Tại Hội nghị Cấp cao Nhóm đối tác năng lượng Việt Nam (VEPG) lần thứ 3 ngày 10/12, các chuyên gia quốc tế khuyến nghị Việt Nam cần xem xét và cân bằng giữa phát triển các nguồn điện sinh khối với nguồn năng lượng tái tạo.
Ông Jokob Lundsager – cố vấn dài hạn Chương trình năng lượng Đan Mạch tại Việt Nam cho rằng, nhiệt điện than không phải là tương lai cho Việt Nam, nên phương án nguồn thay thế về dài hạn cần được nhà chức trách tính toán từ bây giờ để chuẩn bị cho tương lai. Theo ông, nhu cầu phát triển năng lượng tái tạo (điện mặt trời, điện gió) ở Việt Nam rất lớn, nên cần khung pháp lý ổn định, rõ ràng và minh bạch.
Ở góc độ cơ quan quản lý năng lượng, ông Đặng Hoàng An - Thứ trưởng Công Thương cho biết, Việt Nam đang trong quá trình xây dựng tổng sơ đồ điện VIII, trong đó sẽ tính toán cân đối các nguồn năng lượng phù hợp, gắn với giải pháp kỹ thuật để đảm bảo đủ điện, giá thành hợp lý.
Hiện nguồn nhiệt điện than trong cơ cấu năng lượng khoảng 53% và sẽ được xem xét kỹ lưỡng, cân đối năng lượng giữa các nguồn, bởi nếu cứng nhắc "có thể lâm vào tình cảnh thừa hoặc thiếu điện".
Dẫn chứng tại EU, tỷ lệ năng lượng tái tạo chiếm 30% cơ cấu nguồn và con số này sẽ tăng thêm trong giai đoạn tới với mục tiêu bảo vệ môi trường, chống biến đổi khí hậu trong khu vực. "Bối cảnh hiện nay nguồn năng lượng tái tạo đã có phát triển về công nghệ, chi phí giảm hơn, nên có nhiều cơ hội để thúc đẩy năng lượng tái tạo với tầm nhìn xa hơn", ông Pier Giorgio Aliberti, Đại sứ trưởng phái đoàn liên minh châu Âu (EU) tại Việt Nam đánh giá và cho rằng khó đưa ra một con số cụ thể về tỷ lệ nhiệt điện than ở Việt Nam trong cơ cấu nguồn năng lượng bao nhiêu là hợp lý, nhưng Việt Nam nên chuyển đổi từ điện than sang năng lượng tái tạo và quá trình này diễn ra từ từ chứ không nên đột ngột.
Cũng cho rằng nguồn năng lượng tái tạo sẽ giúp Việt Nam giải quyết vấn đề thiếu điện, ông Ousmanne Dione - Giám đốc Quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam nói, Việt Nam cần phải có bước đi cụ thể hơn để tránh rủi ro mất điện có thể xảy ra, ảnh hưởng đến kinh tế và tăng trưởng GDP của Việt Nam. Muốn vậy, Việt Nam cần có cơ chế đầy đủ phát triển năng lượng tái tạo, hệ thống hạ tầng và sớm triển khai đấu giá điện mặt trời, thu hút sự tham gia của khu vực tư nhân vào lĩnh vực này.
"Cần phải có luật PPP hiệu quả, có quy định rõ ràng về bảo lãnh để các bên liên quan và các nhà đầu tư cảm thấy yên tâm hơn, tiếp tục phát triển nguồn năng lượng tái tạo ở Việt Nam. Gắn với đó là cần hỗ trợ kỹ thuật để thiết kế tốt hơn, tạo hiệu quả năng lượng", ông Ousmanne Dione nhấn mạnh.
Tại hội nghị cấp cao lần thứ 3, nhóm đối tác năng lượng Việt Nam (VEPG) đưa ra 40 khuyến nghị chính sách cho Việt Nam, tập trung vào 5 lĩnh vực ưu tiên chính, là: năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng, cải cách ngành năng lượng, tiếp cận năng lượng, dữ liệu và thống kê năng lượng.
Về năng lượng tái tạo, VEPG thực hiện các hỗ trợ về giá FIT (giá bán điện được sản xuất từ nguồn năng lượng tái tạo bán cho lưới điện) và hợp đồng mua bán điện PPA cho năng lượng gió được sửa đổi, cơ chế khuyến khích điện mặt trời áp mái được sửa đổi; các tham vấn và hỗ trợ cho giá FIT mới cho điện mặt trời và chương trình điện mặt trời áp mái; thảo luận về cơ chế đấu thầu và tích hợp năng lượng tái tạo vào lưới.
Về tái cấu trúc ngành năng lượng, VEPG đã hỗ trợ thực hiện bắt đầu thị trường bán buôn điện Việt Nam vào đầu năm 2019; phát triển hợp đồng bán điện trực tiếp (DPPA) trong giai đoạn cuối sau khi tham vấn. Các thách thức ở đây là việc tiếp tục hoàn thiện thị trường bán buôn điện cạnh tranh, trong đó liên quan đến các cơ chế về trợ giá, giá chéo, phí phân phối...
Anh Minh