Lần đầu tiên đến Vân Đồn, Arjan Kuin, cố vấn cấp cao của NACO chưa thể hình dung làm sao để giải phóng bãi sình lầy rộng lớn, không có lối đi.

Và kinh nghiệm xây dựng các sân bay “khó nhằn” trên thế giới từ NACO cùng tầm nhìn của Sun Group đã giúp sân bay Vân Đồn trở thành “Sân bay khu vực hàng đầu thế giới”, không lâu sau khi vận hành.

Danh tiếng từ

những công trình sân bay thách thức

Ngày 13/7/2001, Trung Quốc giành được quyền đăng cai Thế vận hội mùa hè 2008. Cũng trong năm 2001, Trung Quốc trở thành thành viên chính thức của WTO. Hai sự kiện lớn buộc quốc gia đông dân nhất thế giới này phải thực hiện nhanh kế hoạch nâng cấp sân bay Bắc Kinh, lúc này đã là một cảng hàng không quốc tế quy mô lớn hàng đầu thế giới.

650 triệu USD được phê duyệt cho một nhà ga mới. Kích thước và quy mô của nhà ga T3 lớn hơn nhiều hai nhà ga trước đó. T3 được mô tả là tổ hợp nhà ga sân bay lớn nhất thế giới xây dựng trong một giai đoạn, tổng diện tích là 986.000 m2.

Bốn năm sau, nhà ga này được dựng lên với các cột màu đỏ và mái vàng mờ, gợi nên dáng vẻ cung điện, đền thờ, hoàng cung. Sân bay Bắc Kinh nâng sức phục vụ từ 35 triệu lên hơn 80 triệu hành khách mỗi năm.

Gao Lijia, Phó Tổng giám đốc Cảng Beijing Capital International Airport nhận định, nhà ga này thiết lập tiêu chuẩn toàn cầu mới về trải nghiệm hành khách, hiệu quả hoạt động và thiết kế bền vững. “Nó cung cấp cửa ngõ hiện đại đến Trung Quốc và cấu trúc biểu tượng mới cho Bắc Kinh”.

NACO - Netherlands Airport Consultants, một trong những công ty đến từ châu Âu đã giải bài toán này cho Bắc Kinh. Năm 1949, TS. Albert Plesman, người sáng lập và là Chủ tịch Hãng hàng không Hoàng gia Hà Lan - Royal Dutch Airlines (KLM) thành lập NACO. Sau thế chiến thứ 2, Plesman nhìn thấy sớm hay muộn thì nhu cầu thiết kế, xây dựng, tái thiết các sân bay ở Hà Lan và nước ngoài sẽ tăng nhanh. Ngành hàng không trở nên quan trọng cho mỗi vùng đất, quốc gia trong việc khôi phục sự trì trệ kinh tế bị sau chiến tranh.

Vì thế, ông tập hợp nhóm chuyên gia có khả năng thiết lập cơ sở hạ tầng cần thiết cho ngành hàng không. Những năm đầu tiên, NACO ghi dấu với nhiều dự án trong nước lẫn trên thế giới, như tại Indonesia, Ai Cập và Đức.

Danh tiếng của đơn vị này thực sự được củng cố khi các chuyên gia NACO đóng vai trò trực tiếp trong việc phát triển kế hoạch tổng thể sân bay Amsterdam Schipho từ những năm 1950. Khi sân bay này khai trương năm 1967, NACO là đơn vị duy nhất tham gia vào mọi hoạt động mở rộng sân bay.

Cùng với sự phát triển công nghệ và giao thông hàng không, NACO trở thành một nhân tố quan trọng trên phạm vi toàn cầu. Từ các trung tâm quốc tế lớn nhất, NACO tham gia định hướng cho hơn 600 sân bay trên khắp thế giới. Rất nhiều dự án trong số đó mang tính bước ngoặt cho cả một nền kinh tế.

