Trong vài năm trở lại đây, tôi bắt đầu nhận ra rằng kỳ nghỉ Tết Độc lập - Quốc khánh 2/9, lại mang đến cho tôi cảm giác thư thái, nhẹ nhõm và dễ chịu hơn rất nhiều so với kỳ nghỉ Tết Nguyên đán truyền thống.
Tôi có cảm tưởng kỳ nghỉ Tết Độc lập đang dần trở thành "kỳ nghỉ lý tưởng" hơn với nhiều người Việt hiện đại.
Đầu tiên là Tết Nguyên đán ngày càng trở nên nặng nề. Đó không còn là dịp đoàn viên đơn thuần mà là chuỗi ngày của những "phải": phải về quê, phải có tiền mừng tuổi, phải sắm sửa đầy đủ, phải đi chúc Tết họ hàng, phải cười nói dù mệt mỏi, phải thể hiện sự thành công trong năm qua... Mỗi cái "phải" là một lớp áp lực vô hình đè nặng lên cả người trẻ lẫn người lớn.
Trong khi đó, kỳ nghỉ lễ Quốc khánh 2/9 đến và đi một cách nhẹ nhàng. Không ai ép bạn về quê. Không ai mong đợi mâm cỗ đầy, phong bao đỏ. Không có nghi thức rườm rà, không phải thăm hỏi xã giao.
Bạn có thể chọn đi chơi, ở nhà nghỉ ngơi, hoặc đơn giản là tận hưởng sự yên tĩnh của một vài ngày không công việc. Chính vì không có kỳ vọng lớn lao, nên kỳ nghỉ lễ này lại trở nên dễ chịu hơn nhiều.
Mỗi dịp Tết Nguyên đán, giá cả dịch vụ, vé xe, vé máy bay đều leo thang chóng mặt. Người đi làm xa quê lo ngay ngáy từ tháng Chạp chuyện đặt vé về Tết, rồi lại lo vé quay lại thành phố.
Người kinh doanh thì quay cuồng trong đợt chạy nước rút cuối năm. Người làm công ăn lương cũng không tránh khỏi áp lực chi tiêu tăng vọt, mua quà biếu, sắm Tết, lì xì... Tất cả như một cuộc thi tiêu tiền mà ai cũng phải tham gia.
Ngược lại, kỳ nghỉ lễ 2/9 nằm đúng thời điểm giao mùa, ít lễ nghi hơn. Bạn có thể lựa chọn du lịch hay nghỉ ngơi. Đặc biệt, với những ai ở thành phố, đây còn là dịp hiếm hoi để tận hưởng nhịp sống chậm rãi của đô thị, không kẹt xe, không ồn ào, không vội vã.
Người Việt hiện nay, đặc biệt là giới trẻ, đang có xu hướng sống thực tế và tối giản hơn. Họ coi trọng sự nghỉ ngơi đúng nghĩa, thời gian chất lượng với người thân, hơn là hình thức rườm rà. Trong bối cảnh đó, kỳ nghỉ 2/9 ngắn gọn, nhẹ nhàng, linh hoạt phù hợp hơn với nhu cầu thực tiễn.
Còn kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, với thời gian kéo dài và áp lực xã hội đi kèm, đôi khi trở thành "cực hình" hơn là nghỉ ngơi. Nhiều người than mệt sau Tết, mất cả tuần mới cân bằng lại được. Có người còn trốn Tết bằng cách du lịch nước ngoài. Những biểu hiện ấy cho thấy rõ sự lệch pha giữa tinh thần "ăn Tết" truyền thống với nhu cầu thực tế của người hiện đại.
Tôi không phủ nhận ý nghĩa và giá trị của Tết Nguyên đán. Đó là một phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa Việt Nam. Nhưng có lẽ chúng ta cũng cần nhìn nhận lại cách tổ chức, cách kỳ vọng và thực hành những giá trị đó cho phù hợp với thời đại. Tết không nên là gánh nặng, càng không nên là dịp để đánh giá nhau qua tiền bạc, vật chất hay thành tựu cá nhân.
Tôi mong rằng, trong tương lai, Tết Nguyên đán sẽ trở lại đúng nghĩa là một kỳ nghỉ để yêu thương, để nghỉ ngơi, để gắn kết. Còn hiện tại, với tôi và nhiều người, kỳ nghỉ 2/9 – tuy ngắn ngủi – lại là một dịp hiếm hoi để sống thật với bản thân: nghỉ vì muốn nghỉ, chơi vì thích chơi, và không phải làm hài lòng ai.
TS