Thập niên 1950 chứng kiến thay đổi đáng kể trong ngành hàng không quân sự, đặc biệt là sự phát triển của động cơ phản lực để thay thế động cơ cánh quạt. Cũng trong giai đoạn này, không quân Mỹ đã tiến rất gần đến trang bị một trong những siêu tiêm kích hiện đại nhất thời điểm đó.
Tháng 7/1955, không quân Mỹ thông qua dự án LRI-X với mục tiêu chế tạo một mẫu tiêm kích đánh chặn tầm xa hiệu suất cao. Chiến đấu cơ này dự kiến thay thế tiêm kích F-102 Delta Dagger và F-106 Delta Dart trong biên chế.
Mô hình thử nghiệm mặt đất của tiêm kích XF-108. Ảnh: USAF.
Trong các công ty tham gia đấu thầu, Tập đoàn Hàng không Bắc Mỹ (NAA), nhà sản xuất tiêm kích P-51 Mustang rất thành công trong Thế chiến II, đề xuất dự án chiến đấu cơ XF-108 Rapier dài 27 m, có sải cánh 17,5 m và cao 6,7 m. XF-108 có khả năng hoạt động tầm xa với tốc độ gấp hơn ba lần âm thanh, đảm nhận nhiệm vụ săn lùng và tiêu diệt oanh tạc cơ hạt nhân Liên Xô nếu xảy ra chiến tranh giữa hai siêu cường.
Tiêm kích XF-108 sẽ hỗ trợ oanh tạc cơ XB-70 Valkyrie vốn có khả năng đạt tốc độ hơn 3.700 km/h (Mach 3). Bộ đôi này có thể tận dụng tốc độ cao để xuyên qua hệ thống phòng không Liên Xô, trong đó tiêm kích XF-108 sẽ đối phó chiến đấu cơ đánh chặn của đối phương.
NAA trang bị cho XF-108 radar Hughes AN/ASG-18 kèm hệ thống tìm kiếm và theo dõi hồng ngoại để tăng tối đa khả năng phát hiện mục tiêu ở khoảng cách xa với độ chính xác cao. Vũ khí chủ lực của XF-108 là tên lửa GAR-9 có tầm bắn trên 160 km và tốc độ gần 7.000 km/h. Siêu tiêm kích này có thể mang ba quả đạn GAR-9 gắn vào bệ phóng dạng ổ xoay trong thân.
XF-108 đạt tốc độ lớn nhờ trang bị hai động cơ phản lực J93-GE-3AR với tổng lực đẩy hơn 26 tấn. Trong khi đó, hai động cơ phản lực GE F414 trên tiêm kích F/A-18E/F hiện đại chỉ đạt lực đẩy gần 19 tấn ở chế độ tăng lực.
Tuy nhiên, tiêm kích XF-108 không có cơ hội cất cánh. Sự ra đời của tên lửa hành trình dẫn đường và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) khiến nhiệm vụ của nó không còn cần thiết. Liên Xô có thể phóng ICBM từ lãnh thổ của mình, hoặc tên lửa hành trình và đạn đạo từ tàu ngầm ẩn mình dưới biển, không cần mạo hiểm điều oanh tạc cơ xâm nhập không phận Mỹ.
Cuối năm 1959, chương trình XF-108 bị hủy khi mới đến giai đoạn chế tạo mô hình. Oanh tạc cơ XB-70 cũng chịu chung số phận sau khi gây tai nạn chết người trong quá trình bay thử nghiệm.
Một số công nghệ và kinh nghiệm trong thiết kế siêu tiêm kích XF-108 được tập đoàn NAA áp dụng cho oanh tạc cơ siêu thanh trên hạm A-5/RA-5 Vigilante. Tên lửa GAR-9 sau này được phát triển tiếp thành tên lửa AIM-147 Falcon và AIM-54 Phoenix trang bị cho tiêm kích F-14 Tomcat.
Duy Sơn (Theo WATM)