Làn sóng lây nhiễm và tử vong ở bang Gujarat, Ấn Độ, thời gian qua chủ yếu do biến thể B.1.617. Biến thể này mang đột biến kép là L452R và E484Q. Đột biến L452R từng xuất hiện trong biến chủng tại California, Mỹ. Đột biến E484Q tìm thấy trong chủng ở Nam Phi. Đột biến có khả năng làm giảm độ nhận biết của kháng thể với virus.
Soumya Swaminathan, trưởng nhóm khoa học của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ngày 10/5 cảnh báo: "B 1.617 là một ‘biến thể đáng lo ngại’ vì nó chứa một số đột biến làm tăng khả năng lây truyền và né tránh được kháng thể tạo ra bởi vaccine hoặc nhiễm bệnh tự nhiên".
"Biến thể đáng lo ngại" là khái niệm chỉ biến thể nguy hiểm hơn chủng virus gốc vì lây lan nhanh, gây tử vong cao hơn hoặc có khả năng làm giảm hiệu quả của vaccine. Trước đó, WHO chỉ đưa B.1.617 vào nhóm "biến thể đáng quan tâm".
Nghiên cứu đến nay cho thấy vaccine Covid-19 vẫn có tác dụng chống biến thể, song kém hiệu quả hơn. Theo giáo sư Ravi Gupta, Đại học Cambridge: "Có khả năng vaccine sẽ bảo vệ người dùng khỏi triệu chứng nặng và tử vong, song không chống lại virus ở người có phản ứng miễn dịch kém".
Biến thể B.1.617 được phát hiện lần đầu vào tháng 10 năm ngoái, là yếu tố khiến số ca nhiễm ở Ấn Độ tăng nhanh. Khoảng 40% ca mắc mới và 55% trường hợp tử vong liên quan đến biến thể này.
Soumya Swaminathan, trưởng nhóm khoa học của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) trong cuộc họp tại Geneva, Thuỵ Sĩ, ngày 8/5. Ảnh: AFP
Ngày 28/4, Ugur Sahin, giám đốc công ty công nghệ sinh học BioNTech của Đức, đối tác phát triển với Pfizer, cho rằng vaccine hiệu quả với biến thể Ấn Độ. Ông cho biết: "Chúng tôi đang nghiên cứu thêm. Tuy nhiên, biến thể này có những đột biến đã thử nghiệm trước đó, vaccine có hiệu quả với chúng nên tôi hoàn toàn tin tưởng".
Bà Swaminathan nhận định làn sóng Covid-19 thứ hai tại Ấn Độ không chỉ bắt nguồn từ biến thể mới. Quốc gia đã mất cảnh giác, thả nổi cho các sự kiện tôn giáo đông đúc, những buổi biểu tình hàng trăm nghìn người.
"Ở một đất nước như Ấn Độ, virus có thể lây lan âm thầm trong nhiều tháng", bà nói.
Ấn Độ đang cố gắng mở rộng quy mô tiêm chủng để kiềm chế đợt bùng phát. Swaminathan cảnh báo chỉ riêng vaccine không đủ kiểm soát tình hình. Quốc gia mới tiêm đủ hai liều cho khoảng 2% trong tổng số 1,3 tỷ dân.
"Sẽ mất nhiều tháng, nếu không muốn nói là nhiều năm để đạt mức tiêm chủng bao phủ 70-80%", bà nhận định.
Biến thể Ấn Độ được ghi nhận tại Việt Nam lần đầu hôm 30/4, với kết quả giải trình tự gene của nhân viên khách sạn ở Yên Bái. Nhân viên này lây nhiễm bởi nhóm chuyên gia Ấn Độ. Hôm 9/5, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương giải trình tự gene virus 8 mẫu bệnh phẩm từ bệnh nhân Covid-19 ở Hà Nội, Hưng Yên, Thái Bình. Kết quả cho thấy các bệnh nhân nhiễm biến thể từ Ấn Độ.
Thục Linh (Theo Times of India)