Cứ 6h30 sáng, trên đường phố Nhật Bản lại xuất hiện những nhóm người từ già đến trẻ tập rajio taiso qua đài radio. Tồn tại gần 90 năm, rajio taiso đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng của đất nước mặt trời mọc.
Các cụ già Nhật tập rajio taiso trên đường phố. Ảnh: Japan Talk.
Theo Japan Times, rajio taiso ra đời năm 1928, lấy ý tưởng từ quảng cáo của hãng bảo hiểm nhân thọ Metropolitan Life Insurance Co. (Mỹ). Thời điểm đó, người Nhật trung bình chỉ sống đến tuổi 40. Rất nhiều người tử vong vì lao và các bệnh truyền nhiễm khiến việc kinh doanh bảo hiểm vô cùng bất ổn. Để tìm cách cải thiện sức khỏe quốc gia, hai nhân viên công ty bảo hiểm Kampo đã tới Mỹ tham quan rồi mang về ý tưởng một bài thể dục bất cứ ai cũng tập được.
Với sự trợ giúp của các chuyên gia, rajio taiso lên sóng đúng lễ kỷ niệm đăng quang của Thiên hoàng Showa.
Một số động tác trong rajio taiso
Mỗi ngày, rajio taiso được đài quốc gia NHK phát từ 6h30 đến 6h40 hoặc 8h40 đến 8h50. Trên nền nhạc piano, một giọng nam hướng dẫn các động tác, tạo cảm giác người bác thân thiện đang cổ động cả gia đình tập luyện giữ gìn sức khỏe.
Rajio taiso gồm hai phần, mỗi phần 13 động tác. Từng động tác có biến thể riêng dành cho cụ già hoặc người tàn tật không thể đứng dậy. Tất cả đều dễ thực hiện nhằm mục đích tăng tuần hoàn máu và cải thiện sự linh hoạt. Đặc biệt, người ta có thể tập rajio taiso ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào, chỉ cần không gian đủ lớn và một cái radio hoặc tivi.
Dân Nhật tập thể dục ở công viên. Ảnh: Japan Talk.
Trước Chiến tranh Thế giới thứ hai, mỗi người dân Nhật đều tập thể dục 10 phút mỗi sáng. Khi cuộc chiến nổ ra, các bài tập qua radio vẫn được duy trì nhằm tăng sức khỏe cho binh lính. Đến năm 1946, phiên bản gốc bị cấm do quá mạnh bạo. Sau đó, đài NHK tạo ra bài tập mới song không phù hợp với giai đoạn hậu chiến nên cuối cùng bị hủy bỏ.
Năm 1950, kinh tế bắt đầu đi lên, NHK được thúc giục khôi phục rajio taiso. Một năm trôi qua, phiên bản rajio taiso mới ra đời nhờ sự hợp tác của Bộ Giáo dục, Bộ Y tế, Hiệp hội Thể dục Nhật Bản và Hiệp hội Sáng tạo Nhật Bản. Dù lúc đó truyền hình đã vượt xa đài phát thanh, rajio taiso một lần nữa bùng nổ.
Liên đoàn Thể thao Vô tuyến Quốc gia Nhật Bản nhận định tập thể dục buổi sáng đem lại tác dụng thức tỉnh. Nó nhanh chóng kích hoạt các chức năng thần kinh đồng thời đưa máu lưu thông khắp cơ thể dù thông thường con người cần ba giờ mới hoàn toàn tỉnh ngủ.
Học sinh Nhật Bản tập rajio taiso tại trường
Để khuyến khích trẻ em tập thể dục ngay cả giữa kỳ nghỉ hè, NHK và Công ty Bảo hiểm Nhân thọ Kampo triển khai phát thẻ tập thể dục. Mỗi lần tập của trẻ tương ứng một con dấu. Nếu tấm thẻ kín dấu vào cuối hè, bé sẽ được nhận quà miễn phí như văn phòng phẩm hoặc đồ ăn vặt.
Trẻ em Nhật tập rajio taiso. Ảnh: Japan Talk.
Năm 2005, Liên đoàn Thể thao Vô tuyến Quốc gia Nhật Bản bắt đầu cấp chứng chỉ cho người dạy thể dục qua radio. Có ba cấp độ bao gồm cấp quốc gia, cấp tỉnh hoặc cấp cộng đồng trong đó hai cấp đầu tiên đòi hỏi kỹ năng cao nhất. Các bài test diễn ra ở Tokyo, Kobe, Kanazawa, Ishikawa.
Hiện nay ước tính 20% dân số Nhật tương đương khoảng 28 triệu người vẫn tiếp tục tập rajio taiso. Vượt khỏi biên giới xứ Phù Tang, người Nhật ở nước ngoài như Peru và Brazil cũng duy trì nét văn hóa đặc biệt này.