 |
|
Những người cổ vũ cho xe đạp tại Washington DC. Ảnh: Rozsavage |
Có nhiều lý do để xe hơi trở thành phương tiện giao thông phổ biến nhất tại Mỹ, như việc đất nước này trải dài trên diện tích lớn với hàng chục nghìn km vuông không người ở chỉ có thảo nguyên, trang trại, sa mạc nóng bỏng hay lãnh nguyên lạnh giá. Các thành phố cũng nằm rải rác với mật độ thưa hơn nhiều so với châu Âu và nhiều đô thị không thể tiếp cận bằng phương tiện nào khác ngoài xe hơi.
Nhưng trong những năm gần đây, trong bối cảnh mối lo ngại ngày càng tăng về việc nước Mỹ đang phụ thuộc vào nguồn dầu mỏ nước ngoài, giá xăng tăng cao và hiện tượng khí hậu ấm lên toàn cầu hay đại dịch béo phì do lười vận động, nhiều thành phố Mỹ như thủ đô Washington DC bắt đầu thực hiện các chiến dịch khuyến khích người dân sử dụng xe đạp.
Những thành phố trên hy vọng rằng việc bổ sung những làn đường dành riêng cho xe đạp, tạo thêm các bãi gửi xe đạp, chương trình cho thuê xe tự động thuận tiện cùng các thay đổi khác họ có thể giảm tình trạng tắc nghẽn giao thông, giảm áp lực cho giao thông công cộng và khuyến khích những công dân có lối sống khỏe và thân thiện với môi trường hơn.
BBC dẫn lời Jim Sebastian, giám đốc Chương trình dành cho người đi xe đạp và đi bộ tại Washington DC cho biết, mục tiêu của chương trình này là biến thủ đô nước Mỹ thành “một trong những thành phố thân thiện nhất với xe đạp trên cả nước”
 |
|
Một người đạp xe với thông điệp dành cho các tài xế "Bạn sở hữu chiếc xe hơi, nhưng không sở hữu con đường". Ảnh: Everymantri |
Thay đổi vì xe đạp
Washington DC đã có những bước đi vì xe đạp như tiến hành phân làn đường dành riêng và thay đổi đèn tín hiệu giao thông để phù hợp hơn với những người đạp xe. Thành phố còn xây dựng chương trình chia sẻ xe đạp, cho phép các thành viên tham gia có thể mượn xe tại các điểm gần văn phòng để đạp về nhà hay tới các quán bar, nơi họ có thể trả xe tại một điểm cho mượn khác gần đó.
Những nỗ lực trên đã giúp nâng cao số người sử dụng xe đạp ở Washington DC từ 1,16% người dân đạp xe đi làm năm 2000 lên 2,3% năm 2008 và tỷ lệ này vẫn đang tiếp tục tăng trưởng.
Một người hàng ngày đạp xe vài km tới sở làm tại Washington DC là Lori Leibowitz, chuyên gia phân tích chính sách HIV/Aids 29 tuổi, giải thích: "Những hỗ trợ mới dành cho xe đạp khiến ngày càng có thêm người quan tâm tới đạp xe và cảm thấy hữu ích hơn với loại phương tiện này".
Trên phương diện quốc gia, nhiều thành phố khác của Mỹ cũng đang đầu tư vào cơ sở hạ tầng phục vụ người đi xe đạp. Đổi lại những đô thị này đã chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể của số người sử dụng loại phương tiện thân thiện với môi trường.
Tuy nhiên, ngay cả tại các thành phố được đánh giá là thân thiện nhất với xe đạp của nước Mỹ thì cũng phải mất nhiều năm nữa họ mới có thể bắt kịp các thành phố ở châu Âu như Copenhagen (Đan Mạch), nơi có khoảng 30% người dân đi làm hoặc đến trường bằng xe đạp hàng ngày.
 |
|
Một trạm cho thuê xe đạp tự động tại Washington DC. Ảnh: Travelling Greener |
Lịch sử 'tôn vinh' xe hơi
Sở dĩ Copenhagen có đông người sử dụng xe đạp vì thành phố này có đã có những quyết sách khuyến khích người đạp xe từ vài thập kỷ qua, trong khi các nhà hoạch định chính sách đô thị tại Mỹ lại phải đối mặt với lịch sử hàng thế kỷ chuyên thúc đẩy việc sử dụng xe hơi.
Bắt đầu từ những năm 20 của thế kỷ trước, sự phát triển nhanh chóng của các đô thị Mỹ đã đặt ra việc khuyến khích người dân rời khu trung tâm đông đúc ra sống ở các đô thị mới ngoại biên hoặc các khu ngoại ô mới xây dựng. Nhưng khi sống ở đó thì văn phòng, trường học, trung tâm mua sắm và nhà ở lại trở nên quá xa nhau không thể đi bộ hay đạp xe. Do vậy xe hơi là sự lựa chọn hiển nhiên của người dân.
Cho tới những năm 1970, nhiều trung tâm đô thị ở Mỹ đã gần như không có cư dân mà chỉ còn các tòa nhà văn phòng, vì người dân đã chuyển hết ra ngoại ô sinh sống. Điển hình như thành phố Detroit, trung tâm của ngành công nghiệp xe hơi Mỹ, nơi chứng kiến dân số giảm gần một nửa so với thời đỉnh cao của thành phố năm 1950.
Nhưng kể từ những năm 1990, nước Mỹ lại chứng kiến sự phục hưng của các đô thị như Little Rock ở bang Arkansas và Louisville bang Kentucky, những nơi thực thi các chương trình đầy tham vọng nhằm lôi kéo người dân và các công ty quay trở lại khu trung tâm.
Trong xu hướng đó, nhiều khu vực ở trung tâm thủ đô Washington DC vốn bị tàn phá trong cuộc nổi loạn cuối những năm 1960 đã chứng kiến sự hồi sinh mạnh mẽ, trong đó có những khu vực được đánh giá có sự phổ biến nhất của xe đạp. Mặc dù vậy Washington vẫn là đô thị điển hình của nước Mỹ, việc thay đổi thói quen đi lại từ xe hơi sang đi bộ hoặc xe đạp sẽ rất khó khăn và mất nhiều thời gian.
Giám đốc chương trình dành cho người đi xe đạp và đi bộ tại Washington DC Jim Sebastian thừa nhận có nhiều khó khăn đối với người đi xe đạp, nhưng cho rằng thành phố cần phải nỗ lực. "Có một số rào cản đối với việc đạp xe và công việc của thành phố là cố gắng xóa bỏ những rào cản này", ông nhấn mạnh.
Đình Nguyễn