Quy định trên được cụ thể hóa trong Chương trình An ninh hàng không dân dụng VN, sắp được Bộ trưởng Giao thông Vận tải ban hành. Trong bối cảnh an ninh hàng không trên thế giới được thắt chặt, đây là lần đầu tiên VN xem xét thành lập lực lượng cảnh vệ hàng không.
Hãng hàng không sẽ quy định chi tiết việc tuyển chọn, huấn luyện, sử dụng và trang bị, quản lý vũ khí của lực lượng này. Với chuyến bay, tuyến bay quốc tế đến Mỹ hoặc quốc gia khác quy định có cảnh vệ trên không, hãng hàng không VN phải báo cáo với Cục hàng không bằng văn bản về danh sách cảnh vệ, vũ khí mang theo trên từng chuyến bay.
Tương tự, trên các chuyến bay quốc tế đến VN có bố trí lực lượng cảnh vệ trên không, nhà chức trách của hãng phải thông báo bằng văn bản cho Cục Hàng không VN về số lượng cảnh vệ và vũ khí mang theo trước khi chuyến bay đến VN. Trường hợp cảnh vệ không nhập cảnh thì vũ khí của họ để trên máy bay do người chỉ huy của hãng quản lý. Trường hợp nhập cảnh, họ phải ký gửi vũ khí tại cảng hàng không và tiếp nhận sau khi làm thủ tục xuất cảnh.
Ông Đinh Việt Sơn, Trưởng ban An ninh hàng không Cục Hàng không cho biết, ở Mỹ và một số nước khác cảnh vệ hàng không thuộc lực lượng an ninh quốc gia và có quyền hạn rất lớn trên các chuyến bay. Tại VN, nếu làm theo mô hình các nước, cảnh vệ hàng không sẽ thuộc Bộ Công an hoặc Bộ Quốc phòng. Hiện Vietnam Airlines đang xây dựng đề án thành lập lực lượng cảnh vệ trên không trình Cục Hàng không xem xét.
Cũng theo quy định trên, hãng hàng không có quyền từ chối chuyên chở những hành khách say rượu bia hoặc bị tác động của các loại dược phẩm dẫn đến mất khả năng làm chủ bản thân, hành khách gây rối trước khi lên tàu bay hoặc trên tàu bay khi chưa bay, hành khách có thái độ cư xử gây khó chịu hoặc lo lắng cho hành khách khác và tiếp viên trên chuyến bay.
Đối với những chuyến bay có nguy cơ đe dọa cao, hãng hàng không áp dụng các biện pháp phù hợp để bảo đảm hành khách không để lại bất cứ đồ vật gì sau khi rời khỏi tàu bay, tại các điểm tàu bay dừng quá cảnh.
Thắt chặt an ninh trước thềm APEC
Chương trình an ninh hàng không dân dụng VN đang áp dụng được Bộ trưởng Giao thông vận tải ban hành năm 2004. Theo nhận xét của các hãng và cả cơ quan quản lý, những quy định trong đó không còn phù hợp với Luật Hàng không mới và những quy định bổ sung của Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế (ICAO), đặc biệt trong bối cảnh sắp diễn ra Hội nghị APEC.
Ông Trần Tiến Dũng, Trưởng Ban An toàn An ninh Vietnam Airlines cho biết, đại sứ quán Anh, Mỹ và nhiều nước đã gửi văn bản đưa ra những yêu cầu về an ninh hàng không trong thời gian phái đoàn của họ tham gia APEC, trong đó nhấn mạnh thông báo họ sẽ có lực lượng an ninh, cảnh vệ hàng không đi cùng. Mới đây chuyên viên an ninh Đại sứ quán Anh đã tiến hành thị sát tại sân bay Nội Bài, từ khâu làm thủ tục, gửi hành lý, phòng chờ, trên máy bay...
Dự kiến, VN sẽ đón khoảng 10.000 quan chức và tùy tùng đến từ 21 nền kinh tế APEC, chưa kể phóng viên du khách quốc tế trong tuần diễn ra hội nghị. Một số nguyên thủ sẽ đến Hà Nội bằng chuyên cơ riêng, một số vị bay bằng hàng không quốc tế, một số bay bằng Vietnam Airlines. Các sự kiện đều tập trung tại Hà Nội, vì thế Vietnam Airlines sẽ tăng chuyến có điểm đến và xuất phát từ thủ đô.
Ông Dũng cho biết, theo quy định của Nhà nước, chế độ chuyên cơ được áp dụng với 4 chức danh cao nhất là Thủ tướng, Chủ tịch nước, Tổng bí thư và Chủ tịch quốc hội. Những quy tắc hàng không áp dụng khi phục vụ chuyên cơ rất nghiêm ngặt, chẳng hạn suất ăn phải kiểm tra an ninh trước khi niêm phong và áp tải ra tàu bay, lưu mẫu thức ăn ít nhất 24 h kể từ khi đưa lên máy bay.
Từ cấp bộ trưởng trở xuống sẽ áp dụng chế độ khách VIP (bay cùng khách nhưng ngồi khoang trên). Với những chuyến bay này, khách thường lên máy bay trước, ổn định chỗ ngồi và được thông báo bay cùng khách VIP. Ông Dũng cho biết, khách đi những chuyến này được chọn lọc, xem xét từ khâu xuất vé để đảm bảo an ninh được thực hiện nghiêm túc tối đa.
Phong Lan