Ninh Công Hoàng, sinh năm 2000 và vừa tốt nghiệp Đại học Ngoại thương (Hà Nội), là người sáng tạo nội dung số trên nhiều nền tảng khác nhau, như TikTok với 1,3 triệu lượt theo dõi, hay kênh YouTube có 215.000 người đăng ký. Hoàng cho biết ban đầu anh thích vẽ tranh truyện ngắn, nhưng sau đó chuyển sang làm video trên TikTok. Sau 6 tháng, anh quyết định gắn gó vì không còn thấy nhàm chán như những công việc trước đó.
Trong khi đó, Thanh Lam, sinh năm 1999 tại Thái Nguyên, xin vào một công ty tài chính từ lúc mới ra trường. Tuy nhiên, cô gái trẻ thấy mệt mỏi với việc hàng sáng phải dậy sớm, vội vã vượt đoạn đường 7 km để kịp chấm công, môi trường công sở gò bó, không linh hoạt. Khi người bạn thân mở cửa hàng thời trang nữ, cô đề nghị tham gia sản xuất nội dung để quảng bá do biết chỉnh sửa và làm video ngắn. Sự giúp sức của Lam giúp kênh bán hàng trên Facebook và TikTok của người bạn nhanh chóng đạt hiệu quả. Cô quyết định nghỉ công ty, lập kênh riêng và theo đuổi nghề sáng tạo nội dung trên mạng xã hội.
Giữa tháng 10, hãng phần mềm Adobe đã công bố báo cáo "Kiếm tiền trong nền kinh tế sáng tạo". Khảo sát được thực hiện ở nhiều quốc gia đã cho thấy một xu hướng mới của thế hệ Z - những người ra đời từ năm 1997. Đây là thế hệ được gọi là công dân của thời đại số hóa vì sinh ra và lớn lên hoàn toàn trong thời kỳ Internet phát triển, tiếp xúc công nghệ mới từ nhỏ.
Ninh Công Hoàng đang chuẩn bị cho một buổi quay video. Ảnh: NVCC
Theo Adobe, 33% số người được khảo sát đã tham gia sáng tạo nội dung bán thời gian. 77% cho biết bắt đầu kiếm tiền từ nội dung trên nền tảng trực tuyến trong năm qua và 47% nói lĩnh vực này đóng góp hơn một nửa thu nhập hàng tháng của họ.
Một số công việc đem lại nguồn thu chính là chụp ảnh, quay phim, chỉnh sửa ảnh/video, tạo nội dung trên mạng xã hội, lập trình web/game... Đại diện Adobe nhận định, Gen Z đang đặt cược vào nền kinh tế sáng tạo và truyền cảm hứng cho việc theo đuổi các công việc phi truyền thống. 49% người sáng tạo nội dung trong độ tuổi từ 16 đến 18 nói muốn bắt đầu kinh doanh sáng tạo hơn là học đại học.
Bà Trần Thị Thu Phương, Trưởng phòng tuyển dụng cấp cao của 40HRS - công ty tuyển dụng nhân sự của Mỹ tại Việt Nam, nhận định những năm gần đây, sáng tạo nội dung trên mạng xã hội đã trở thành xu hướng nghề nghiệp và sân chơi tiềm năng cho người đam mê sáng tạo. Các mạng xã hội như Facebook, TikTok, YouTube, Instagram... đang mang đến thêm lựa chọn về nghề nghiệp cho giới trẻ.
Dù thu nhập cao, thách thức của người làm nội dung số là phải luôn có ý tưởng mới, khác biệt để thu hút người xem. "Sáng tạo là yếu tố hàng đầu để thành công. Một thách thức nữa các bạn trẻ phải đối mặt là tạo nội dung hấp dẫn trong thời gian eo hẹp để bắt kịp thị hiếu. Cân đối ngân sách cũng là một bài toán khó cần lưu ý", bà Phương nói.
Tuy nhiên, việc bất ngờ nổi tiếng, được nhiều người biết đến cũng khiến không ít người trẻ sa đà tạo những video nhảm với mục đích câu view, tăng tương tác. Một người làm trong ngành quảng cáo cho biết, lượt xem, lượt theo dõi và bình luận là những chỉ số được quan tâm khi đánh giá tầm ảnh hưởng và khả năng kiếm tiền của kênh. Ví dụ, một tài khoản TikTok tại Việt Nam có trên 500 nghìn lượt theo dõi có thể nhận về khoảng 6 triệu đồng tiền quảng cáo cho mỗi video.
"Vì câu view, câu like, nhiều người sẵn sàng sản xuất nội dung nhảm nhí, không có tính giáo dục, phản cảm, hay nguy hiểm hơn là nội dung vi phạm pháp luật, thuần phong mỹ tục", ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử - Bộ Thông tin và Truyền thông, đánh giá hồi tháng 9.
Theo bà Phương, giới trẻ cũng nên cân nhắc trước khi nghỉ công việc toàn thời gian để chuyển sang sáng tạo nội dung mạng xã hội. Việc trở thành freelancer (làm việc tự do) giúp họ không bị gò bó thời gian nhưng cũng đặt ra thách thức về tính kỷ luật trong công việc. Ngoài ra, để thành công, người trẻ cần có đam mê, rèn luyện các kỹ năng phù hợp, tìm kiếm ý tưởng mới thay vì "ăn xổi" với những chiêu trò "lên nhanh nhưng kém bền".
Bùi Linh