'Sẽ có quỹ đầu tư cho doanh nghiệp số'

Tiếp nối phiên buổi sáng của Diễn đàn phát triển doanh nghiệp công nghệ số, chiều nay với 2 phiên nội dung, các doanh nghiệp sẽ trao đổi về quá trình phát triển ứng dụng sản phẩm, những thuận lợi, khó khăn, cũng như đóng góp nhiều giải pháp để Việt Nam có thể thúc đẩy nhanh hơn chuyển đổi số quốc gia.

Diễn đàn phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam năm 2020, sự kiện lớn nhất trong năm dành cho các doanh nghiệp công nghệ số, cộng đồng nghiên cứu phát triển công nghệ, các nhà quản lý và đầu tư. Lần thứ hai diễn đàn diễn ra, với 3 phiên thảo luận, đây là nơi chia sẻ, truyền cảm hứng, đề xuất các giải pháp sáng tạo, ý tưởng đột phát để huy động mọi nguồn lực nhằm phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam.

Diễn đàn quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam 2020 có sự đồng hành của Viettel, FPT, BKAV, VinBrain, BeGroup, TPBank, Asanzo, QTSC Software, CMC, MISA, FSI và MobiFone.

Doanh nghiệp ngành điện đưa sản phẩm ra thế giới

Phiên 2 diễn ra buổi chiều, bàn về con đường phát triển Make in Viet Nam với chia sẻ thực tiễn từ các doanh nghiệp công nghệ Việt. Là người mở đầu, ông Trần Anh Thái, Phó giám đốc công nghệ công ty ATS chia sẻ chặng đường phát triển, đưa sản phẩm vươn ra thế giới của doanh nghiệp này

Là nhà cung cấp giải pháp tự động hóa Trạm biến áp và SCADA/EMS/DMS cho ngành năng lượng tại Việt Nam, các dự án của ATS hiện chiếm tỷ trọng khoảng 38% thị phần lưới điện truyền tải Việt Nam. Theo đại diện ATS, động lực để phát triển công nghệ đến từ truyền thống, bài học ngay trong thời chiến của cha ông: "sáng tạo để chiến thắng".

Công ty chú trọng vào yếu tố con người, trong hơn 100 kỹ sư tại ATS, hơn 90% đều từ các trường đại học đào tạo về công nghệ thông tin hàng đầu như Đại học Bách Khoa Hà Nội, TP HCM, Đà Nẵng... 3% là nguồn lực dành cho R&D.

ATS hiện là thành viên của nhiều tổ chức như Ủy ban Kỹ thuật điện quốc tế IEC, với các sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế về quản lý chất lượng, kỹ thuật, có chứng nhận quốc tế. Đơn vị cũng nhận nhiều giải thưởng từ Bộ Khoa học Công nghệ, giải Sao Khuê, Nhân tài Đất Việt.

Đại diện ATS cũng đề xuất các chính sách, trong đó theo ông rào cản kỹ thuật cần tránh làm cản trở các công ty trong nước, ưu tiên cho các sản phẩm Make in Viet Nam. Hệ thống điều khiển liên quan đến an ninh quốc gia cần có những quy định liên quan đến các nhà cung cấp.

Ông Ngô Diên Hy, Tổng giám đốc VNPT IT cho rằng mục tiêu phát triển 100.000 doanh nghiệp công nghệ số đến năm 2030, sẽ cần giải quyết khoảng 10.000 vấn đề bởi Việt Nam chưa đủ không gian cho nhiều doanh nghiệp số. Tuy nhiên, ông nói Việt Nam đang đi đúng hướng và có thể dần dần giải quyết mục tiêu này. Với VNPT, trong nhiều năm đã tập trung đầu tư các nền tảng công nghệ mới để khởi đầu nền kinh tế số.

Doanh nghiệp lớn thường có mạng lưới khách hàng lớn và VNPT cũng có đầy đủ các chi nhánh, sản phẩm ở 63 tỉnh thành trên cả nước. Bên cạnh hoạt động kinh doanh, VNPT thường xuyên tư vấn cho các địa phương, ngân hàng trong việc xây dựng những sản phẩm số sao cho phù hợp với nhu cầu thực tế.

