"Một máy bay tuần thám biển Atlantique 2 trong biên chế Pháp đã trở thành mục tiêu đe dọa của Nga. Nó bị radar điều khiển hỏa lực thuộc hệ thống phòng không S-400 nhắm mục tiêu vào đêm 15/1, khi đang tuần tra ở không phận quốc tế trên Biển Baltic trong khuôn khổ hoạt động của NATO", Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sebastien Lecornu cho biết hôm 17/1.
Ông nói rằng hành động này là "không thể chấp nhận", khẳng định quân đội Pháp sẽ tiếp tục hoạt động để bảo vệ quyền tự do đi lại trong vùng trời và vùng biển quốc tế.
Máy bay Atlantique 2 hạ cánh xuống căn cứ Lann-Bihoue tháng 8/2022. Ảnh: AFP
"Chiếu radar vào máy bay Pháp ở vùng trời quốc tế là hành động mang tính gây hấn. Thái độ chuyên nghiệp của phi hành đoàn đã ngăn leo thang căng thẳng", phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Pháp Guillaume Vernet cho biết, song không nêu cụ thể tổ bay đã phản ứng thế nào.
Giới chức Pháp chưa công bố bằng chứng về sự việc, như bản ghi dữ liệu từ hệ thống cảnh báo chiếu xạ và ghi âm buồng lái. Truyền thông Pháp nói rằng ngoài vụ radar S-400 khóa mục tiêu, chiếc Atlantique 2 còn bị các hệ thống tác chiến điện tử Nga gây nhiễu.
Bộ Quốc phòng Nga chưa bình luận về thông tin.
Phi cơ Atlantique 2 cất cánh từ căn cứ Lann-Bihoue ở vùng Brittany, miền bắc Pháp, và dường như bay qua vùng biển ngoài khơi Thụy Điển và các nước ở vùng Baltic. Chưa rõ sự việc xảy ra tại địa điểm nào, song phi cơ Pháp khi đó nhiều khả năng đang hoạt động gần lãnh thổ hải ngoại Kaliningrad của Nga.
Radar điều khiển hỏa lực được dùng để định vị chính xác đối phương, cung cấp tham số dẫn đường cho tên lửa và đạn có điều khiển. Bật radar hỏa lực và khóa mục tiêu thường chỉ diễn ra khi một bên sẵn sàng khai hỏa trong chiến đấu, đồng thời bị coi là hành động khiêu khích nghiêm trọng trong thời bình.
Máy bay và tàu chiến hiện đại đều được trang bị hệ thống cảnh báo chiếu xạ, cho phép xác định có đang bị đối phương phát hiện và khóa mục tiêu qua radar hay không.
Vị trí Biển Baltic và các nước ven biển. Đồ họa: BBC
Biển Baltic là khu vực hoạt động thường xuyên của trinh sát cơ NATO, với nhiệm vụ theo dõi mọi động thái của quân đội Nga.
Kaliningrad là lãnh thổ cực tây của Nga và cũng là phần duy nhất của đất nước được bao quanh bởi các quốc gia NATO. Vị trí chiến lược như vậy khiến vùng lãnh thổ này được xem như chốt chặn của Nga trong trường hợp nổ ra xung đột với NATO. Moskva từng triển khai nhiều vũ khí tối tân đến Kaliningrad, trong đó có tên lửa phòng không tầm xa S-400 và tổ hợp phòng thủ bờ Bastion-P.
NATO cũng đặc biệt quan tâm đến Kaliningrad, do khu vực này đặt trụ sở của Hạm đội Baltic hải quân Nga và nhiều căn cứ không quân quan trọng. Vùng lãnh thổ này còn đóng vai trò như "pháo đài tên lửa" của Moskva, với nhiều đơn vị tên lửa đạn đạo chiến thuật Iskander và tiêm kích MiG-31K mang tên lửa siêu vượt âm Kinzhal đang đồn trú.
Phạm Giang (Theo Reuters, War Zone, Defense News)