Covid-19 mang đến nhiều thách thức trong điều trị và phục hồi sau nhiễm bệnh, theo bác sĩ Kiều Xuân Thy, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM cơ sở 3. Khái niệm PASC (post-acute sequelae of SARS-CoV-2 infection) – di chứng sau nhiễm cấp tính virus nCoV – là từ khóa quan trọng cho các nghiên cứu tập trung về loại virus này. Nhiều người kết quả âm tính sau khi nhiễm nCoV, nhưng vẫn còn những triệu chứng khó chịu như cảm giác sốt, sợ lạnh, chóng mặt, mệt mỏi... kéo dài, có thể từ 6 tuần đến vài tháng sau nhiễm.
"Trong các triệu chứng nói trên, cảm giác sốt, sợ lạnh thường khiến người bệnh lo lắng, nghi ngờ về nguy cơ tái nhiễm", bác sĩ Thy chia sẻ.
Khi đo thân nhiệt, cơ thể vẫn trong giới hạn bình thường (36-37,4 độ C) nhưng người bệnh vẫn có cảm giác sốt như nóng, thường ở vùng ngực, cổ gáy, lòng bàn tay chân. Người bệnh sẽ cảm giác một bộ phận trên cơ thể (bàn tay, bàn chân) hoặc cả người lạnh, sợ gió, có thể kèm hiện tượng "nổi da gà" mặc dù nhiệt độ môi trường bên ngoài không hạ thấp hay thay đổi đột ngột, đôi khi mặc thêm áo ấm cũng không làm giảm cảm giác sợ lạnh.
Theo nghiên cứu của mạng lưới y tế toàn cầu Survivor Corps, triệu chứng sợ lạnh hay cảm giác sốt được xếp vào nhóm rối loạn chung của cơ thể. Trong 5.107 người tham gia nghiên cứu, cảm giác sốt hoặc sợ lạnh biểu hiện ở 441 người. Đây là triệu chứng cơ năng và thường không phản ánh tình trạng viêm nhiễm cấp tính của cơ thể.
Bác sĩ Phạm Ánh Ngân, Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM cơ sở 3 chia sẻ: Trong y học cổ truyền, tùy theo giai đoạn bệnh mà triệu chứng sợ lạnh được xếp theo chứng "ố hàn" - khi tà khí còn chưa được giải hết, hoặc "khí hư, dương hư" - khi chính khí của cơ thể hư suy sau một đợt cảm.
Cảm giác sốt thường được đánh giá có đi kèm cảm giác sợ lạnh hay không, xếp theo chứng "phát nhiệt". Một trong những cơ chế gây nên tình trạng này là do tà khí sau giai đoạn nhiễm bệnh còn lưu lại trong cơ thể chưa giải hết, uất bế phần dương khí gây nên cảm giác nóng sốt. Để loại bỏ có thể áp dụng nhiều phương pháp kết hợp trong y học cổ truyền như sử dụng thuốc thang, cứu ấm, châm, tập dưỡng sinh,...
Các vị thuốc bắc như phòng phong, khương hoạt, thuyền thoái, ngưu bàng tử... có tác dụng tuyên tán ngoại tà, giải cơ thấu biểu, khi kết hợp gia giảm với các vị thuốc giúp nâng chính khí cơ thể như đảng sâm, hoàng kỳ, bạch truật... sẽ giúp thúc đẩy quá trình hồi phục của cơ thể.
Theo bác sĩ Ngân, đối với triệu chứng ớn, sợ lạnh, việc sử dụng phương pháp cứu ấm tại các huyệt như đại chùy, phong trì, thái uyên, quan nguyên, khí hải, túc tam lý..., giúp điều hòa khí trong kinh lạc để cố biểu. Trong điều trị chứng "phát nhiệt" việc kết hợp thủ pháp châm tại các huyệt thương dương, hợp cốc, khúc trì, hậu khê, đại chùy... để tả tà khí theo kinh lạc, góp phần mở đường cho chính khí lưu thông. Việc sử dụng phương pháp châm cứu ngoài tác dụng kích thích các huyệt lạc, còn giúp người bệnh thư giãn, cảm giác được chăm sóc.
"Bên cạnh dùng thuốc và châm cứu, các bài tập thở theo phương pháp dưỡng sinh như thở bốn thời, xoa ngũ quan, xoa trung tiêu, chào mặt trời... giúp người bệnh giải tỏa căng thẳng, sớm đạt trạng thái cân bằng, quá trình tiếp nhận thuốc và châm cứu hiệu quả hơn", bác sĩ khuyên.
Lê Cầm