Quốc lộ 9 dang dở vì bị cắt vốn

Dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 9 đoạn từ cảng Cửa Việt đến quốc lộ 1 sử dụng 440 tỷ đồng vốn dư của dự án quản lý tài sản đường bộ Việt Nam (vay Ngân hàng Thế giới - WB). Do khó khăn về mặt bằng, dự án đã không hoàn thành đúng tiến độ. Đến nay, WB không đồng ý gia hạn hiệp định vay vốn, dự án phải kết thúc trong dang dở.

Cầu Bến Lội nằm trên dự án mở rộng quốc lộ 9 đã thi công xong móng, trụ, lao dầm, nhưng phải dừng lại.

Một nông dân nuôi thủy sản cạnh cầu Bến Lội xây dựng dang dở.

Dự án nâng cấp, mở rộng quốc lộ 9 dài 13,8 km, từ ngã tư Sòng (xã Thanh An, huyện Cam Lộ), nối quốc lộ 1 với cảng Cửa Việt (thị trấn Cửa Việt, huyện Gio Linh), khởi công tháng 3/2022, nhưng hiệp định vay vốn chỉ kéo dài đến 31/12/2022.

Chưa bổ sung được nguồn vốn để tiếp tục đầu tư, Cục Đường bộ Việt Nam (chủ đầu tư) đề nghị tỉnh Quảng Trị tạm tiếp nhận mặt bằng dự án.

Ba công nhân dùng ống nhựa đổ bêtông chống rỉ sét cho trụ cầu Tân Xuân ở km4 quốc lộ 9. Khu vực này sau đó sẽ được san lấp, các kè sắt tiếp giáp với quốc lộ 9 cũ được nhổ lên, trả lại dòng chảy và mặt bằng.

Tất cả nhà thầu đều rút công nhân khỏi công trường. Chỉ có ba công nhân làm nhiệm vụ trả lại mặt bằng ở cầu Tân Xuân, sau đó cũng rút đi. Nhóm này cho biết hai công trình cầu có giá trị thi công khoảng 20 tỷ đồng. Nhà thầu mới được tạm ứng một phần. Tết Nguyên đán vừa rồi, một số công nhân bị chậm lương.

Các dầm cầu Tân Xuân đã đúc xong, chờ lao dầm hoàn thành, nhà thầu sẽ được thanh toán khối lượng. Dự án kết thúc nửa chừng khiến nhà thầu bị ngâm vốn, tốn thêm tiền thuê mặt bằng.

Đoạn quốc lộ 9 qua thị trấn Cửa Việt vẫn chưa giải phóng mặt bằng.

Tiểu dự án giải phóng mặt bằng do UBND tỉnh Quảng Trị thực hiện từ ngân sách địa phương. Nguồn vốn được phê duyệt tháng 3/2021 là 75 tỷ đồng. Tuy nhiên, đến tháng 7/2022, Quảng Trị điều chỉnh tổng vốn lên 345 tỷ đồng, do giá đất tăng đột biến, thay đổi thiết kế. Nguồn vốn tăng được xem là một phần khiến chậm giải phóng mặt bằng.

Một đoạn mở rộng được đào lớp đất phong hóa để gia cố nền, nhưng lại vướng khu mộ chưa giải tỏa.

Đến đầu tháng 12/2022, tức một tháng trước khi kết thúc dự án, Quảng Trị mới bàn giao được 4,5 trong 13,8 km. Phần lớn mặt bằng qua ruộng lúa. Nhiều khu vực nhà cửa, mồ mả vẫn chưa di dời.

Một số khó khăn khác là thời gian thi công gấp rút, vướng mưa lũ, thủ tục thực hiện dự án ODA phức tạp, WB yêu cầu nhiều chính sách bồi thường không phù hợp quy định hiện hành.

Trên tuyến còn nhiều cọc tiêu, biển báo công trường nhưng không có công nhân.

Theo UBND tỉnh Quảng Trị, dự án thi công dang dở gây lãng phí, không phát huy hiệu quả nguồn vốn đã đầu tư, gây mất niềm tin trong nhân dân, khó quản lý phần đất đã thu hồi và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông trên tuyến.

Quốc lộ 9 được xây dựng từ năm 1997, quy mô đường cấp 3 đồng bằng, sau hơn 20 năm sử dụng vẫn chưa được nâng cấp.

Trước thời điểm kết thúc dự án, Quảng Trị có nhiều văn bản đề nghị gia hạn hiệp định vay vốn đến tháng 6/2024, đồng thời cam kết tiếp tục hoàn thành tiểu dự án giải phóng mặt bằng trước tháng 9/2023.

Bản đồ tuyến đường được nâng cấp, mở rộng bằng vốn vay WB. Đồ họa: Tiến Thành