Theo ông Diên Hy, doanh nghiệp lớn có ngân sách để nghiên cứu, thử nghiệm những mô hình hợp tác mới. Nói cách khác, việc tiên phong trong công nghệ khá tốn kém nhưng đem lại nhiều cơ hội. Về đề xuất, kiến nghị, đại diện VNPT IT mong muốn có những cơ chế cụ thể hơn với nhóm doanh nghiệp công nghệ số.

Việt Nam có khoảng 700.000 doanh nghiệp đang sử dụng chữ ký số, còn khá khiêm tốn với quy mô nền kinh tế. "Tôi từng biết một số lãnh đạo doanh nghiệp ngồi ký đến hàng trăm chứng từ mỗi ngày. Khoảng thời gian lãng phí này có thể tiết kiệm nếu chuyển sang chữ ký số", ông Diên Hy nói.

Tham gia phiên thảo luận bằng phần trình bày với chủ đề: "Hệ sinh thái doanh nghiệp số, chung tay phát huy nội lực đất nước", ông Nguyễn Xuân Hoàng - Phó chủ tịch công ty MISA đã chia sẻ thông tin chung nhất về tầm quan trọng của việc liên kết giữa các doanh nghiệp công nghệ. MISA hiện là một trong số doanh nghiệp có nhiều sản phẩm trong chuyển đổi số quản lý tài chính, nhân sự... cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam.

Lấy ví dụ về nền tảng MISA AMIS - sản phẩm vừa nhận giải thưởng Make in Viet Nam, ông cho biết, nền tảng này giúp kết nối hơn 1.000 đối tác trong lĩnh vực công nghệ thông tin và các công ty cung cấp dịch vụ khác. Hơn 175.000 doanh nghiệp đang sử dụng sản phẩm trong hoạt động quản lý tài chính, kế toán, nhân sự, kinh doanh.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp, đại diện MISA cho biết, Việt Nam có khoảng 800.000 doanh nghiệp, nhu cầu chuyển đổi số để nâng cao hiệu quả hoạt động là vô cùng lớn. Tuy nhiên mỗi công ty công nghệ chỉ sở hữu một hoặc 2 thế mạnh, và không thể cung cấp dịch vụ toàn diện cho một khách hàng. Chính vì vậy, khách hàng luôn phải sử dụng nhiều nền tảng, dữ liệu không được liên thông, không thuận tiện khi quản lý vận hành.

Ông Hoàng nhấn mạnh, để giải quyết vấn đề này, doanh nghiệp cần tham gia vào nền tảng số, cùng mang lại giải pháp chuyển đổi số toàn diện cho một công ty. Hệ sinh thái doanh nghiệp số gồm những thành phần như: nhà cung cấp dich vụ, doanh nghiệp sản xuất phần mềm sử dụng nhiều dịch vụ thuê ngoài về tư vấn, đào tạo... Tham gia hệ sinh thái sẽ giúp tạo ra giá trị chung cho cộng đồng.

Đại diện MISA cho biết, hiện nay MISA AMIS đang kết nối với hơn 10 ngân hàng lớn tại Việt Nam. "Một kế toán thường phải dành 4 giờ để xem khách hàng đã trả tiền hay chưa và đối chiếu gạch nợ với bên thu nợ. Khi ứng dụng MISA Bankhub, toàn bộ giao dịch sẽ tự động cập nhật trong phần mềm kế toán và kết nối tự động bằng AI. Thời gian xử lý công việc này rút ngắn còn khoảng 5 phút", ông Hoàng cho biết.

Từ các ví dụ trên, ông nhấn mạnh: "Nếu các doanh nghiệp cùng tham gia hệ sinh thái sẽ giúp chuyển đổi số cho cả một công ty. Các doanh nghiệp nên chủ động tham gia vào hệ sinh thái số để cung cấp sản phẩm toàn diện cho khách hàng".

Ông Hà Thế Phương, Phó tổng giám đốc Công ty An ninh An toàn thông tin CMC chia sẻ, an toàn an ninh thông tin là yếu tố quan trọng trên con đường phát triển bền vững của các doanh nghiệp số Việt Nam.

Ông Phương dẫn số liệu, nửa đầu năm 2019, Việt Nam có 67.000 doanh nghiệp mới đăng ký, trong đó 98% là doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), đóng góp 40% GDP cả nước. "Việt Nam đứng thứ 46 về chuyển đổi kỹ thuật số nhanh, điều này kéo theo vấn đề an ninh thông tin", chuyên gia nhấn mạnh.

