Trong công văn gửi địa phương vào cuối tháng 4, Thứ trưởng Lê Đức Luận cho biết những năm qua từ ngân sách trung ương do Bộ Tài chính bố trí, Bộ Y tế mua sắm vaccine cho Chương trình tiêm chủng mở rộng, vitamin A cho trẻ dưới 5 tuổi, thuốc ARV (dự phòng và điều trị HIV), thuốc chống lao cho người không có thẻ bảo hiểm y tế.
Trong đó, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương mua vaccine DPT-VGb-Hib (vaccine 5 trong 1 phòng 5 bệnh gồm bạch hầu, ho gà, uốn ván, viêm gan B, viêm phổi/viêm màng não mủ do vi khuẩn Hib) theo cơ chế đặt hàng, đấu thầu. Ngoài ra, Cục Phòng chống AIDS mua thuốc ARV. Viện Dinh dưỡng mua vitamin A, còn Bệnh viện Phổi Trung ương mua thuốc chống lao.
DPT là vaccine tiêm cho trẻ, thuộc Chương trình Tiêm chủng Mở rộng. Vaccine sau khi mua được Bộ Y tế cấp phát đến các địa phương để tổ chức tiêm miễn phí cho trẻ.
Từ năm 2023, Bộ Tài chính không bố trí ngân sách nữa mà đề nghị thực hiện theo quy định về phân cấp ngân sách.
Trong bối cảnh này, một số ý kiến đề xuất phương án giải quyết, tuy nhiên Bộ Y tế cho rằng đều không khả thi. Ví dụ, nhiều ý kiến đề nghị tổ chức đấu thầu tập trung mua sắm các loại vaccine, thuốc trên, hoặc thực hiện đàm phán giá. Theo Bộ Y tế, không thể tổ chức đấu thầu tập trung hay đàm phán giá do Chương trình mục tiêu Y tế - Dân số đã chuyển thành nhiệm vụ chi thường xuyên từ năm 2023.
Các đơn vị sản xuất vaccine trong nước đang trực thuộc Bộ, nên không bảo đảm tư cách hợp lệ để tham gia đấu thầu tập trung vaccine nội địa cho tiêm chủng mở rộng. Còn phương án đặt hàng tập trung những vaccine này để ký thỏa thuận khung, xác định giá thống nhất và các địa phương ký hợp đồng, thì chưa có quy định.
Do đó, Bộ Y tế đề nghị các Sở Y tế xác định nhu cầu, lập kế hoạch cung ứng, báo cáo UBND địa phương bố trí kinh phí và tổ chức mua sắm, không để thiếu thuốc, vaccine.
Đây là lần đầu tiên các địa phương được đề nghị tự mua vaccine tiêm mở rộng cho trẻ. Tiêm chủng Mở rộng là chương trình tiêm chủng quốc gia, miễn phí, bảo vệ trẻ khỏi mắc một số loại bệnh truyền nhiễm phổ biến và gây tử vong cao như lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, sởi, viêm não Nhật Bản, tả, thương hàn, viêm phổi/viêm màng não mủ do Hib.
Hồi tháng 10 năm ngoái, một số loại vaccine trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng cạn kiệt. Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương lý giải nguyên nhân là vướng mắc các thủ tục trong mua bán, cung ứng. Thời điểm đó, Viện có nhiệm vụ đặt hàng và ký hợp đồng với các đơn vị sản xuất vaccine trong nước để cung ứng một số loại vaccine.
Lê Nga