Hôm nay, tại TAND Hà Nội bốn cựu cán bộ của Cục quản lý Dược, Bộ Y tế lần lượt trả lời HĐXX quanh việc cấp phép 7 thuốc giả của VN Pharma. Trước những sai phạm của cấp dưới, cựu thứ trưởng Trương Quốc Cường, khi đó là Cục trưởng Quản lý Dược, thừa nhận thiếu sót trong hoạt động chuyên môn và quản lý, để xảy ra "sai sót nghiêm trọng".
Theo cáo buộc, ngoài thẩm định hồ sơ thuốc sai quy trình, những sai phạm của nhóm cựu cán bộ này còn bộc lộ sớm hơn. Đó là ưu tiên thẩm định hồ sơ.
Cụ thể, ngày 16/5/2010, theo nhờ vả của Nguyễn Lê Xuân Khang (chủ mưu đang bỏ trốn), Công ty dược Vimedimex nộp hồ sơ đăng ký 2 loại thuốc giả, về bộ phận một cửa tại Cục Quản lý Dược. Hai hồ sơ thuốc có mã số "xếp hàng" thẩm định lần lượt là 9408 và 9409.
Hai tháng sau, Vimedimex làm công văn gửi Cục đề nghị thẩm định sớm. Lúc này, tại Cục nhóm chuyên gia đang xem xét các hồ sơ đến mã số 8482. Song một ngày sau, ông Cường có bút phê "K/c c Châu". Trưởng phòng đăng ký thuốc là Phạm Hồng Châu sau đó tiếp tục bút phê 5 chữ: "Thực hiện theo chủ trương". Ngay sau đó, hồ sơ 2 loại thuốc giả do Vimedimex nộp, nhảy liền 926 bậc và được ưu tiên thẩm định trước.
Trước câu hỏi về thứ tự xét duyệt hồ sơ ở Cục Quản lý Dược, "hồ sơ nào đến trước thì được thẩm định trước hay lộn xộn thế nào?", bị cáo Châu trả lời: "Đa số làm tuần tự, còn theo tôi nhớ không có quy định nào chỉ dẫn. Việc này tôi phân cho phó phòng".
Thẩm phán Nguyễn Xuân Văn truy vấn "nhưng trách nhiệm đó có thuộc về phòng Đăng ký thuốc do bà làm trưởng phòng không?". Bị cáo Châu nói "đúng".
"Vậy giờ có một đơn vị, ví dụ như Vimedimex, yêu cầu ưu tiên giải quyết sớm thì đó nghĩa là gì?", thẩm phán hỏi. Sau ý thừa nhận "công văn đó là trường hợp ngoại lệ", bà Châu xin HĐXX cho giải thích song không được chấp thuận.
Bị cáo Châu khai sáng 12/5.
Trước đó, trong phần đối chất, bà Châu cho rằng ý nghĩa câu bút phê của mình chỉ là "kế thừa" chỉ đạo của ông Cường. Việc cấp dưới hiểu ra sao "nằm ngoài sự kiểm soát" của bà.
Tuy nhiên hai nhân viên của bà Châu được mời đến tòa đều khai thẩm định sớm là "theo chỉ đạo" của sếp. Nội dung bút phê của bà Châu được hai người này hiểu là "phải đưa hồ sơ hai loại thuốc này ra thẩm định sớm theo đề nghị của Vimedimex".
Trong khi kết quả xác minh cho thấy "Bộ Y tế và Cục Quản lý Dược không có chủ trương hay quy định nào cho phép ưu tiên đưa hồ sơ đăng ký thuốc của doanh nghiệp ra thẩm định sớm, trừ trường hợp dịch bệnh".
Ngoài trách nhiệm trong hành vi "ưu tiên" thẩm định thuốc giả, bà Châu cũng bị cáo buộc "biết rõ" việc các thuốc nước ngoài phải có hồ sơ hợp pháp hoá lãnh sự, "biết rõ" các hồ sơ thuốc giả không có các tài liệu này nhưng vẫn đồng ý cho Vimedeimex bổ sung hồ sơ. Bà Châu cũng là người đề nghị cấp visa cho các thuốc giả này, trái quy định pháp luật.
Đối đáp lại các cáo buộc, bà Châu cho rằng đó là trách nhiệm của nhóm chuyên gia thẩm định. "Tôi chỉ có trách nhiệm đôn đốc tiến độ, không kiểm soát về mặt chuyên môn", bị cáo khai.
"Bà là Trưởng phòng Đăng ký thuốc, sao có thể nói không liên quan chuyện quản lý chuyên môn?", chủ toạ hỏi. Bị cáo Châu nói làm đúng trách nhiệm đã được quy định và "cơ quan quản lý không được phép tác động vào ý kiến chuyên môn của các chuyên gia thẩm định độc lập".