Theo thống kê, vào quý I/2020, có 834 nghìn vụ việc lừa đảo, thường nhắm vào các SMEs tại Đông Nam Á. Bối cảnh dịch Covid-19 cũng thúc đẩy các cuộc tấn công vào doanh nghiệp nhiều hơn. Tại Việt Nam, năm 2019, có 82,5 triệu lượt máy tính nhiễm mã độc.

Theo ông Phương, có 4 lý do khiến việc tấn công mạng trở nên phổ biến với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Trước hết, việc thực hiện dễ dàng, nhất là khi các doanh nghiệp mới thành lập không đầu tư nhiều về đảm bảo an toàn thông tin. Thứ hai, các hacker muốn sử dụng dữ liệu và tài nguyên từ các SMEs có thông tin, công nghệ mới để phục vụ mục đích. Thứ ba là cạnh tranh không lành mạnh, khi doanh nghiệp muốn triệt hạ, gián đoạn dịch vụ đối thủ. Cuối cùng là mục đích tấn công vào chuỗi cung ứng từ các hacker. Thay vì tấn công các tổ chức lớn, các hacker đi cửa h"ậu", tấn công vào các SME cung ứng dịch vụ, giải pháp cho tổ chức lớn này.

Sự chuyển dịch, gia tăng mối quan tâm về an toàn an ninh mạng trong doanh nghiệp nhỏ và vừa trong những năm trở lại đây, theo đại diện CMC, đến từ lợi ích tối ưu chi phí vận hành. Các nền tảng điện toán đám mây có thể khai thác nhiều mô hình kinh doanh phù hợp với doanh nghiệp. Trong đó mỗi đơn vị có thể sử dụng nguồn lực chuyên gia của nhà cung cấp dịch vụ, không cần đầu tư trước về hạ tầng, tiêu chuẩn - trách nhiệm của đơn vị cung cấp. Doanh nghiệp cũng tiếp cận tài nguyên, công nghệ mới hiệu quả hơn.

"Về trách nhiệm của doanh nghiệp lớn, cần tạo ra hệ sinh thái dịch vụ, sản phẩm, với giá trị bền vững lâu dài, kết nối các doanh nghiệp", ông Phương chia sẻ.

Ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng phòng đối ngoại Samsung Việt Nam mở đầu phần chia sẻ bằng con số ấn tượng: trên 60% tổng điện thoại bán ra của Samsung toàn cầu là sản xuất tại Việt Nam. Từ năm 2008, khi đầu tư vào Việt Nam, lĩnh vực công nghiệp phụ trợ Việt Nam còn yếu, trình độ công nghệ và tiếp cận vốn còn hạn chế. Sức cạnh tranh của doanh nghiệp với khối FDI thấp. Do đó Samsung thường xuyên tổ chức những chương trình hỗ trợ, tư vấn cho doanh nghiệp nội địa.

Năm 2020, Samsung dự kiến có 220 doanh nghiệp nội trong mạng lưới cung ứng của mình ở các lĩnh vực vận tải, an ninh, môi trường. Ông Tuấn cho biết con số này thể hiện năng lực doanh nghiệp Việt đang ngày càng tăng lên.

Trí tuệ nhân tạo đang là trọng tâm mà Samsung nghiên cứu, phát triển và giàu tiềm năng. Doanh nghiệp sẽ tập trung vào công cụ sinh trắc học, trợ lý ảo đồng thời hợp tác với các trường đại học tại Việt Nam như Đại học Bách Khoa, Đại học Quốc gia. Những dự án tương tác kết nối thiết bị, sử dụng sóng điện... có yêu cầu rất cao song hiệu quả mang lại khá rõ rệt.

Ông Hoàng Đức Trung - Giám đốc quỹ đầu tư Vinacapital chia sẻ những quan điểm về Make in Viet Nam từ góc nhìn của nhà đầu tư.

Theo ông, Việt Nam được đánh giá là nền kinh tế tiềm năng, trong đó công nghệ đóng góp vai trò quan trọng cho sự phát triển. Hiện thu nhập bình quân đầu người tại Việt Nam ngày càng tăng và có thể gấp 5 lần đến năm 2030. Độ tuổi tham gia lao động ở ngưỡng con số vàng, nhiều lợi thế từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung và các hiệp định thương mại song phương. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn còn nhiều thách thức phải giải quyết như tỷ lệ thành thị hoá chỉ 35%, chi phí logistics chiếm 25%, phí tạo ra sản phẩm cao hơn nhiều nước trong khu vực.

