Trong báo cáo tài chính quý IV/2021, Mark Zuckerberg, CEO Meta, thừa nhận nhiều thách thức đang bủa vây Facebook. Lần đầu tiên lượng người dùng Facebook hàng ngày trung bình trong một quý bị giảm kể từ 2004. Theo Financial Times, tin xấu khiến cổ phiếu Meta sụt giảm nặng nề. Hôm 3/2, giá cổ phiếu của công ty này giảm 27%, khiến vốn hoá bốc hơi 230 tỷ USD - mức chưa từng có tại phố Wall hay Thung lũng Silicon.
"Facebook đang phải đối mặt một cơn bão dữ dội với tất cả những thách thức đến cùng lúc", Karen North, giáo sư về truyền thông xã hội và kỹ thuật số tại Đại học Nam California, nói với NBC News.
Financial Times dẫn lời Dave Wehner, Giám đốc tài chính (CFO) của Meta, rằng: "Công ty đang đi trong những cơn gió ngược. Đó là dấu hiệu cho thấy một cơn bão lớn đang ập đến".
Hình ảnh Zuckerberg mắt đỏ hoe xuất hiện trong buổi báo cáo tài chính ngày 3/2 cũng khiến nhiều người cho rằng ông đã "khóc rất nhiều" trước tình hình bi đát của Meta. Ngay sau đó, ông phải giải thích với giới truyền thông rằng mắt ông đỏ là do bị rách giác mạc chứ không liên quan đến những tin tức xấu.
Lượng người dùng trung bình hàng tháng của Facebook giảm dần qua các năm. Nguồn: Financial Times
Mối đe doạ từ TikTok
"TikTok đã quá lớn và vẫn tiếp tục phát triển với tốc độ khá nhanh", CEO Meta nói trong bản phân tích tài chính. Ông cho biết dù Facebook vẫn ghi nhận doanh thu tốt, đối thủ mới nổi từ Trung Quốc cũng đang có lãi kép với tốc độ tăng trưởng cao.
Theo Financial Times, những bê bối về quyền riêng tư của Facebook đã khiến người dùng bất mãn. Nhiều người trẻ đang "di cư" sang những mạng xã hội mới như TikTok của ByteDance.
Đầu tháng 1, Cloudflare, công ty chuyên cung cấp các dịch vụ bảo mật Internet tại Mỹ, đã công bố danh sách 10 trang web có lượng truy cập lớn nhất năm 2021. Trong đó, TikTok đã vượt qua Google, Facebook để trở thành trang web được truy cập nhiều nhất. Năm 2020, Facebook vẫn đứng đầu danh sách này.
Rich Greenfield , đối tác của công ty tư vấn LightShed, nói với Financial Times: "Không ai mong đợi điều này. Đó là báo cáo gây sốc nhất trong sự nghiệp 27 năm của tôi. Không có cách nào chống lại sự thật này. Facebook đang đối mặt mối đe doạ hiện hữu từ TikTok".
Những thay đổi của Apple
Một thách thức khác được Zuckerberg đề cập là những thay đổi trong hệ điều hành iOS của Apple. Tính năng App Tracking Transparency được Apple đưa lên iPhone từ phiên bản iOS 14.5 khiến các nền tảng như Facebook có ít dữ liệu hơn để phân phối quảng cáo cá nhân.
Theo CNBC, các ứng dụng của Facebook hầu như phụ thuộc hoàn toàn vào hệ điều hành của Apple và Google. Khi Apple thay đổi chính sách về quyền riêng tư, Facebook bị tước đi một trong những tài sản quan trọng nhất của họ.
Dave Wehner, CFO Meta, cho biết thay đổi của iOS có thể khiến Facebook bị thiệt hại khoảng 10 tỷ USD doanh thu năm 2022. "Mọi người vẫn muốn xem những quảng cáo có liên quan và các doanh nghiệp muốn tiếp cận đúng khách hàng. Vì vậy chúng tôi đang xây dựng lại cơ sở hạ tầng quảng cáo để tiếp tục cung cấp các quảng cáo chất lượng cao", Zuckerberg cho biết.
