Adel Majid Abdel Bary, một rapper gốc Anh, là nghi phạm giết nhà báo Foley. Ảnh: Youtube
Bouthaina Shabaan, phát ngôn viên chính thức của Tổng thống Syria Bashar al-Assad, nói với BBC rằng Foley đã bị giết từ cách đây một năm, sau khi bị Quân đội Syria Tự do (FSA), một lực lượng được Mỹ hậu thuẫn, bán cho IS.
"James Foley đã bị giết một năm trước, không phải bây giờ. Chúng (IS) chỉ công bố các bức ảnh. Chúng tôi có những thông tin nhất định, Liên Hợp Quốc cũng có thông tin", bà Shanbaan nói.
Bà Shabaan cũng cáo buộc IS là sự "mở rộng" của FSA, nhóm phiến quân dẫn đầu cuộc nổi dậy nhằm lật đổ chính quyền ông Assad cách đây 3 năm.
Tuy nhiên, tuyên bố trên có thể bị tình báo phương Tây bác bỏ. Điều này cũng trái với lời khai của các con tin từng bị giam với Foley. Nhà báo Pháp Nicolas Henin, người bị bắt cóc ở Syria tháng 6/2013, cho biết từng bị giam 7 tháng cùng Foley.
Phóng viên ảnh Đan Mạch Daniel Ottosen có 13 tháng bị giam cùng Foley và từng chuyển thư của anh về cho gia đình hồi tháng 6, sau khi được thả.
Phil Balboni, giám đốc điều hành hãng tin GlobalPost mà Foley làm việc, gọi tuyên bố của Syria là một "sự sỉ nhục". Theo Balboni, ông và em trai Foley nhận được thông điệp đầu tiên của những kẻ bắt cóc vào cuối tháng 11, nói rằng chúng đã sẵn sàng thả anh và nhận tiền chuộc.
5- 6 bức thư sau đó từ các phiến quân cho thấy Foley vẫn còn sống. Gia đình Foley nhận được các email tống tiền từ các phiến quân cho đến tháng 12 năm ngoái. Trong bức thư cuối cùng vào tháng 8 năm nay, những kẻ này tuyên bố chúng sẽ xử tử Foley.
"Tuyên bố (của chính phủ Syria) hoàn toàn sai và mâu thuẫn", SMH dẫn lời ông Balboni.
Chính quyền Damacus có xu hướng muốn làm đồng minh với Mỹ trong cuộc chiến chống IS và theo các nhà phân tích, tuyên bố của bà Shabban có khả năng xuất phát từ bối cảnh này.
Dù không ai tranh cãi về chuyện nhà báo Foley đã bị giết, hình ảnh anh bị chặt đầu thực tế chưa bao giờ được phô bày trong video trên. Thay vào đó, video mờ dần rồi tối hẳn khi tên sát thủ dường như đưa lưỡi dao cứa vào cổ anh. Hình ảnh lại trở nên mờ ảo sau đó với chiếc thủ cấp bị chặt đứt nằm trên thi thể nạn nhân.
Các chuyên gia Anh cho rằng phiến quân Hồi giáo có thể đã sử dụng các thủ thuật quay phim và kỹ thuật dàn dựng với đoạn video dài gần 5 phút. Kẻ xuất hiện trong đoạn video hành quyết cũng có thể chỉ là "người dẫn chuyện", chứ không phải đao phủ.
Trong khi đó, các nhà điều Mỹ đã xác định được tài khoản mạng xã hội đăng tải video. Chiến binh thánh chiến này thuộc một nhóm Hồi giáo cực đoan đang hoạt động trên các trang mạng và có mối quan hệ thân thiết với lãnh đạo của tổ chức Nhà nước Hồi giáo.
Một nguồn chống khủng bố thông thạo vấn đề cho biết, theo các dữ liệu, việc chặt đầu nhà báo Foley có thể do các thủ lĩnh của IS cầm đầu, trong đó một kẻ tên là Abu Omar al Baghdadi. Y có thể đã ra lệnh hoặc ngầm đồng ý cho các hạ cấp ra tay.
Nhiều phần tử trong nhóm cực đoan đang bị giới chức Mỹ giám sát chặt chẽ này đang thay đổi các thói quen trên mạng để khiến việc theo dõi chúng trở nên khó khăn hơn. Ngày càng có nhiều phần tử ngừng sử dụng Twitter hoặc sử dụng hệ thống chia sẻ tin nhắn bằng mạng đồng đẳng khi các tài khoản mạng xã hội bị đóng.
Các phiến quân IS đã đăng thêm một video xử tử khác kể từ sau cái chết của Foley. Tuy nhiên lần này, nạn nhân bị chặt đầu là một binh sĩ Iraq và kẻ hạ sát nói tiếng Arab. Việc lựa chọn một phiến quân người Anh để hành quyết Foley được cho là sắp đặt để gửi thông điệp đến Mỹ và Anh quốc.
Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) và các đồng nghiệp ở Anh đang phân tích giọng nói của phiến quân trong video, trong khi cách phát ngôn, màu da và việc y thuận tay trái cũng đang được nghiên cứu kỹ lưỡng.
Adel Majid Abdel Bary, một rapper 23 tuổi sinh ra ở Anh, đang làm nghi phạm hàng đầu trong vụ việc. Y xuất thân từ gia đình trung lưu và được giáo dục theo xu hướng chiến binh thánh chiến kỹ thuật số thế hệ mới.
Anh Ngọc