Rất đông các nghị sĩ và đại diện các công ty hàng đầu của Mỹ đứng chật phòng Mansfield tại tòa nhà Quốc hội Mỹ để chúc mừng một sự kiện mà nhiều người coi là kết thúc thực sự cuộc chiến tranh trên thực tế đã qua từ năm 1975.
Sự kiện này là việc đưa dự luật trao Quy chế Thương mại bình thường vĩnh viễn (PNTR) cho VN ra trước Quốc hội Mỹ. Một kết quả bỏ phiếu tích cực có thể giúp đưa VN lên vị thế cân bằng với hầu hết các quốc gia khác trên thế giới có quan hệ song phương bình thường với Mỹ.
So với các cựu thù khác, VN đã phải chờ lâu hơn để nước Mỹ quên đi quá khứ chiến tranh. VN là một đất nước với 2/3 dân số sinh ra sau chiến tranh. Chỉ có một số ít thanh niên VN muốn quan tâm đến cuộc chiến đã qua. Họ thích nói về thể thao và tất nhiên là kinh doanh. Những người anh hùng của họ là các doanh nhân tự lập thân như Bill Gates. Người Mỹ được chào đón nồng hậu ở Việt Nam - đất nước từ lâu đã quyết định hướng tới tương lai và bỏ lại quá khứ.
 |
|
Phát biểu tại Diễn đàn thương mại và đầu tư APEC, cố vấn cao cấp Tập đoàn NewYork Life Sandra Kristoff khẳng định doanh nghiệp Mỹ ủng hộ PNTR cho VN. Ảnh: P.A. |
Ủng hộ mạnh mẽ VN gia nhập WTO
Mỹ là thị trường xuất khẩu hàng đầu của VN, còn các sản phẩm của Mỹ đã có uy tín cao ở thị trường này. Với tốc độ tăng trưởng kinh tế hằng năm liên tiếp đạt gần hai con số trong vòng một thập kỷ qua, VN là mảnh đất hứa hẹn cho ngành công nghiệp Mỹ.
Không ngạc nhiên khi đã có hơn 100 doanh nghiệp hàng đầu của Mỹ đồng ý tham gia liên minh WTO VN - Mỹ, ủng hộ tư cách thành viên WTO cho VN và đưa nền kinh tế đang lên này tham gia vào tổ chức thương mại có tầm quan trọng nhất thế giới.
Rõ ràng, chính trị đã theo sau thay vì đi trước dẫn dắt kinh tế. Hai quốc gia đã và đang hợp tác trên một loạt các vấn đề, nhưng luôn dựa trên những thỏa thuận tạm thời, chẳng hạn như việc từ bỏ áp dụng hằng năm đạo luật xếp VN vào danh sách những quốc gia đặc biệt quan tâm. Đó là tu chính án Jackson - Vanick. Tổng thống Clinton đã lần đầu tiên đưa ra lệnh bãi bỏ áp dụng tu chính án này năm 1998, mở đường cho hoạt động thương mại và đầu tư.
|
Hạ nghị sĩ Max Baucus nhấn mạnh: "Tôi mong rằng các đồng nghiệp của tôi tại hạ viện sẽ thông qua dự luật này trước dịp nghỉ tháng 8”. |
8 thượng nghị sĩ và 41 hạ nghị sĩ của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đã bảo trợ dự luật trao quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn cho VN. Các nhóm cựu chiến binh trên khắp nước Mỹ cũng ủng hộ việc bình thường hóa quan hệ, đồng thời ghi nhận những nỗ lực của VN trong việc tìm kiếm hài cốt lính Mỹ mất tích.
Lợi ích cho cả hai bên
Ấn tượng nhất là sự ủng hộ của giới kinh tế. Một liên minh lớn ủng hộ quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn bao gồm ngành ngân hàng, bảo hiểm và những ngành dịch vụ khác, với kỳ vọng hưởng lợi từ việc mở cửa kinh tế của một thị trường nhiều tiềm năng, đã được thành lập.
Thị trường bảo hiểm nhân thọ của VN đang tăng trưởng rất nhanh và vô số những công ty quốc tế đang ganh đua nhau để vào được thị trường nhiều lợi nhuận này. Nếu VN gia nhập WTO, một bước đi hoàn tất và tất yếu sau quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn, thì việc mở cửa lĩnh vực dịch vụ có khả năng sẽ làm lợi cho những công ty có sức cạnh tranh cao của Mỹ.
Liên minh ủng hộ quan hệ thương mại bình thường vĩnh viễn với VN cũng gồm cả những ngành công nghiệp thường bị cho là thua thiệt vì thương mại tự do. Đại diện cho lợi ích ngành nông nghiệp, hiệp hội những nhà sản xuất, những nhóm thương mại và bán lẻ ủng hộ nỗ lực của VN để trở thành một đối tác thương mại của Mỹ với đầy đủ quyền lợi, ưu đãi và cả trách nhiệm nữa.
Những giọng nói duy nhất phản đối PNTR đến từ một liên minh các nhà sản xuất và Hội đồng quốc gia các tổ chức dệt may. Hai nhóm này lo sợ rằng việc cho VN tiếp cận mở với thị trường Mỹ sẽ gây thiệt hại cho nhân công của họ. Điều khiến họ lo ngại là Chính phủ VN vẫn sở hữu một số ngành kinh doanh.
Phe ủng hộ VN phản bác lại rằng nước này đang trong quá trình tư nhân hóa ngành công nghiệp thuộc sở hữu nhà nước và đã tiến bộ nhanh chóng trong những năm qua. Quá trình tư nhân hóa đang tiếp tục và tỷ lệ những doanh nghiệp tư nhân trong nền kinh tế có thể tăng nhanh với việc gia nhập WTO.
Chính phủ VN cũng đã đồng ý dừng việc trợ cấp cho ngành công nghiệp. Một ngày trước khi ký thoả thuận WTO, Thủ tướng đã ra quyết định chấm dứt các khoản trợ cấp cho các nhà sản xuất hàng dệt may.
Quyết định của Mỹ cấm nhập khẩu cá tra của VN chỉ đơn thuần về những lý do bảo hộ. VN đã và đang sẵn sàng thay đổi quy trình sản xuất vì thị trường Mỹ mà họ ưu ái. Những hậu quả khi Mỹ đóng cửa thị trường cũng nghiêm trọng tương tự và nhiều nông trại cá tra sẽ phải đối mặt với tổn thất lớn về kinh tế.
Việc bình thường hóa chắc chắn đem lại lợi ích cho cả hai phía. Minh chứng là sự ủng hộ từ gần như tất cả các nhóm kinh tế cũng như các nhóm chính trị, như nhóm về tìm quân nhân mất tích, nhóm nhân quyền và tự do tôn giáo. Đa số tin rằng việc hoàn tất quá trình bình thường hóa sẽ tạo ra sự thúc đẩy mạnh cho những vấn đề nói trên.
Phan Anh (Theo Washington Times)