Năm 2015, Mexico quyết định xây dựng một sân bay quốc tế mới gần Mexico City, giữa vùng đầm lầy Texcoco. Sân bay đầu tiên trên thế giới mang “hình con nhện”, không có mái nhà thông thường, không có tường thẳng đứng, cũng không có cột theo nghĩa thông thường. Nó sẽ là cửa ngõ ấn tượng vào Mexico.

Tổng thống Mexico thời điểm đó là Enrique Peña Nieto công bố dự án 6 đường băng, công suất 120 triệu khách du lịch mỗi năm, giá trị 9,16 tỷ USD. Giai đoạn đầu, sân bay có hai đường băng và sức chứa cho 50 triệu hành khách. Dự án cũng được thiết kế để trở thành một trong những sân bay lớn và bền vững nhất thế giới.

NACO dĩ nhiên thắng thầu ở dự án này. Họ thừa kinh nghiệm trong việc thiết kế sân bay trên kết cấu đất mềm, mỗi năm chìm với tốc độ 20cm.

NACO được thành lập để giải quyết bài toán khá u ám: tái thiết châu Âu sau chiến tranh Thế giới thứ 2. Nhưng rồi, họ lại trở thành người chắp cánh cho những ước mơ tươi sáng tại các nước đang phát triển.

Và NACO đã đem kinh nghiệm xây dựng một sân bay “khó nhằn” đến Việt Nam – trên một vùng sình lầy vịt đang bơi.

Năm 2018, Việt Nam mới có một sân bay do tư nhân làm chủ đầu tư - Cảng hàng không quốc tế Vân Đồn (Quảng Ninh). Đây cũng là sân bay đầu tiên của Việt Nam được xây mới hoàn toàn kể từ 1975, nếu không kể đến sân bay Phú Quốc, xây năm 2012 thay thế cho một sân bay cũ từ thời Pháp thuộc.

NACO được tập đoàn Sun Group - chủ đầu tư dự án Sân bay quốc tế Vân Đồn mời tư vấn về công tác thi công, vận hành cũng như đào tạo đội ngũ cán bộ nhân viên. Họ đã cử hai đội chuyên trách sang làm việc. Arjan Kuin - cố vấn cấp cao của NACO chịu trách nhiệm chính về khu bay và quản lý chung của cảng.

Kinh nghiệm gần 70 năm thiết lập những sân bay tầm cỡ và đẳng cấp nhất trên khắp các châu lục đã được NACO ứng dụng trong một cảng hàng không được kỳ vọng thành cửa ngõ mở ra bước ngoặt phát triển mới cho Quảng Ninh. Sân bay quốc tế Vân Đồn không chỉ trở thành một trong những sân bay mang đậm dấu ấn bản địa với nhà ga ấn tượng nhất Việt Nam và khu vực, mà còn ghi dấu ấn trên trường quốc tế.

Sau một năm đi vào hoạt động, sân bay quốc tế Vân Đồn chào sân thế giới với danh hiệu “Sân bay mới hàng đầu châu Á 2019” tại giải thưởng World Travel Awards (WTA) khu vực châu Á - châu Đại Dương. Tiếp nối thành công, năm 2020, sân bay Vân Đồn trở thành sân bay mang ý nghĩa đặc biệt của quốc gia - nơi đón các chuyến bay giải cứu đồng bào về từ vùng dịch với một quy trình vận hành chưa từng có tại Việt Nam. Dự án cũng đón nhận hai giải thưởng: “Sân bay có hệ thống phòng chờ thương gia hàng đầu châu Á”, “Sân bay khu vực hàng đầu châu Á” tại WTA khu vực châu Á và “Sân bay khu vực hàng đầu thế giới” tại giải thưởng WTA thế giới.

