Sau hơn 9 tháng được tha tù trước thời hạn, Phan Sào Nam bị Hội đồng giám đốc thẩm TAND Cấp cao tại Hà Nội ra quyết định "buộc quay lại tiếp tục chấp hành bản án".
Quyết định được tòa đưa ra sau khi VKSND Cấp cao ra kháng nghị cho rằng quyết định giảm thời gian chấp hành án với Nam của TAND tỉnh Quảng Ninh là "không đủ điều kiện và không có căn cứ pháp luật". Ngày 6/2, Nam được tha tù trước thời hạn sau khi thi hành án được 39 tháng 10 ngày, sớm 22 tháng so với thời hạn.
Dưới góc độ pháp lý, luật sư Nguyễn Huy Thiệp cho rằng quyết định như với Nam là "khá hy hữu" và "gần như là trường hợp đầu tiên trong lịch sử tố tụng". TAND Cấp cao tại Hà Nội khi xét thấy việc tha tù trước thời hạn là không đúng và không có căn cứ pháp lý để xét giảm án thì có quyền hủy. Quyết định giám đốc thẩm có hiệu lực ngay.
Về việc Nam đã khắc phục gần hết số tiền hơn 1.384 tỷ đồng, luật sư Thiệp nói tình tiết này đã được xem xét từ giai đoạn truy tố, xét xử. Tuy nhiên trong quá trình thi hành án và sau khi được tự do, Nam tiếp tục khắc phục hậu quả thì vẫn được coi là "tình tiết mới". Cơ quan thi hành án sẽ căn cứ tình tiết mới này để xem xét giảm án cho Nam khi quay lại nhà tù.
Đồng quan điểm, luật sư Vũ Tiến Vinh cho rằng quyết định giám đốc thẩm với Nam là "hy hữu". Lâu nay, các quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm hầu hết liên quan bản án, chứ không phải là hủy quyết định tha tù.
"Tuy nhiên qua sự việc này cho thấy pháp luật được thực thi nghiêm, bất luận là cá nhân hay tổ chức nào vi phạm đều bị xử lý", luật sư Vinh nói.
Theo Bộ luật Tố tụng hình sự, quyết định của Hội đồng giám đốc thẩm sẽ có hiệu lực ngay. Trong 10 ngày từ khi ra quyết định, Hội đồng giám đốc thẩm phải gửi văn bản cho người bị kết án, người đã kháng nghị và những trường hợp liên quan. Và TAND tỉnh Phú Thọ sẽ là đơn vị ra quyết định buộc thi hành án trở lại với Nam.
Luật sư Vinh đánh giá, so với các vụ án gần đây, Nam là một trong số ít phạm nhân đã tích cực bồi thường, khắc phục hậu quả với số tiền thi hành án đặc biệt lớn và thực hiện trong thời gian ngắn.
"Sai phạm của TAND tỉnh Quảng Ninh khi giảm hình phạt tù cho Nam cần sửa nhưng những cố gắng trong việc bồi thường của Nam thì pháp luật vẫn phải ghi nhận. Hơn nữa, nếu cải tạo tốt, Nam vẫn có thể được xem xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù theo quy định của Luật Thi hành án hình sự 2019", luật sư nói.
Hôm nay, ông Nguyễn Quang Thái, Tổng cục trưởng Thi hành án Dân sự (Bộ Tư pháp) cho rằng việc Nam "phải ngồi tù trở lại" sẽ ảnh hưởng tới thu hồi tài sản do không thể gặp trực tiếp như trước mà phải thông qua trại giam.
Các cơ quan chức năng đã lập tổ liên ngành về việc thi hành án của Nam. Cục Thi hành án dân sự tỉnh Phú Thọ đang "tích cực động viên Nam và người liên quan nộp tiền để nhận khoan hồng".
Luật sư của Nam, ông Giang Hồng Thanh cho biết, hơn nửa tháng trước, Nam có đơn gửi Cục Thi hành án dân sự tỉnh Phú Thọ đề nghị cho biết số tiền có điều kiện thi hành án còn lại để có phương án nộp nốt. Nam báo cáo đang phối hợp với Chi cục thi hành án huyện Hòa Vang (Đà Nẵng) xúc tiến bán 125 m2 đất thuộc dự án Golden Hills City và bán nốt căn hộ chung cư tại phường Bến Nghé (quận 1, TP HCM) để có đủ tiền nộp cơ quan thi hành án. Cả hai bất động sản đều thuộc sở hữu của vợ chồng Nam.
Ngày 12/11, Cục Thi hành án dân sự tỉnh Phú Thọ trả lời số tiền còn lại của Nam gần 10,9 tỷ đồng.
"Trong trường hợp Nam đi thi hành án, việc bán hai tài sản này sẽ gặp đôi chút khó khăn do người mua không thể chủ động trao đổi và thực hiện giao dịch. Nam đang cố gắng bán trước, nộp xong tiền trước khi đi thi hành án", luật sư nói.
Phan Sào Nam trong phiên toà tại Phú Thọ, cuối năm 2018. Ảnh: Giang Huy
Cựu chủ tịch VTC Online Phan Sào Nam, bị cáo buộc cùng Nguyễn Văn Dương (chủ tịch CNC) tổ chức, vận hành game đánh bạc trực tuyến RikVip và Tip.Club với hàng nghìn đại lý, thu hút hơn 43 triệu tài khoản, doanh thu bất chính hơn 10.000 tỷ đồng. Trong hai năm vận hành, đường dây được Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Phan Văn Vĩnh khi đương chức và Cục trưởng C50 Nguyễn Thanh Hóa bao che.
Sau khi thu lời bất chính hơn 1.475 tỷ đồng từ hoạt động tổ chức đánh bạc, Nam đã chuyển tiền lòng vòng qua nhiều khâu trung gian để hợp thức. Năm 2018, anh bị TAND tỉnh Phú Thọ tuyên phạt 5 năm tù về tội Tổ chức đánh bạc và Rửa tiền.
Ngày 6/2, Nam được tha tù trước thời hạn 22 tháng so, sau sau khi TAND tỉnh Quảng Ninh có hai quyết định giảm thời hạn chấp hành án.
Hơn hai tháng sau, ngày 14/4, VKSND Cấp cao tại Hà Nội ra quyết định kháng nghị giám đốc thẩm về hai quyết định nêu trên của TAND tỉnh Quảng Ninh. Viện đánh giá hai quyết định đưa ra là "không đủ điều kiện và không có căn cứ". Cụ thể, Nam không tích cực khắc phục hậu quả, hoàn cảnh gia đình không khó khăn và cũng không lập công như tòa xem xét.
Ngày 9/9, Uỷ ban Kiểm tra Trung ương xác định Ban cán sự đảng, Bí thư Ban cán sự đảng nhiệm kỳ 2015-2020 và 2020-2025, một số Uỷ viên Ban cán sự đảng, lãnh đạo và cán bộ TAND tỉnh Quảng Ninh đã vi phạm vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, thiếu trách nhiệm... khi giảm thời hạn chấp hành án phạt tù cho Nam, dù không đủ điều kiện.