"Tham nhũng sẽ ngăn cản hoạt động đóng góp bởi những người hảo tâm sợ rằng tiền của họ sẽ chui vào túi những người không xứng đáng", Michael Elmquist, trưởng nhóm cứu trợ của LHQ ở Aceh, Indonesia, phát biểu hôm qua . "Tôi không tin rằng tình trạng tham nhũng đang diễn ra nhưng đó là một vấn đề đáng lo ngại".
Mối quan tâm trên không phải không có cơ sở bởi Indonesia từng được đánh giá là một trong những nước có nạn tham nhũng trầm trọng, theo Transparency International, một tổ chức có trụ sở tại Đức. Các nhà tù của Indonesia cũng chứa khá nhiều tù nhân mắc tội danh này. Tỉnh trưởng Aceh đang bị giam do nghi ngờ đã tham nhũng tiền mua máy bay của tỉnh.
Hoạt động cứu trợ tại các khu vực nội chiến đã gặp trở ngại cũng vì tham nhũng. Các quan chức cứu trợ tại Ambon, nơi các tín đồ Thiên chúa giáo và Hồi giáo giao tranh trong nhiều năm, đang bị xét xử do khai khống số người tị nạn để lấy thêm tiền viện trợ. Các nhà hoạt động chống tham nhũng lo ngại rằng hơn 30% của 1 tỷ USD dự kiến đưa tới Indonesia sẽ bị chi dùng bất hợp pháp.
Cơ quan chống tham nhũng của Indonesia còn cho hay họ từng nhận được những báo cáo về tình trạng quan chức địa phương bán lại gạo và hàng cứu trợ cho người dân. "Tình trạng tham nhũng trong các chương trình viện trợ của Indonesia khá phổ biến", Luky Djani, thuộc tổ chức trên nói. "Chúng tôi cho rằng tình trạng này rất có thể xảy ra ở Aceh vì quá nhiều tiền cứu trợ đổ vào đây".
Hiện chưa có báo cáo về tham nhũng liên quan đến tiền viện trợ sóng thần ở Ấn Độ và Sri Lanka song các chuyên gia cảnh báo rằng đó chỉ là vấn đề thời gian. "Khi một khoản tiền lớn được rót vào một khu vực, tham nhũng rất có khả năng xảy ra", tiến sĩ S.R. Srikrishna, một tình nguyện viên trong nhóm cứu trợ nhân đạo của Anh tại Tamil Nadu, Ấn Độ, nhận định.
Tổng thống Indonesia Susilo Bambang Yudhoyono sẽ bổ nhiệm một quan chức trong nội các để giám sát hoạt động điều phối viện trợ. "Ngay từ khi bắt đầu, tôi đã nhấn mạnh rằng tất cả các khoản viện trợ điều được quản lý một cách minh bạch và tin cậy", Yudhoyono phát biểu. "Để đảm bảo viện trợ nước ngoài được sử dụng hợp lý, chính phủ sẽ trực tiếp điều khiển và kiểm soát quỹ".
Hầu hết các cơ quan cứu trợ và các nước viện trợ nhân đạo đều phủ nhận các mối lo ngại về tham nhũng trên diện rộng. "Chúng tôi rất hiểu Indonesia. Chính phủ nước này sẽ điều hành và giúp chương trình nhân đạo hoạt động tốt ở đây cũng như ở những nơi khác", Ngoại trưởng Australia Alexander Downer nói.
Trong khi đó, một số chuyên gia cho rằng tham nhũng là điều không thể tránh khỏi. "Đây là một vấn đề không thể không có khi chúng ta đổ quá nhiều tiền vào một quốc gia", John Budd, phát ngôn viên của UNICEF tại Aceh, cho biết. "Ở đâu cũng có những người xấu lợi dụng các cơ quan cứu trợ để lấy tiền một cách bất hợp pháp chứ không chỉ Indonesia".
Hải Ninh (theo AP)