Sách do nhóm tác giả đến từ Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước - Trung tâm Lưu trữ quốc gia II thực hiện, Nhà xuất bản Tổng Hợp TP HCM xuất bản và phát hành. Tác phẩm dày 552 trang, phát hành năm 2023, gồm hai phần là Vùng Sài Gòn - Gia Định: Từ sơ khởi đến năm 1859 và Đô thị Sài Gòn - Chợ Lớn thời Pháp thuộc (1859-1945).
Bìa sách "Đô thị Sài Gòn - Chợ Lớn trước năm 1945 qua tài liệu lưu trữ". Ảnh: NXB Tổng Hợp TP HCM
Đại diện Ủy ban giải thưởng nhận định ấn phẩm là công trình nghiên cứu công phu, nghiêm túc, cung cấp nhiều tài liệu có giá trị tham khảo cao. Sách trở thành nguồn tài liệu lưu trữ đáng tin cậy về lịch sử vùng đất Sài Gòn - Chợ Lớn trước năm 1945, nhất là dưới thời Pháp thuộc.
Ông Trần Đình Ba - đại diện đơn vị phát hành - cho biết giải thưởng là vinh dự cho nhà xuất bản và đội ngũ tác giả, đồng thời là bảo chứng cho một tác phẩm về Nam Bộ nói chung, Gia Định - Sài Gòn - TP HCM nói riêng. "Đó cũng là động lực để chúng tôi cố gắng tìm tòi bản thảo hay, kết nối được tác giả uy tín, góp phần cho ra đời những ấn phẩm tốt phục vụ độc giả", ông nói.
Phát biểu tại lễ trao giải, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi cho rằng để có nguồn đề cử phong phú, chất lượng, giải thưởng cần được quảng bá đến các tổ chức, nhà nghiên cứu trong nước lẫn nước ngoài. Ông cũng mong có giải pháp cụ thể để các công trình đoạt giải tiếp tục phát huy giá trị trong hoạch định chiến lược xây dựng, phát triển thành phố và cả vùng Nam Bộ.
Đại diện nhóm tác giả cho biết vinh dự khi góp phần nhỏ trong việc nghiên cứu giá trị lịch sử. Ảnh: Quỳnh Mi
Giải thưởng khoa học Trần Văn Giàu được thành lập năm 2002 dựa trên tâm nguyện của cố Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Trần Văn Giàu. Giải thưởng được trao tặng thường niên dành cho các công trình nghiên cứu ở hai lĩnh vực lịch sử và lịch sử tư tưởng Nam Bộ, cực Nam Trung Bộ cùng TP HCM. Các tác phẩm được trao là những công trình nghiên cứu có chất lượng khoa học cao, có giá trị tham khảo tốt và sức lan tỏa rộng rãi.
Sự kiện có những năm bị gián đoạn do các công trình dự giải không đạt tiêu chí để trao thưởng. Năm 2023, tác phẩm Gia Định - Sài Gòn - TPHCM dặm dài lịch sử (1698 - 2020) của nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư, do Nhà xuất bản Tổng hợp TP HCM phát hành, nhận giải thưởng lần thứ 11.
Mai Nhật