Các quan chức hải quân Anh cáo buộc không quân nước này đang tìm cách vận động để đưa thêm phiên bản F-35A vào chương trình mua 48 tiêm kích tàng hình của Mỹ, Sky News ngày 1/12 dẫn hai nguồn tin giấu tên cho biết. F-35A là phiên bản vốn chỉ có thể hoạt động trên đất liền mà không có khả năng cất hạ cánh trên tàu sân bay như F-35B.
Hải quân Anh cho rằng việc cắt giảm số lượng tiêm kích F-35B trong gói mua sắm này là sai lầm lớn, khiến năng lực tác chiến của hai tàu sân bay HMS Queen Elizabeth và HMS Prince of Wales bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
"Việc này sẽ làm suy yếu hoàn toàn chương trình chế tạo tàu sân bay. Không quân Hoàng gia Anh (RAF) không có lý do hợp lý để sở hữu F-35A. Anh không nên mua những chiếc F-35 không có khả năng cất cánh từ tàu sân bay", một quan chức hải quân tuyên bố.
Hải quân Anh cũng tức giận cáo buộc RAF "đặt toan tính của riêng mình lên trên lợi ích quốc gia", cho rằng đây là điều không thể chấp nhận được và cần phải bị ngăn chặn.
Trong khi đó, các sĩ quan cao cấp của RAF lại muốn đa dạng hóa phiên bản tiêm kích tàng hình F-35, với lý do không muốn phụ thuộc quá nhiều vào tiêm kích hạm F-35B trong tương lai. Họ nhấn mạnh rằng F-35A có giá rẻ hơn, bay xa hơn và mang theo nhiều vũ khí hơn F-35B.
Một nguồn tin cho rằng việc không quân Anh chuyển sang mua phiên bản F-35A thay cho F-35B có thể khiến Mỹ phật ý khi nước này hỗ trợ khá nhiều cho chương trình tàu sân bay của Anh.
"Họ không hiểu rằng việc này tiềm ẩn nguy cơ làm tổn hại đến quan hệ Mỹ - Anh. Mỹ coi Anh là nước duy nhất ngang hàng trong việc vận hành tàu sân bay nhưng chúng cần loại máy bay chiến đấu phù hợp, nếu không năng lực tác chiến của tàu sân bay Anh sẽ giảm sút nghiêm trọng. Nếu RAF quyết định mua phiên bản F-35A, Mỹ sẽ coi đây là hành động phản bội", một nguồn tin nhận định.
Đại diện Bộ Quốc phòng Anh cho biết kế hoạch mua sắm 48 chiếc F-35 đầu tiên vẫn không thay đổi, việc bàn giao dự kiến sẽ hoàn tất vào năm 2025. Anh sẽ mua tổng cộng khoảng 138 tiêm kích F-35. Các nguồn tin cho biết Bộ Quốc phòng Anh chưa quyết định lựa chọn phiên bản cho lô 13 tiêm kích F-35 cuối trong số 48 chiếc thuộc đợt mua đầu tiên.
Tiêm kích F-35B bay phía trên tàu sân bay HMS Queen Elizabeth. Ảnh: BQP Anh. |
Nguyễn Tiến