Tàu Trung Quốc bảo vệ dày đặc giàn khoan Hải Dương 981 mà Bắc Kinh triển khai trái phép trong vùng biển đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Ảnh: Nguyễn Đông.
Phiên điều trần của ông Daniel Russel, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương thuộc Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ, diễn ra hôm qua tại thủ đô Washington. Ngoài vấn đề về ngân sách hoạt động và viện trợ của Bộ Ngoại giao Mỹ cho khu vực trong năm 2015, căng thẳng trên Biển Đông cũng là một chủ đề lớn, chiếm thời lượng gần 90 phút, trong phiên điều trần.
Các nghị sĩ cùng ông Russel đều cho rằng hành động đơn phương gây căng thẳng của Trung Quốc bằng việc triển khai giàn khoan Hải Dương-981 tại Biển Đông và điều nhiều tàu thuyền hộ tống, đã và đang đe dọa tới hòa bình, an ninh cũng như sự hiện diện của Mỹ trong khu vực.
Phát biểu tại phiên điều trần, ông Russel khẳng định các diễn biến ở Biển Đông hiện nay là những hành động của Trung Quốc nhằm "giành chủ quyền một cách phi pháp và việc xây dựng trên đảo Gạc Ma là hành động nhằm quân sự hóa các hòn đảo để làm cơ sở cho các yêu sách chủ quyền".
Theo ông Steve Chabol, Chủ tịch Tiểu ban châu Á - Thái Bình Dương, các hành động nói trên của Trung Quốc chính là "một trong những thách thức đối với mục tiêu mà Mỹ đặt ra ở khu vực" khi thực hiện chiến lược tái cân bằng. Trong khi đó, hạ nghị sĩ Ami Bera, thành viên cao cấp của tiểu ban, cho rằng nếu Mỹ không hành động trong tình hình hiện nay, Trung Quốc sẽ lấn tới trong tương lai.
Hạ nghị sĩ Bera còn đặt ra nhiều câu hỏi với ông Russel về việc Mỹ sẽ có phản ứng thế nào nếu Trung Quốc gây chuyện tương tự với hai đồng minh quân sự Nhật Bản và Philippines. Vị trợ lý ngoại trưởng cho biết vấn đề trên đã được Washington "thẳng thắn nêu ra với Bắc Kinh thông qua kênh ngoại giao và Mỹ cũng đã không giấu diếm khi hối thúc Trung Quốc không nên dùng vũ lực".
Ông Russel cũng khẳng định cách giải quyết tốt nhất cho Mỹ, cho Trung Quốc và các nước láng giềng của Trung Quốc lúc này là thông qua các biện pháp ngoại giao, đối thoại với tinh thần xây dựng, giải quyết tranh chấp dựa trên luật pháp quốc tế.
Trung Quốc hồi đầu tháng ngang nhiên triển khai giàn khoan nước sâu Hải Dương-981 trên thềm lục địa Việt Nam, đồng thời điều hàng chục tàu thuyền, máy bay hộ tống. Hành động này của Trung Quốc đã vi phạm luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) mà Trung Quốc là một bên tham gia ký kết, khiến dư luận Việt Nam hết sức phẫn nộ và gây quan ngại sâu sắc trong cộng đồng quốc tế.
Chính phủ Mỹ lên tiếng cảnh báo về việc Trung Quốc đưa giàn khoan vào khu vực Biển Đông, cho rằng đây là một hành động "khiêu khích và gây bất ổn định khu vực". Nhiều nghị sĩ Mỹ đã ra tuyên bố chung lên án Trung Quốc liên tục có những hành động gây căng thẳng ở Biển Đông. Họ còn hối thúc thông qua nghị quyết của Thượng viện, tái khẳng định sự ủng hộ của Washington đối với tự do giao thông hàng hải trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, giải quyết các tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải bằng con đường ngoại giao hòa bình.
Theo Vietnam+