Cụm "Tết Congo" vốn quen thuộc với nhiều người Việt, nhưng trên thực tế không phải ai cũng biết Congo lại là tên của hai quốc gia trên thế giới. Nước lớn hơn nằm phía đông nam châu Phi là Cộng hòa Dân chủ Congo, nước nhỏ hơn là Cộng hòa Congo nằm phía tây bắc.
Brazzaville là thủ đô của CH Congo, trong khi Kinshasa là thủ đô của nước CHDC Congo. Hai thủ đô nằm đối diện nhau qua dòng Congo, gần tới mức người từ bờ bên này có thể nghe thấy tiếng hét của người bên kia sông.
Thủ đô Brazzaville chỉ được ngăn cách với thủ đô Kinshasa bằng dòng sông Congo. Ảnh: Waters Economics.
Đường biên giới khác thường này chính là kết quả của quá trình phân chia thuộc địa từ thời đế quốc: Brazzaville dưới quyền thực dân Pháp và Kinshasa dưới quyền đế quốc Bỉ. Sông Congo có dòng chảy không đủ cho tàu bè qua lại, vì vậy hai chính quyền Pháp và Bỉ từng xây hệ thống đường sắt cho hai thuộc địa bắt đầu từ cùng một điểm.
Từ năm 1960, hai quốc gia Congo đều giành độc lập nhưng lại phát triển theo hai hướng khác nhau.
Theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế, CHDC Congo là một trong hai nước nghèo nhất thế giới, an ninh bất ổn tới mức Cục Lãnh sự Mỹ phải đưa cảnh báo cho công dân có ý định tới đây.
Quân đội Congo và các lực lượng Liên Hiệp Quốc có mặt khắp Bắc và Nam Kivu, Tanganyika, Ituri và gần biên giới của CHCD Congo với CH Trung Phi và CH Nam Sudan, đặc biệt trong và xung quanh vườn quốc gia Garamba và khu vực Kasai.
Quân đội có vũ trang đi lại trên đường của thị trấn Rutshuru, thuộc tỉnh Bắc Kivu. Ảnh: JIJI.
"Du khách ở những khu vực này có thể gặp phải các hoạt động của quân đội, nhóm phiến quân, hoặc quân phiến loạn. Những phần tử này có tiền sử giết người, cưỡng bức, bắt cóc tống tiền, cướp bóc và các hoạt động nhắm vào dân thường, đặc biệt ở Bắc và Nam Kivu", theo trang web của Cục Lãnh sự Mỹ.
Trong khi đó, CH Congo xếp cao hơn "người anh em sinh đôi" tới 60 bậc về thu nhập bình quân đầu người và được coi là điểm đến an toàn hơn, dù có những bất ổn nhất định về chính trị, khi đất nước này cũng trải qua vài lần đổi tên.
Tuy nhiên, người dân từ hai quốc gia không coi đường phân chia từ thời thuộc địa như biên giới, họ thường xuyên di cư qua lại giữa hai nước, tùy thuộc vào tình hình an ninh bên nào ổn định hơn. Mỗi chuyến bay từ Brazzaville đến Kinshasa chỉ mất chưa tới 10 phút. Nhưng phần lớn người dân đều dùng tàu, bè hay phà để đi từ thủ đô này sang thủ đô kia.
Chuyến bay của Kushan Mitra từ sân bay Brazacille Maya-Maya tới sân bay Kinshasa N'Djili mất khoảng 9 phút từ lúc máy bay lăn bánh đến khi hạ cánh. Quãng đường dài 20 km, máy bay đạt độ cao hơn 900 m. Đoạn video được tua nhanh. Nguồn: YouTube.
Chính phủ hai nước cũng mất nhiều năm bàn bạc về kế hoạch xây dựng một cây cầu có đường sắt dài khoảng 4 km nối liền Brazzaville và Kinshasa. Đầu năm 2017, Ngân hàng Phát triển Châu Phi đã đồng ý chi 250 triệu USD cho hơn nửa kinh phí của dự án. Hai thủ đô gần nhất thế giới này hứa hẹn sẽ còn xích lại gần hơn bao giờ hết.