Sân bay quốc tế Vân Đồn đã được NACO và Sun Group xây dựng, với sự chắt lọc những ưu việt của các sân bay lớn nhất mà đơn vị quốc tế từng làm: bền vững trên kết cấu đất mềm tưởng chừng không thể chinh phục như sân bay hình con nhện tại Mexico, đậm dấu ấn bản địa và tiêu chuẩn quốc tế về trải nghiệm hành khách như sân bay Bắc Kinh. Đây cũng là sân bay duy nhất tại Việt Nam có không gian xanh và khu vực hút thuốc ngoài trời tương tự sân bay Changi của Singapore, cũng là sân bay đầu tiên trên thế giới sở hữu hồ Cá Koi làm điểm nhấn kiến trúc cảnh quan.

NACO mang đến Việt Nam những công nghệ tối tân chỉ có ở các sân bay hiện đại nhất, như đường cất hạ cánh với hệ thống tiếp cận hạ cánh chuẩn CAT2 ILS và hệ thống đèn tiếp cận hạ cánh chuẩn CAT2 công nghệ LED sẵn sàng cho sự tăng trưởng lượng hành khách đến cảng trong nhiều năm tiếp theo.

Hệ thống trả khay tự động Ilane của hãng Smith tích hợp với máy soi đa chiều tiên tiến nhất khu vực châu Á, lần đầu tiên trang bị ở một sân bay tại Việt Nam, giúp thắt chặt an ninh, nhanh chóng và tiện lợi cho hành khách. Hệ thống phát thanh với các bộ xử lý trung tâm dùng công nghệ số DSP tích hợp hệ thống quản lý nhà ga và sử dụng các công nghệ tiên tiến với các chuẩn quản lý thiết bị, Audio BUS trên nền tảng DANTE và BLU-Link - điều chưa nhà ga sân bay nào tại Việt Nam có được. Các cầu ống lồng có chức năng tản gió đảm bảo an toàn cho hành khách bất kể điều kiện thời tiết mưa giông hay gió lớn.

Đặc biệt, sân bay quốc tế Vân Đồn được thiết kế và thi công để đón nhận bất kỳ máy bay cỡ lớn nào như Boeing 787 và Airbus 350, hoạt động với công suất giai đoạn 1 khoảng 2,5 triệu hành khách mỗi năm. Điều này đồng nghĩa với việc, sân bay vẫn duy trì được tính bền vững và thức thời trong nhiều năm tới, khi đã trở thành “cửa ngõ” lớn của Quảng Ninh. Thậm chí, những nền tảng hiện tại sẵn sàng đáp ứng việc mở rộng quy mô cảng hàng không lớn hơn nữa sau 10 hay 15 năm tới nếu cần.

Tuy nhiên, hiện đại sẽ chỉ là một vế chưa đầy đủ với tham vọng xây dựng cửa ngõ cho Quảng Ninh. Đó còn là một sân bay mang đậm dấu ấn Quảng Ninh và hướng đến trải nghiệm của khách hàng.

Dấu ấn của những cánh buồm no gió trên vịnh di sản quốc tế hiện hữu trong tầm mắt du khách ngay từ khi máy bay giảm độ cao, trên mái vòm nhà ga đỏ rực rỡ với phần mái có khả năng thay đổi màu sắc theo thời tiết. Âm hưởng của miền đất Quảng Ninh với biển khơi và các hòn đẹp nổi tiếng thấm đẫm không gian sân bay, bởi sự kết hợp giữa vật liệu gỗ, đá và kính, vừa ấm cúng, vừa khoáng đạt và hiện đại.

Không gian tràn ngập sắc xanh với thiết kế mở biến điểm trung chuyển giữa những chuyến đi không đơn thuần là những phút giây chờ đợi. Hệ thống nhà vệ sinh hiện đại có riêng không gian cho người khuyết tật. Trong khi đó, phòng khách hạng thương gia đáp ứng tiêu chuẩn các nhà ga sang trọng hàng đầu thế giới, thỏa mãn yêu cầu khắt khe của những hàng hàng không 5 sao nổi tiếng như Cathay Pacific hay Emirates…

Nội dung: Trương Hà

Thiết kế: Tấn Nguyễn

Kỹ thuật: Quốc Tuấn