Hôm 27/1, nhà vô địch cờ vua thế giới thời 2000-2007 Vladimir Kramnik viết lên mạng xã hội X về độ chính xác trong các ván đấu của Quang Liêm tại giải online Titled Tuesday trên nền tảng Chess.com. Kỳ thủ Nga cho rằng độ chính xác trung bình của Quang Liêm trong chín giải gần đây là 90,5%, trong đó có một giải anh đạt độ chính xác 93,8%.
Quang Liêm trong một ván đấu ở siêu giải St Louis, Grand Chess Tour tháng 8/2021. Ảnh: GCT
"Độ chính xác trung bình của Quang Liêm rất cao, và mức 93,8% của một kỳ thủ trong một giải đấu khá là bất thường, dù là bất cứ ai", Kramnik viết. "Ít nhất không có kỳ thủ hàng đầu nào đạt được chỉ số 93,8% tại một giải đấu, trong vòng một năm qua. Có lẽ các ván đấu của Quang Liêm cần được kiểm tra kỹ hơn. Thực tế chỉ có một lần có kỳ thủ đạt được mức hơn thế là Alireza Firouzja với thông số 94,2%".
Trả lời VnExpress về quan điểm của Kramnik, Quang Liêm nói: "Gian lận, cụ thể là sử dụng máy tính hay người khác trợ giúp khi thi đấu cờ vua, là một vấn đề rất nghiêm trọng mà thế giới cờ đang trải qua hiện nay. Nó đe dọa đến sự chính trực của các giải đấu, đến uy tín của các kỳ thủ. Vì vậy, tôi ủng hộ tất cả các giải pháp phòng chống gian lận, cả cờ bàn và cờ online. Ban tổ chức và trọng tài ở các giải đấu hàng đầu hiện nay như World Cup, Grand Chess Tour, Champions Chess Tour... đều có các biện pháp phòng chống gian lận rất chặt chẽ".
Titled Tuesday là giải cờ chớp online diễn ra hai lần mỗi tuần, vào thứ Ba, chỉ dành cho những kỳ thủ có danh hiệu (kiện tướng). Mỗi giải thường có hàng trăm kiện tướng tham dự, mỗi người đánh 11 ván, với quỹ thưởng 2.500 USD, trong đó 1.000 USD thuộc về kỳ thủ đứng đầu. Magnus Carlsen, Fabiano Caruana, Hikaru Nakamura và nhiều cao thủ khác thường xuyên dự giải này, và những kỳ thủ hàng đầu Việt Nam cũng góp mặt. Từ thông tin trên Titled Tuesday và các giải khác, Kramnik đã tố nhiều kỳ thủ gian lận qua blog của ông trên Chess.com, trong đó có Nakamura.
Kỳ thủ số một Việt Nam nói thêm: "Tôi tôn trọng Kramnik với tư cách là một nhà cựu vô địch cờ vua thế giới. Tuy nhiên, tôi nghĩ cách tiếp cận vấn đề của ông ấy thiếu sức thuyết phục. Kramnik đã viết nhiều bài trên Chess.com và mạng xã hội X ám chỉ nhiều kỳ thủ mạnh khác gian lận online, nhưng Chess.com đã ra thông báo khẳng định những cáo buộc của Kramnik là không có cơ sở. Là một kỳ thủ, tôi tin vào những quy trình của Chess.com và các Ban tổ chức, hơn là ý kiến chủ quan của cá nhân kỳ thủ khác".
Quang Liêm (trái) trong ván hòa Kramnik ở siêu giải Dortmund ngày 29/7/2011 tại Đức. Ảnh: Souleidis
Hôm 24/12, Chess.com thông báo đóng cửa blog của Kramnik, chặn quyền lên tiếng của ông trên nền tảng này. Tức là kỳ thủ 48 tuổi vẫn có quyền chơi và thi đấu ở đó, nhưng không có khả năng bình luận hay viết blog. Lý do nền tảng này đưa ra là Kramnik đã "tấn công ngày càng mạnh mẽ vào những kỳ thủ được tôn trọng ở làng cờ", nên họ không thể bỏ qua. Họ cho rằng các cáo buộc của Kramnik "không có cơ sở", và ông không chỉ vi phạm điều lệ của nền tảng, còn phạm vào quy tắc ứng xử của Liên đoàn Cờ vua Thế giới (FIDE).
Kramnik không phục, nên ông lập một tài khoản trên X, và tiếp tục đăng những nghi vấn vào các kỳ thủ khác. Lập luận của ông chủ yếu dựa trên "độ chính xác của các nước đi", cơ bản là tỷ lệ các nước đi của một kỳ thủ được máy tính đánh giá là tốt trở lên. Chess.com thống kê rằng một kỳ thủ có hệ số online từ 1.000 đến 1.5000 có thể đạt độ chính xác trên 90% trong 10% ván đấu. Còn Kramnik cho rằng khác biệt giữa kỳ thủ có độ chính xác 93% và 92% trong một giải đấu lên tới 50 Elo.
Quang Liêm nói thêm rằng anh tin vào đội ngũ chống gian lận của Chess.com. Kỳ thủ 33 tuổi nói thêm: "Các ván cờ tôi đã chơi đều là thông tin công khai. Tôi biết Chess.com có các thuật toán và cả một đội ngũ phòng chống gian lận, chuyên phân tích hàng trăm nghìn ván cờ mỗi ngày của tất cả người chơi trên nền tảng này. Chắc hẳn không ai có thể gian lận một thời gian dài mà không bị phát hiện. Nếu Kramnik hay ai khác muốn đào sâu nghiên cứu thêm bất kỳ ván cờ nào, thì họ đều có quyền và khả năng làm điều đó một cách dễ dàng".
Kramnik cho rằng độ chính xác cao nhất của kỳ thủ số một thế giới Carlsen ở một trong 10 giải Titled Tuesday gần nhất anh tham dự là 90,8%. Trong khi, có 10 lần giải đấu chứng kiến một kỳ thủ đạt độ chính xác từ 93% trở lên, và Quang Liêm nằm trong nhóm này.
Các quan điểm chung của Kramnik về gian lận online được những cao thủ như Caruana đồng tình. Caruana từng nói: "Kramnik tin rằng 25% kỳ thủ dự Titled Tuesday gian lận, nhưng tôi nghĩ tỷ lệ thực sự còn cao hơn thế, tới hơn 50%".
Tuy nhiên, cũng có những cao thủ phản đối, trong đó có Nakamura. Kỳ thủ Mỹ gốc Nhật Bản từng nói rằng "độ chính xác" không phải thước đo đánh giá khả năng gian lận của kỳ thủ.
Kramnik vô địch cờ tiêu chuẩn thế giới năm 2000, sau khi lật đổ Garry Kasparov ở London, Anh. Ông hai lần bảo vệ ngôi Vua cờ, trước Peter Leko năm 2004 và Veselin Topalov năm 2006. Quản lý của Topalov từng nghi Kramnik gian lận, khi ông dành quá nhiều thời gian trong nhà vệ sinh ở chung kết cờ vua thế giới 2006. Kramnik mất ngôi sau đó một năm, khi thua Viswanathan Anand.
Quang Liêm là kỳ thủ số một Việt Nam trong khoảng 15 năm qua, từng vô địch cờ chớp thế giới năm 2013. Anh hiện đứng thứ 22 thế giới cờ tiêu chuẩn, và thứ 20 cờ chớp. Gần đây, nhà vô địch HD Bank 2017 không còn thường xuyên thi đấu, do làm HLV cờ vua trường Webster và Giám đốc học viện SPICE toàn thời gian.
Xuân Bình