Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health.
Nhận biết
- Nam giới bình thường, tinh dịch xuất ra có màu trắng đục, hơi đặc. Sau 15-20 phút dần hóa lỏng.
- Tinh dịch loãng ban đầu trong như nước vo gạo, sau màu đục và loãng, quá trình hóa lỏng nhanh hơn và kèm theo mùi bất thường, hơi nhầy.
Nguyên nhân
- Số lượng tinh trùng thấp
- Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), số lượng tinh trùng thấp là khi có dưới 15 triệu tinh trùng trên mỗi ml tinh dịch. Điều này có nghĩa là việc thụ thai trở nên khó khăn hơn, nhưng nam giới vẫn có khả năng sinh sản.
- Về nguyên nhân khiến tinh trùng ít có rất nhiều, chẳng hạn như di truyền (lạc tinh hoàn, teo tinh hoàn), thắt ống dẫn tinh, hội chứng Klinefelter, rối loạn hormone, nhiễm trùng, tiếp xúc chất độc, dùng ma túy, nghiện rượu, hút thuốc lá, thừa cân, một số thuốc Steroid, hóa trị, xạ trị... Cũng có trường hợp không tìm được nguyên nhân chính xác.
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh khi các tĩnh mạch chạy từ tinh hoàn đến bìu bị sưng lên. Nam giới có thể không có bất kỳ khó chịu gì nhưng về lâu dài có thể giảm sản xuất tinh trùng và khiến tinh dịch loãng hơn.
- Giãn tĩnh mạch tinh xảy ra ở một hoặc cả hai bên tinh hoàn. Đây là bệnh rất phổ biến, gặp ở 15% nam giới nói chung và chiếm 40% các trường hợp có vấn đề về khả năng sinh con.
- Xuất tinh thường xuyên
Việc xuất tinh liên tục có thể làm cho tinh dịch bị loãng, gặp ở những người thủ dâm hay quan hệ tình dục nhiều lần trong ngày.
- Xuất tinh ngược dòng
Bình thường, trong quá trình xuất tinh, tinh dịch đi qua niệu đạo để ra khỏi dương vật. Nhưng nếu cơ vòng bàng quang bị rối loạn có thể khiến tinh dịch đi ngược lại, vào trong bàng quang. Những người này có tinh dịch ít hoặc loãng hơn người bình thường.
- Tinh hoàn bị nóng
- Nhiệt độ tốt nhất để tổng hợp tinh trùng là 34-35 độ C, thấp hơn cơ thể 2-3 độ C.
- Khi nam giới để tinh hoàn tiếp xúc với nguồn nhiệt cao sẽ làm giảm hiệu suất sản xuất tinh trùng. Ví dụ như để laptop trên đùi, mặc quần chật, tắm nước quá nóng...
- Chế độ ăn thiếu kẽm
Kẽm là chất dinh dưỡng quan trọng đối với cơ thể, như tổng hợp gene, chống nhiễm trùng, chữa lành vết thương. Kẽm cũng đóng vai trò không thể thiếu để sản xuất tinh trùng khỏe mạnh.
Nguy cơ
- Nếu tinh dịch loãng do nguyên nhân về lối sống thì không đáng lo ngại, chỉ cần thay đổi chế độ ăn và thói quen sinh hoạt. Nhưng khi tinh dịch loãng đi kèm với đổi màu hoặc có bất kỳ triệu chứng như xuất tinh bất thường; đau hoặc khó đi tiểu; đau, khó chịu ở tinh hoàn hay bìu; đau bụng dưới hoặc lưng dưới; sốt; gai lạnh; buồn nôn, nam giới cần phải đi khám và được điều trị cẩn thận.
- Tinh dịch loãng có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh con, khiến cho việc thụ thai trở nên khó khăn hơn hoặc cảnh báo nhiều vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe sinh sản.
Điều trị
Cách điều trị tinh dịch loãng tùy thuộc vào nguyên nhân cơ bản. Gồm có:
- Uống kháng sinh: dùng cho người bị nhiễm trùng do vi khuẩn.
- Bổ sung nội tiết tố: bổ sung testosterone nếu tinh dịch loãng do mất cân bằng nội tiết tố.
- Điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh: dùng thuốc hoặc phẫu thuật.
- Thay đổi lối sống để cải thiện chất lượng tinh dịch:
- Tập thể dục để duy trì cân nặng khỏe mạnh và thúc đẩy cơ thể sản xuất testosterone.
- Tránh căng thẳng quá mức, sắp xếp công việc để có thời gian nghỉ ngơi hợp lý.
- Ngủ đủ giấc, 7-9 tiếng mỗi ngày.
- Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia.
- Thêm kẽm trong chế độ ăn uống, gồm các món hàu, thịt đỏ, gia cầm và động vật có vỏ, quả hạch, các loại hạt, đậu, sữa chua và các sản phẩm từ sữa.
Mỹ Ý