Theo Financial Times, trong khi thay đổi của Apple khiến Facebook lao đao, Google lại đang hưởng lợi. Một số nhà phân tích cho rằng quảng cáo tìm kiếm - nguồn thu nhập chính của Google ít phụ thuộc hơn vào dữ liệu cá nhân được thu thập trên các thiết bị Apple. Điều này khiến một số người kết luận rằng các nhà quảng cáo đã chuyển nhiều ngân sách hơn cho Google và tránh xa các công ty như Meta.
Tương lai bất định trong thế giới ảo
CNBC cho biết, để tránh phụ thuộc vào các doanh nghiệp khác ở thế giới thực, Facebook đang tìm câu trả lời trong thế giới ảo. Việc đổi tên công ty thành Meta và đầu tư cho nhóm Reality Labs phát triển công nghệ thực tế ảo là minh chứng cụ thể nhất cho thấy quyết tâm của Mark Zuckerberg. "Năm 2021, doanh số bán kính thực tế ảo Oculus của Meta tăng vọt, mang về 2,3 tỷ USD doanh thu, nhưng so với số tiền 10,2 tỷ USD bỏ ra, còn lâu công ty mới có lãi", Financial Times nhận định.
Đầu tháng 2, một giấc mơ khác của Facebook cũng tan vỡ là dự án tiền điện tử Diem, trước đây mang tên Libra.
Bên cạnh những trải nghiệm về thị giác, nền kinh tế số cũng là một phần quan trọng trong vũ trụ ảo. Tuy nhiên Diem Association - tổ chức quản lý dự án tiền số do Facebook khởi xướng năm 2019 - sẽ ngừng hoạt động trong vài tuần tới. Quyền sở hữu trí tuệ và những tài sản liên quan sẽ được bán cho Silvergate Capital với giá 182 triệu USD.
Theo Jack Dorsey, đồng sáng lập Twitter và CEO Block, cách tiếp cận của Facebook đối với tiền điện tử kết thúc không suôn sẻ vì không đủ mở. "Họ cố tạo ra một loại tiền thuộc sở hữu của Facebook - có thể vì những lý do chính đáng, có thể vì những lý do cao cả, nhưng lại cố gắng thu hút ngày càng nhiều người tham gia vào hệ sinh thái Facebook, thay vì sử dụng một giao thức mở và tiêu chuẩn như Bitcoin", Dorsey nhận xét tại hội nghị MicroStrategy World ngày 2/2.
CNN cho biết, dự án tiền điện tử của Facebook cũng hứng chịu nhiều lo ngại từ các nhà lập pháp và giới quan sát từ khi được công bố. Lo ngại lớn nhất là đồng tiền điện tử này được vận hành bởi Facebook, mạng xã hội vốn không thể ngăn chặn nhiều vấn đề như tội phạm và lạm dụng dữ liệu người dùng trên các nền tảng sẵn có.
Một quyết định khác của Meta trong cuộc đua vũ trụ ảo là tìm cách đưa NFT vào trang cá nhân của người dùng Facebook, Instagram. Theo Wired, việc ủng hộ một thị trường vẫn còn đầy rẫy những kẻ lừa đảo như NFT là một bước đi nguy hiểm.
Alan Woodward, giáo sư về an ninh mạng tại Đại học Surrey (Anh), nói thị trường NFT đang thiếu người dẫn dắt. Do đó, khi đặt chân vào mảnh đất này, mạng xã hội sẽ trở thành bên chịu trách nhiệm chính. "Nếu xảy ra tranh chấp về NFT, những người đó sẽ tìm đến ai? Đương nhiên là Facebook hoặc Twitter. Không hiểu sao họ lại muốn nhận 'cục nợ' này?", ông đánh giá.
Các chuyên gia cho rằng "cơn bão lớn" đang ập đến với Facebook. Những người lãnh đạo công ty cho biết họ vẫn sẽ tập trung vào những sáng kiến dài hạn như xây dựng hoạt động kinh doanh đa dạng với những sản phẩm đi kèm. Nhưng câu hỏi lớn hơn được đặt ra là liệu Mark Zuckerberg có thể giữ cho Facebook vẫn còn sức hấp dẫn với người dùng trong tương lai gần?
Khương Nha