Bà cho rằng chỉ có trách nhiệm ở bước cuối cùng, là rà soát tổng hợp các đề xuất của nhóm chuyên gia này. "Tôi nhận trách nhiệm sơ suất, song không hề nhận tác động từ bất cứ người nào để cấp phép thuốc trái quy định. Ai nói tôi như vậy thì ra mặt, còn tôi phủ định".
Cựu thứ trưởng Trương Quốc Cường và 13 bị cáo ra tòa từ 12/5, trong phiên xét xử kéo dài 6 ngày. Ảnh: TTXVN
VKSND Tối cao cáo buộc, một số cán bộ Cục Quản lý Dược vì "thiếu trách nhiệm hoặc có động cơ cá nhân" đã làm trái công vụ trong quá trình thẩm định, xét duyệt. Vì thế, 7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 Canada được cấp số đăng ký và lượng lớn tân dược được buôn bán, nhập khẩu bằng các hợp đồng và phụ lục, chứng từ giả.
Tại vụ án này, tổng lượng thuốc nhập 838.100 hộp, trị giá hơn 1,2 triệu USD, được nâng khống thành hơn 2,5 triệu USD, tương đương 54 tỷ đồng. Số thuốc giả đã được VN Pharma bán cho các doanh nghiệp, bệnh viện, nhà thuốc hơn 600.000 hộp, thu lợi bất chính hơn 31,5 tỷ đồng, nhà chức trách cáo buộc.
Ông Trương Quốc Cường, khi đó là Cục trưởng Quản lý Dược, Phó Chủ tịch thường trực Hội đồng thẩm định, bị cáo buộc thực hiện không đúng, không đầy đủ trách nhiệm được giao. Ông thiếu giám sát dẫn đến hậu quả 6/7 loại thuốc giả nhãn mác Health 2000 được nhập khẩu và tiêu thụ, với trị giá hơn 148 tỷ đồng, cáo trạng nêu.
Nhà chức trách cho rằng dù nhận được nhiều thông tin về thuốc Health 2000 Canada là không rõ nguồn gốc, xuất xứ, ông Cường không chỉ đạo đình chỉ lưu hành, thu hồi, tiêu hủy. Điều này dẫn đến hậu quả các cơ sở y tế trong nước tiếp tục sử dụng Health 2000 Canada để điều trị, tổng trị giá hơn 3,7 tỷ đồng.
Cơ quan công tố nhận định, ông Cường không thành khẩn song giai đoạn truy tố đã thừa nhận không thực hiện đúng chức trách nhiệm vụ của người đứng đầu Cục quản lý Dược "để cấp dưới có nhiều hành vi sai phạm".
Ông Trương Quốc Cường (cựu Thứ trưởng Y tế) cùng Lê Đình Thanh (cựu cán bộ hải quan TP HCM) và Nguyễn Việt Hùng (cựu cục phó Quản lý Dược) bị truy tố về tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng,theo khoản 2, điều 285, Bộ luật Hình sự năm 1999.
Nguyễn Thị Thu Thủy (cựu phó phòng thuộc Cục Quản lý Dược) và Phạm Hồng Châu (cựu trưởng Phòng đăng ký thuốc) bị truy tố về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, theo khoản 2, Điều 281, Bộ luật Hình sự năm 1999.
Nguyễn Minh Hùng (cựu chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty cổ phần VN Pharma), Võ Mạnh Cường (cựu giám đốc công ty H&C) cùng Nguyễn Trí Nhật (cựu phó tổng giám đốc VN Pharma), Ngô Anh Quốc (cựu phó tổng giám đốc VN Pharma), Phan Cẩm Loan (cựu phó trưởng phòng xuất nhập khẩu VN Pharma), Lê Thị Vũ Phương (cựu kế toán trưởng VN Pharma), Phạm Anh Kiệt (cựu tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Dược Sài Gòn), Phạm Quỳnh Trang (cựu nhân viên công ty H&C), Nguyễn Thị Quyết (cựu nhân viên VN Pharma) bị truy tố về tội Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh,theo điều 157, Bộ luật Hình sự năm 1999.
Giai đoạn 1 của vụ án buôn bán thuốc giả xảy ra tại VN Pharma đã được xét xử tại TAND TP HCM. Cường bị phạt 20 năm tù, Hùng 17 năm; các bị cáo khác nhận mức án từ 3 năm tù treo đến 12 năm tù với cáo buộc buôn bán thuốc trị ung thư giả, H-Capita 500 mg.
Thanh Lam