Trà định tâm Assamica do Nguyễn Long Hoàng (23 tuổi), vừa tốt nghiệp Đại học Bách khoa TP HCM nghiên cứu phát triển từ nguồn dược liệu là cây lục lạc lá ổi dài (Crotalaria assamica Benth). Loài cây này được nghiên cứu, trồng và thu hoạch theo tiêu chuẩn hữu cơ (organic standard) tại vùng núi cao Langbiang, Lâm Đồng. Đây là nguồn nguyên liệu hữu cơ, được chứng minh khoa học về tác dụng giải stress, chống mất ngủ.
Long Hoàng kể, khoảng 6 năm trước cậu cùng Võ Viết Tiến, khi ấy vẫn là học sinh trường chuyên ở Đà Lạt, đã bắt đầu những bước đầu tiên trên con đường nghiên cứu về một loại trà. Lúc đi thăm vườn dược liệu ở Lâm Đồng họ biết đến cây lục lạc lá ổi dài. Thời điểm ấy có rất ít tài liệu và công bố khoa học để tham khảo về các nghiên cứu trên cây lục lạc lá ổi dài. Song thấy người dân một số nơi tại Lâm Đồng sử dụng đun nước uống hàng ngày vì theo kinh nghiệm dân gian, cây giúp an thần, dễ ngủ, hai cậu học trò xin mẫu cây về tìm cách để thí nghiệm, phân tích thành phần.
Ban đầu cả Hoàng và Tiến đều chưa có kinh nghiệm, lại thiếu sự hướng dẫn, song họ vẫn ấp ủ đeo đuổi nghiên cứu. Lên đại học, họ chiêu mộ các thành viên mới cùng đam mê để tạo thành nhóm MedTech.
Nhận thấy cây có nhiều hoạt chất quý, có tác dụng tốt để an thần, chống oxy hóa, nhóm đã tìm cách tạo bột nguyên liệu khô từ cây lục lạc lá ổi dài. Sau hàng trăm thử nghiệm, nhóm đã thành công trong việc dùng phương pháp chiết siêu âm có gia nhiệt làm tăng hiệu suất trích ly cao tổng từ nguyên liệu của cây. Cao chiết được nhóm kết hợp với một số thảo dược thanh mát 100% thiên nhiên để sáng tạo ra các sản phẩm trà. Hoàng kể có khoảng 150 công thức để có thể tạo ra 4 dòng sản phẩm gồm trà túi lọc, trà hòa tan, trà đóng chai, trà ly. Sản phẩm cũng tích hợp hệ thống tem NFC để truy xuất nguồn gốc và giúp người dùng hiểu rõ về cách sử dụng.
Nguyễn Long Hoàng (ngoài cùng bên phải) cùng các thành viên của nhóm nghiên cứu trà định tâm Assamica. Ảnh: NVCC
Nhóm cũng ứng dụng công nghệ AI để giám sát quá trình sản xuất hoàn toàn xanh nhằm giúp tối ưu chi phí, cũng như dễ dàng cải tiến từ quy trình có sẵn. Sản phẩm được thực hiện các thử nghiệm độc tính cấp (độ an toàn), tác dụng phụ và hoạt tính an thần trên mô hình in vitro (dòng tế bào) và in vivo (thử nghiệm trên chuột) tại Viện Nghiên cứu khoa học Tây Nguyên, Viện Nghiên cứu Hạt nhân Đà Lạt, Đại học Y dược TP HCM, Bệnh viện Nhi đồng 2... Kết quả, sản phẩm an toàn cho sức khỏe. Hiện nhóm hoàn tất các thủ tục về đăng ký độc quyền sáng chế.
Chia sẻ với VnExpress, PGS.TS Nguyễn Đình Quân, Trưởng Phòng Thí nghiệm Nhiên liệu sinh học và Biomass, Đại học Bách khoa TP HCM đánh giá dự án trà Assamica độc đáo khi khai thác một loại dược liệu địa phương hoàn toàn mới. Trà có hương vị thơm ngon, dễ pha trộn với các nguyên liệu khác để làm những thức uống hấp dẫn người tiêu dùng.
Theo PGS Quân, Assamica là dự án khởi nghiệp có sản phẩm thực, giá trị thực và tiềm năng phát triển thị trường đáp ứng nhu cầu thực sự. Không dừng lại ở nghiên cứu phân tích các hợp chất thiên nhiên, nhóm sinh viên đã đi xa hơn đó là ứng dụng thực tế vào sản xuất và thương mại sản phẩm. "Điều này phản ánh sự quan sát và nhạy bén của tác giả, đồng thời cũng phản ánh góc nhìn thiết thực ứng dụng vào đời sống", anh cho hay.
Hoàng cho biết, đề tài xuất phát từ các nghiên cứu của trường đại học Bách khoa TP HCM. Hiện đề tài trở thành "hạt giống đỏ" của vườn ươm Doanh Nghiệp HCMUT- TBI và nhận được sự hỗ trợ từ Sở Khoa học và Công nghệ TP HCM. Khi tham gia cuộc thi Sáng kiến Khoa học 2022, đề tài đã phát triển đến bước thăm dò thị trường và tìm kiếm nhà đầu tư thiên thần.
"Hiện có 2 công ty mong muốn phân phối độc quyền sản phẩm tại thị trường Nhật Bản và Hàn Quốc", Hoàng nói và cho biết nhóm cũng dự định chuyển giao công nghệ cho 2 công ty tại Hà Nội và Lâm Đồng.
Long Hoàng (thứ hai từ trái qua) nhận giải thưởng từ Cuộc thi. Ảnh: Tùng Đinh
Năm đầu tiên tổ chức, cuộc thi Sáng kiến Khoa học 2022 của VnExpress kỳ vọng tạo ra sân chơi cho những người yêu khoa học, công nghệ; hướng tới các nhà khoa học chuyên và không chuyên. Cuộc thi hướng tới các nhà khoa học trẻ, tuổi dưới 40, tìm kiếm và thúc đẩy những ý tưởng sản phẩm có giá trị thiết thực giải quyết vấn đề trong cuộc sống.
Ban tổ chức đã trao 1 giải đặc biệt 100 triệu đồng, giải nhất 50 triệu đồng, giải nhì 30 triệu đồng, giải ba 20 triệu đồng cùng 3 giải khuyến khích, mỗi giải 10 triệu đồng. Toàn bộ tiền giải thưởng do quỹ Hope (Hy vọng) tài trợ. Đây là quỹ xã hội - từ thiện hoạt động vì cộng đồng, không lợi nhuận, được vận hành bởi Báo điện tử VnExpress và Công ty cổ phần FPT. Quỹ theo đuổi hai mục tiêu: hỗ trợ các hoàn cảnh khó khăn và tạo động lực phát triển. Một trong các hoạt động của quỹ là thúc đẩy ứng dụng công nghệ, trang bị công cụ phát triển bền vững cho các cá nhân và cộng đồng, đặc biệt là trang bị tri thức thông qua giáo dục.
Như Quỳnh