Nhiều công ty chứng khoán tách bạch tận chân tài khoản tiền gửi của nhà đầu tư. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, việc tách bạch tận chân tài khoản (theo yêu cầu bắt buộc) chưa phù hợp, làm giảm tốc độ giao dịch và khó cung cấp dịch vụ gia tăng cho cho nhà đầu tư. Ông Phạm Hồng Sơn, Vụ trưởng Vụ Quản lý kinh doanh, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước chia sẻ về vấn đề này.
- Thưa ông, thời hạn các công ty chứng khoán phải đảm bảo 2 lựa chọn cho nhà đầu tư trong tách bạch tài khoản tiền gửi (15/1/2014) đang đến gần. Ông đánh giá như thế nào về công tác chuẩn bị của các công ty chứng khoán hiện nay?
- Theo quy định tại Thông tư số 210/2012/TT-BTC hướng dẫn thành lập và hoạt động công ty chứng khoán, các công ty buộc phải thực hiện quản lý tách bạch tài khoản tiền gửi của khách hàng. Theo đó, khách hàng mở tài khoản trực tiếp tại ngân hàng thương mại do công ty chứng khoán lựa chọn, để quản lý tiền giao dịch chứng khoán. Ngoài ra, công ty có thể cung cấp thêm hình thức tách bạch tài khoản tiền gửi thứ hai cho khách hàng lựa chọn, đó là công ty chứng khoán mở tài khoản chuyên dụng tại ngân hàng thương mại để quản lý tiền gửi giao dịch chứng khoán của khách hàng. Tài khoản chuyên dụng phải mở riêng biệt và tách bạch với các tài khoản khác của công ty chứng khoán. Thời hạn để công ty chứng khoán hoàn thiện việc cung cấp hệ thống tách bạch tiền gửi của khách hàng là 15/1/2014.
Thời gian qua, ngoài việc yêu cầu các công ty thực hiện báo cáo tiến độ thực hiện, Ủy ban cũng đã tổ chức các buổi hướng dẫn, có mời đại diện ngân hàng đến để tư vấn, hướng dẫn các công ty thực hiện. Trên cơ sở báo cáo gửi về, chúng tôi đánh giá rất cao nỗ lực chuẩn bị của các công ty chứng khoán.
Trong bối cảnh thị trường còn nhiều khó khăn, các công ty đã ý thức được mức độ tuân thủ pháp luật và đầu tư để đảm bảo tăng năng lực cạnh tranh, thu hút khách hàng và đầu tư hệ thống bài bản hơn. Chỉ 5 tháng đầu năm, số lượng các công ty hoàn thiện hệ thống công nghệ để tách bạch tận chân tài khoản tiền gửi nhà đầu tư đã tăng lên đột biến, lên con số trên 40. Ngoài những công ty đã hoàn thành, nhiều công ty khác cũng đang trong giai đoạn hoàn thiện để đưa hệ thống vào hoạt động.
- Nhiều công ty chứng khoán lớn cho biết, việc tách bạch tận chân tài khoản tiền gửi của nhà đầu tư bất tiện cho quá trình cung cấp dịch vụ như tốc độ xử lý giao dịch chứng khoán chậm, khó triển khai các dịch vụ, sản phẩm gia tăng... Liệu Ủy ban có trì hoãn yêu cầu này?
- Quan điểm của Ủy ban là phải tuân thủ quy định pháp luật và đó cũng là việc cần thiết để bảo vệ quyền lợi chính đáng của nhà đầu tư. Việc yêu cầu tách bạch tài khoản tiền gửi là một cơ chế phòng ngừa rủi ro vi phạm đạo đức nghề nghiệp của người hành nghề và công ty chứng khoán.
Một khi tiền được tách bạch nghiêm ngặt, môi trường để công ty chứng khoán có cơ hội trục lợi sẽ khó khăn hơn. Tuy nhiên, qua tiếp xúc với công ty và phản ứng từ thị trường, tôi cho rằng, giờ đây, các công ty đã ý thức được, muốn cạnh tranh thì phải tạo dựng được niềm tin với nhà đầu tư. Vì thế, không có chuyện vì lý do nào đó mà Ủy ban thay đổi thời hạn hoàn thành tách bạch tài khoản tiền gửi. Tất cả những trường hợp không thực hiện sẽ có chế tài xử lý nghiêm ngặt theo quy định hiện hành.
Liên quan đến quan điểm của nhiều công ty chứng khoán trong việc khuyến cáo nhà đầu tư lựa chọn hình thức tách bạch tài khoản tiền gửi giao dịch chứng khoán, đó là quyền của công ty chứng khoán trên cơ sở phải tôn trọng sự lựa chọn của nhà đầu tư. Mỗi hình thức, với điều kiện công nghệ hiện có, có ưu nhược điểm riêng trong thực tế vận hành. Nghĩa vụ của công ty là phải đảm bảo quyền cho nhà đầu tư, còn việc lựa chọn của nhà đầu tư như thế nào sẽ phụ thuộc vào nhu cầu sử dụng và niềm tin của họ với công ty chứng khoán.
- Có ý kiến cho rằng, ngay cả việc tách bạch tận chân tài khoản tiền gửi, thì nếu cố tình, công ty chứng khoán vẫn có thể làm sai. Theo ông, đâu là biện pháp triệt để giải quyết tình trạng này?
- Nhiệm vụ của cơ quan quản lý là tạo ra khung pháp lý tốt nhất để tạo nên sự minh bạch, bình đẳng, an toàn cho thị trường hoạt động. Nếu công ty hoặc cá nhân tại công ty chứng khoán cố tình vi phạm thì hành vi trục lợi vẫn có thể diễn ra, vì rất khó để có quy định pháp lý nào phòng ngừa được hết. Đây là tình trạng chung, không chỉ đối với lĩnh vực chứng khoán, mà ở đâu cũng vậy. Vì thế, quy định pháp lý đưa ra để giảm thiểu môi trường có thể dẫn tới vi phạm của các cá nhân, tổ chức và cũng là để tăng cường cơ chế giám sát và có hướng xử lý các sai phạm khi phát sinh.
Ủy ban đang hướng dẫn các công ty xây dựng quy trình quản trị rủi ro nội bộ. Đây sẽ là cơ sở để giảm thiểu rủi ro ngay từ quy trình hoạt động. Quá trình giám sát các công ty, Ủy ban cũng ghi nhận được nhiều trường hợp có quy trình hoạt động, kiểm soát nội bộ rất tốt, cơ chế thông tin qua lại với khách hàng nhanh, kịp thời, từ đó hạn chế được các nguy cơ trục lợi. Mặc dù vậy, tôi vẫn khuyến cáo nhà đầu tư nên lựa chọn mở tài khoản tại những công ty có quy trình quản trị rủi ro tốt, có uy tín để phòng ngừa những rủi ro không đáng có.
Theo ĐTCK