Vị đại diện Vinacapital cũng cho biết, trong hơn 1.500 công ty khởi nghiệp trong nước, có 3% là bước đầu thành công. Đó là các công ty có giá trị trên 10 triệu USD, doanh số 2 triệu USD, với hơn 100 nhân viên và có khả năng gọi vốn vòng sau.

Theo ông có nhiều lý do dẫn đến kết quả này, một trong số đó là sự phối hợp giữa startup với doanh nghiệp lớn còn yếu. Các founder khó khăn khi trình bày ý tưởng và gọi vốn với các doanh nghiệp lớn, chưa kể đến nguyên nhân như quản trị tài chính của các doanh nghiệp nhỏ không sát xao, gây lãng phí. Nhân sự đáp ứng nhu cầu, song chưa đủ để phục vụ sự phát triển.

Ông Hoàng Đức Trung cho biết, nếu nhìn tổng quan, Việt Nam có nhiều doanh nghiệp có khả năng trở thành kỳ lân khởi nghiệp. Tuy nhiên, không ít rào cản kìm chân như: khung pháp lý, thiếu cơ chế để vận hành thử... "Việt Nam có các kỳ lân khởi nghiệp là VNPay, VNG, điểm chung của họ là nhận được sự hỗ trợ của chính phủ vè khung pháp lý và vốn", ông nói.

Về thu hút vốn, đa phần vốn cho startup tìm kiếm ngoài, chưa có vốn từ địa phương hay các cấp doanh nhân, doanh nghiệp đầu tư cho các công ty trong nước. Để thúc đẩy startup gắn với Make in Viet Nam, đại diện VinaCapita đề xuất hình thành quỹ địa phương để người Việt đầu tư cho người Việt, huy động nguồn lực trong nước, đầu tư cho các công ty nhỏ và tận dụng nguồn lực của các công ty lớn.

Tiến sĩ Nguyễn Nhật Quang, Tổng giám đốc Công ty phần mềm Hài Hoà cho biết, quá trình chuyển đổi số đang diễn ra khách quan, dù Việt Nam có làm gì thì tương lai số vẫn đến. "Tuy nhiên, chuyển đổi số là việc chúng ta có thể chủ động".

Trong vài năm qua, Việt Nam có những biến chuyển tốt về Chính phủ điện tử. Thành tựu quan trọng nhất là đưa nhận thức về chuyển đổi số đến sớm với doanh nghiệp và người dân từ những năm 2015, 2016. Việc truyền thông tốt sẽ là sự chuẩn bị tốt cho cả Chính phủ và doanh nghiệp.

Về phía doanh nghiệp, ông Quang mong muốn có thể chủ động thiết kế tương lai số thay vì làm theo kiểu "rối ở đâu, gỡ ở đó" như hiện nay. "Chính phủ điện tử đặt trọng tâm vào dịch vụ hành chính công còn Chính phủ số đặt trong tâm vào tích luỹ tri thức để đơn giản hoá thủ tục. Chúng ta không nên chỉ số hoá phần vỏ mà cần số hoá cả nội hàm", ông Quang nói.

Ông Quang kỳ vọng Chính phủ có thể tăng mức đầu tư cho hạ tầng thông tin quốc gia, hạ tầng dữ liệu, hoặc cung cấp dịch vụ hạ tầng dữ liệu theo hướng thu phí. Từ đó mở ra cơ hội khai thác dữ liệu cho những đối tượng nhỏ từ lớn đến nhỏ trong nền kinh tế.

Ông Lê Công Thành - Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Công nghệ chọn lọc thông tin (InfoRe) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý dữ liệu số. Theo ông, cách mạng thông tin dần bùng nổ và phát triển, thông tin chiếm một vai trò quan trọng đối với sự phát triển của các quốc giá, và nhân loại đang cạnh tranh về thông tin và dữ liệu.

Để quản lý các không gian số, theo ông cần phải tạo ra các bản đồ số của mỗi quốc gia. Hiện nay, Việt Nam vẫn chưa có bản đồ số của riêng mình. Việt Nam có thể tận dụng sức mạnh của các công ty khởi nghiệp. Nếu dữ liệu được coi là một loại "dầu" mới cho sự phát triển, startup có thể là một mũi khoan thăm dò để tìm ra các nguồn dữ liệu mới cho dữ liệu Việt Nam.