Bức tượng sư tử Merlion nổi tiếng của Singapore. Trong tiếng Singlish, "merlion" nghĩa là "nôn một cách tuôn trào".
Đã từ lâu, chính phủ Singapore khẳng định rằng tất cả mọi người ở quốc đảo này nên nói tiếng Anh. Đây là thứ ngôn ngữ chính thức được dùng trong trường học, công sở và cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, trên thực tế thứ tiếng Anh mà nhiều người Sing nói là loại ngôn ngữ pha tạp, có thể khiến các du khách đến đây hoàn toàn bối rối. Đó là Singlish.
Khi ai đó nói "lim kopi", bạn cần hiểu rằng họ đang muốn mời bạn một cốc cà phê.
Singlish nảy nở khi Singapore thành một nước riêng cách đây 50 năm và quyết định dùng tiếng Anh làm ngôn ngữ chung cho tất cả các nhóm người trên quốc đảo này.
Kế hoạch sau đó diễn ra hơi khác một chút, khi các nhóm người có gốc gác đa dạng bắt đầu đưa vào tiếng Anh những từ ngữ và quy tắc ngữ pháp của riêng họ. Tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức, nhưng Singlish trở thành ngôn ngữ trên đường phố.
Để giúp người Sing nói tiếng Anh tốt hơn, chính phủ liên tục tổ chức chiến dịch Speak Good English ở trường học, trên các phương tiện truyền thông nhưng có hiệu quả hạn chế. Singlish không chỉ vượt qua những chiến dịch này mà còn ngày càng phổ biến, đến mức xuất hiện trong từ điển và là đề tài nghiên cứu của các nhà ngôn ngữ học.
Dần dần, chiến dịch Speak Good English từ chỗ cố gắng triệt tiêu Singlish, đã chuyển hướng sang chấp nhận sự thật rằng tiếng Anh và Singlish có thể cùng tồn tại một cách hòa hợp. Thứ ngôn ngữ này được xem là một phần của con người và đất nước Singapore. Thậm chí Singlish xuất hiện trong chiến dịch quảng cáo cho SG50 - dịp kỷ niệm lớn 50 năm ngày thành lập của đất nước này hồi tuần trước.
Singlish thường được dùng trong các tình huống văn nói thường ngày giữa bạn bè, gia đình, khi gọi taxi hay khi đi chợ. Trong khi đó, Anh ngữ chuẩn mực được dùng trong các tình huống trang trọng ở trường, công sở, nhất là khi gặp gỡ người chưa quen hoặc khách hàng.
Ngày nay, một người được xem là có giáo dục và có vị thế xã hội cao là người biết sử dụng hợp lý, đúng lúc cả hai thứ ngôn ngữ trên, hơn là những ai chỉ biết Singlish.
|
Trắc nghiệm khả năng hiểu Singlish của bạn: |
Nói Singlish như thế nào?
Ngữ pháp của Singlish bắt chước tiếng Quan thoại và Malay, vốn là ngôn ngữ của hai nhóm người bản xứ lớn tại Singapore. Theo đó, Singlish bỏ đi hầu hết các giới từ, liên từ, cụm từ.
Cùng lúc đó, kho từ vựng phản ánh nguồn gốc chủng tộc phong phú tại xứ sở này. Bên cạnh vay mượn từ tiếng Malay, Singlish còn sử dụng nhiều từ có nguồn gốc Phúc Kiến, Quảng Đông của Trung Quốc và Tamil từ Ấn Độ.
Lễ diễu hành kỷ niệm 50 năm thành lập nước vừa rồi của Singapore cũng tôn vinh những đặc trưng của Singlish.
Ví dụ, cụm từ "lim kopi" (Having coffee, uống cà phê) là sự kết hợp của từ "lim" nghĩa là "uống" trong tiếng Phúc Kiến và "kopi" - tiếng Malay có nghĩa là "cà phê".
Một người luôn luôn lo lắng được gọi là "kancheong spider", với "kancheong" tiếng Quảng Đông nghĩa là lo lắng, còn "spider" là "con nhện" trong tiếng Anh, với hàm ý liên tưởng một con nhện luôn sợ hãi trước mọi thứ xung quanh.
Trước một tình huống không thể chịu đựng nổi, người Sing có thể thốt lên "Buay tahan!". Từ "buay" trong tiếng Phúc Kiến là "không thể", còn "tahan" trong tiếng Malay là "chịu đựng".
Singlish cũng sử dụng một số từ nguồn gốc Trung Quốc vốn không có nghĩa cụ thể, chỉ đơn giản là các từ dùng để thêm vào ở cuối câu.
"I got the cat lah," là một lời khẳng định bạn đã có được con mèo. "I got the cat meh?" là sự nhận ra một cách bối rối rằng có thể bạn vừa làm mất con mèo.
Nhờ vào mạng xã hội, Singlish ngày càng len lỏi vào ngôn ngữ viết thay vì chỉ nói như trước. Ví dụ thay vì "Like that" giờ người ta có thể viết "liddat", "Don't" trở thành "Donch".
Nếu bạn cảm thấy bối rối với những thông tin về thứ tiếng Anh độc đáo này, người Sing sẽ nói với bạn rằng "Donch get kancheong".
Thanh Binh (theo BBC)