Tại thành phố Lopburi, dưới ánh nắng mặt trời, đoàn người chứng kiến "kẻ trộm" tới lấy trà đá. Còn kẻ phá hoại khác đang phá yên xe máy. Người phụ nữ rời khỏi vị trí khi một kẻ gây rối đang rình rập bên cạnh, đe dọa cắn cô. Cảnh sát đứng gần đó thở dài, rồi vung súng cao su lên. Những con khỉ - kẻ gây rối nãy giờ - chạy tán loạn. Nhưng chưa đầy một phút sau, chúng đã trở lại.
Trước đây, lũ khỉ sống trong các ngôi đền, rồi bắt đầu tràn ra khu các phố cổ khi "dân số" ngày một tăng. Ảnh: NYT.
Lúc sau, chiếc xe tải từ ngoài thị trấn đỗ trước một căn hộ, chứa đầy những thùng trái cây. Một con khỉ phát hiện ra đồ ăn, chạy băng qua, nhảy lên thùng xe và cầm trên tay một trái thanh long. Hàng chục con khỉ khác chạy tới, và bắt đầu lục soát các thùng trái cây. Cảnh sát Nirad Pholngeun lại vung súng cao su đuổi chúng. Nhưng súng của anh không có đạn, lũ khỉ lại đông. Rõ ràng, cuộc chiến này không cân sức.
Nirad Pholngeun đã làm công việc này 5 năm rồi, với một khẩu súng cao su trong tay để hỗ trợ người dân, xua đuổi lũ khỉ khi bị tấn công. Anh cho biết lượng khỉ ngày một tăng. Hiện tại, có khoảng 8.400 con khỉ đang lang thang trong khu vực phố cổ.
Lopburi từng là thủ đô của vương quốc Siam và là nơi lưu giữ nhiều kiến trúc cổ. Một trong những điểm độc đáo, thu hút khách du lịch ở nơi này là đàn khỉ đuôi dài với những đôi mắt tinh anh và bản tính tò mò. Nhưng trước đại dịch, chúng thường được cho ăn no nhờ số lượng lớn du khách và phật tử. Họ tin rằng, việc cho thú ăn là đang tạo công đức. Các món ăn yêu thích của lũ khỉ thường được mọi người ném cho là sữa chua, các gói snack có màu sắc rực rỡ...
Lũ khỉ nhanh chóng biết được con cá sấu to lớn ở ngoài quầy chỉ là đồ giả, nên không sợ. Ảnh: NYT.
Covid-19 khiến tình hình trở nên tồi tệ, chính phủ ban lệnh giới nghiêm toàn quốc, đóng biên. Du khách dần rút khỏi. Những con khỉ không còn được người đến cho ăn, và nhanh chóng bị đói.
Chúng di chuyển vào các tòa nhà bỏ hoang, phá phách mọi thứ. Khi không có bảo vệ canh gác, chúng sẽ làm hỏng ăng ten, cần gạt nước của xe ô tô đang đỗ. Hoa tai, kính râm và túi nhựa trông giống những món ăn của chúng. Và đó là lý do các con khỉ thường giật đồ của người dân. Nhiều người sợ hãi trước hành động của chúng.
Tại cửa hàng đối diện với tàn tích của một ngồi đền Hindu có từ thế kỷ 13, người chủ bày những con thú nhồi bông lớn có hình dạng cá sấu, hổ. Chúng được đặt ngay cửa, với mục đích dọa lũ khỉ. Điều này có tác dụng được vài tháng. Nhưng sau đó, lũ khỉ nhận ra những thứ kia không phải "hàng thật" và không sợ nữa, Yupa Srisanguan, chủ cửa hàng cho biết: "Chưa bao giờ mọi thứ tệ như vậy. Những con khỉ đực thường ra vào cửa hàng của tôi, và có ý định nhai các ống cao su treo trên trần nhà. Chúng tôi không xua đuổi lũ khỉ. Nhưng việc chúng xuất hiện thường xuyên sẽ gây khó khăn cho công việc kinh doanh. Mọi người sợ bị cắn khi đến mua hàng".
Yupa cho biết số lượng khỉ ngày trước ít hơn, chúng cũng lớn và khỏe mạnh với bộ lông dày, sáng mượt hơn bây giờ. Chúng sống trong các ngôi đền, các tàn tích cũ.
Nhưng rồi càng ngày, khách du lịch đến càng đông. Một số khách quốc tế cho các con khỉ ăn những đồ ăn nhanh, loại thực phẩm không tốt cho sức khỏe. Những con khỉ ngoài ăn chuối, cam quýt, bắt đầu ăn rác. Lông của chúng mỏng đi, một vài con bị hói. Nhưng bù lại, chúng không còn phải lo lắng về thức ăn vì được cung cấp thường xuyên. Do vậy, chúng sinh sản nhiều hơn và khiến dân số bùng nổ. So với khỉ rừng, "khỉ phố" ít săn chắc hơn, và dễ bị cao huyết áp cùng các bệnh về máu hơn, theo Narongyh Doodduem, đến từ Cục Bảo tồn động vật hoang dã cho biết.
Nhưng trong một nền văn hóa mà đa số người dân theo đạo Phật, việc giết bớt những con khỉ để làm hạn chế sự phá phách của chúng không được hoan nghênh. Quan chức và người dân địa phương hầu như không có biện pháp để chống lại "băng đảng" 4 chân này. Bên cạnh đó, trong quá khứ, chúng là một trong những điểm chính giúp thành phố thu hút du khách ghé thăm.
Trước tình trạng này, chính quyền địa phương bắt đầu thực hiện phương án triệt sản cho các con vật, nhằm kiểm soát số lượng. Hơn 300 con khỉ đã trải qua phẫu thuật vào tháng 7, 200 con nữa sẽ triệt sản trong tháng 8.
Vào những ngày đầu tiên của tháng 6, cảnh sát dụ các con vật vào chuồng bằng đồ ăn. Nhưng đến ngày thứ hai, chúng phát hiện ra đó là bẫy và né tránh. Những người bắt khỉ buộc phải thay đổi chiến thuật, chuyển sang mặc quần short, áo sơ mi hoa để hóa trang thành khách du lịch. "Nhưng các con khỉ rất thông minh. Chúng nhớ để tránh bẫy", Narongyh nói.
Những con khỉ rất dạn người và táo bạo trong việc tìm đồ ăn. Ảnh: NYT.
Bên cạnh đó, các con khỉ cũng được người dân cho ăn, dù đồ ăn không nhiều và phong phú như khi đông du khách. "Chúng tôi không thể để nó chết đói", Itiphat Tansitikulphati, chủ một khách sạn ở Muang Thong nói. Mỗi ngày, một con khỉ cái già đều đến khách sạn của anh và chờ đợi trong lịch sự để lấy đồ ăn. Bánh chuối là món ưa thích của nó. "Trước đây, phần lớn thành phố đều là rừng. Chúng tôi đã tranh đất của những con khỉ", Itiphat nói. Nhưng dù vậy, sự chung sống hòa bình giữa con người và khỉ là điều không thể. Lũ khỉ thường tấn công khách đến thuê phòng, hoặc khiến họ sợ hãi. Điều này gây ảnh hưởng đến các doanh nghiệp.
Gần đó, Patiphan Tantiwong, chủ một cửa hàng tạp hóa đang ngồi nhâm nhi sữa chua, trên tay là túi thức ăn cho chó. Một bầy khỉ vây quanh ông để chờ được phát đồ ăn. "Chúng tôi phải thích nghi với chúng, chẳng còn cách nào khác".
Anh Minh (Theo New York Times)