Sách dày 384 trang, gồm 11 chương, đưa người đọc đi qua hai thế kỷ của một cuộc đời thăng trầm. Tác phẩm thuật lại lúc ông còn là cậu bé xuất thân từ làng quê Thanh Chi (Thanh Chương, Nghệ An), sau đó vào Nam, bước vào nghiệp cầm bút 80 năm qua.
Nhà nghiên cứu, nhà văn Nguyễn Đình Tư. Ảnh: NXB Tổng hợp TP HCM
Theo ông Nguyễn Đình Tư, ban đầu ông định hoàn thành thêm nhiều tác phẩm khác rồi mới viết về đời mình. Năm 2022, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên đến thăm tác giả, khích lệ ra mắt tự truyện sau khi được Nguyễn Đình Tư kể về chuyện đời. Ông dồn tâm trí suốt sáu tháng, tự gõ máy vi tính để hoàn thành bản thảo.
Bìa cuốn "Đi qua trăm năm". Ảnh: Quỳnh My
Nhà văn nói ở tuổi 104 tuổi, ông may mắn vẫn khỏe mạnh, đi lại không cần dùng gậy hay cần người dìu, xem sách báo không phải đeo kính. "Tôi đã sống qua thế kỷ 20, 21. Nhìn lại quãng đời đã qua với nhiều kỷ niệm vui buồn, biến chuyển thời cuộc, tôi thấy đáng ghi lại cho con cháu biết về quê hương, từ đó rút kinh nghiệm cuộc sống, biết cái gì nên tránh, nên làm, cái gì nhất thời hay vĩnh cửu", ông cho biết.
Tác giả tự nhận không có tư tưởng, tài năng cao siêu, chỉ sống một cuộc đời bình thường như bao người. Nhiều lúc, ông gặp thất bại, có khi tưởng chừng không lối thoát. "Không thất vọng, không bi quan, tôi đã vượt qua hoàn cảnh. Tôi cũng có những khuyết điểm để con cháu biết, lấy làm bài học trong việc đối nhân xử thế", ông nói.
Đại diện Nhà xuất bản Tổng hợp TP HCM mừng đại thọ ông Nguyễn Đình Tư trong buổi ra mắt sách, hôm 24/2. Ảnh: NXB Tổng hợp TP HCM
Cuối tự truyện, tác giả cho rằng hai phần ba cuộc đời ông đã trải qua những gì khổ cực, vất vả nhất, đến tuổi xế chiều mới hưởng cảm giác tự hào của một cây bút được bạn đọc yêu mến. Sau khi hoàn thành cuốn sách, ông vẫn nung nấu viết thêm 10 tác phẩm khác. Hiện ông dành 10 giờ mỗi ngày bên máy vi tính, sách vở, miệt mài với số liệu, thông tin để viết tiếp những đề tài như: Từ điển địa danh hành chính Bắc Bộ, Trung Bộ; Lịch sử thành lập và phát triển các tỉnh Bắc Bộ - Trung Bộ - Nam Bộ và Tây Nguyên.
Ông Nguyễn Đình Tư sinh năm 1920, quê tổng Võ Liệt, nay thuộc xã Thanh Chi, huyện Thanh Chương, Nghệ An. Năm 12 tuổi, ông phải nghỉ học vì nhà nghèo, phụ cha chăn trâu, cắt cỏ. Thấy ông có chí, thầy cô ở trường làng quyên góp tiền nuôi ăn học. Năm 1943, ông quyết định viết văn với cuốn truyện dài đầu tay Nguyễn Xí.
Sau Cách mạng Tháng Tám, ông có thời gian làm cộng tác viên cho báo Độc Lập. Sau này, vào Nam Trung bộ lập nghiệp, ông biên soạn, xuất bản nhiều cuốn sách về lịch sử, địa chí các tỉnh Khánh Hòa, Phú Yên, Ninh Thuận. Sau năm 1975, ông cùng gia đình vào TP HCM sinh sống. Ông từng ra nhiều bộ sách, tiểu thuyết lịch sử như Loạn 12 sứ quân, Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859-1954).
Mai Nhật