầu tiên do nhà soạn nhạc thiên tài người Nga Tchaikovsky thực hiện, trở thành một trong những vở vũ kịch kinh điển nhất thế giới. Tác phẩm xoay quanh chuyện tình bi tráng giữa Hoàng tử Siegfried và Công chúa Odette - người bị phù thủy Rothbart phù phép thành thiên nga, chỉ trở lại làm người vào ban đêm. Odette chỉ có thể thoát khỏi lời nguyền nếu có người yêu cô thật lòng.
Âm nhạc của tác phẩm được ví như bản giao hưởng dành cho sân khấu múa. Lần đầu tiên, Tchaikovsky biến ballet thành hình thức âm nhạc kịch tính, có chiều sâu. Mỗi màn được xây dựng với cấu trúc chặt chẽ, các chủ đề phát triển theo logic giao hưởng (symphonic development) nhưng vẫn giữ nhịp điệu và hình thức của ballet cổ điển (entrée, adagio, variation, coda).
Tác phẩm mở đầu bằng tiếng oboe trên nền dàn dây với kỹ thuật tremolo. Tchaikovsky vẽ nên không gian huyền ảo của mặt hồ đêm, nơi vẻ đẹp của Odette hòa trong nỗi buồn định mệnh. Chủ đề này lặp lại trong tác phẩm nhưng mỗi lần mang sắc thái khác nhau.
Ở màn II, đoạn Điệu nhảy của những thiên nga nhỏ (Dance of the Little Swans) thể hiện tài năng kết hợp tiết tấu với âm sắc. Trong vài phút, Tchaikovsky khắc họa nét duyên dáng của các vũ công, đồng thời thể hiện tinh thần đồng bộ trong ngôn ngữ múa Nga. Phần âm nhạc dành cho thiên nga đen Odile - con gái của Robarth - ở Grand Pas de Deux (màn III) là nơi Tchaikovsky khai thác hòa âm, mang tính phô diễn kỹ thuật. Tác phẩm khép lại với sự biến tấu của dàn dây và kèn đồng. Khi Odette và Siegfried gieo mình xuống hồ, âm nhạc vút lên rồi tan vào im lặng, khép lại bi kịch của nhân vật.
Cảnh "Điệu nhảy của những thiên nga nhỏ" trong vở vũ kịch. Video: Ban tổ chức cung cấp
Biên đạo múa Johanne Jakhelln Constant và chỉ đạo nghệ thuật Lê Ha My của Nhà hát Giao hưởng Nhạc Vũ Kịch TP HCM (HBSO) cùng dàn dựng, hợp tác Trường Trung cấp Múa và Sasa Ballet.
Đỗ Hoàng Khang Ninh và vũ công Nhật Bản Chika Tatsumi tiếp tục thủ vai chính Odette và Odile. Khang Ninh từng đảm nhận nhiều vai diễn solist trong các vở Kẹp hạt dẻ, Giselle, Cô bé Lọ Lem, Ballet Kiều, còn Chika bắt đầu con đường chuyên nghiệp từ 13 tuổi tại Học viện Múa Thẩm Dương (Trung Quốc), sau đó tu nghiệp tại Hà Lan, hiện là thành viên của Công ty Múa Arabesque. Lê Đức Anh - góp mặt trong tác phẩm ballet Giselle và Kẹp hạt dẻ - đóng Hoàng tử Siegfried. Sùng A Lùng vào vai Phù thủy Rothbart, Phạm Thế Phương đóng bạn của hoàng tử.
Vũ công Chika Tatsumi (trái) và Lê Đức Anh trong vũ kịch. Ảnh: Ban tổ chức cung cấp
Hồ Thiên Nga công diễn lần đầu vào ngày 4/3/1877 tại nhà hát Bolshoi, Moskva (Nga). Đến nay có nhiều phiên bản khác nhau nhưng hầu hết dựa trên bản năm 1895 của hai biên đạo Marius Petipa và Lev Ivanov. Bên cạnh âm nhạc và vẻ đẹp của ngôn ngữ hình thể, tác phẩm thể hiện sự mâu thuẫn trong bản thân mỗi người, giá trị của tình yêu, sự đấu tranh giữa cái thiện và cái ác.
Pyotr Ilyich Tchaikovsky (1840-1893) là một trong những nhà soạn nhạc vĩ đại của Nga, nổi tiếng với sự kết hợp giữa phong cách lãng mạn phương Tây và chất liệu dân gian Nga. Ngoài Hồ Thiên Nga, ông để lại nhiều kiệt tác bất hủ như Kẹp hạt dẻ, Người đẹp ngủ trong rừng cùng các bản giao hưởng, concerto cho piano và violin.
Quế Chi