"Thủy thủ đoàn đã ở vị trí sẵn sàng chiến đấu khi tàu tiến gần đến cực nam bán đảo Crimea do Nga kiểm soát. Các hệ thống vũ khí trên khu trục hạm Anh đã được nạp đạn", phóng viên Jonathan Beale của BBC kể về cuộc chạm trán giữa tàu chiến HMS Defender của hải quân Anh với lực lượng Nga ngoài khơi bán đảo Crimea hôm 23/6.
Tàu khu trục HMS Defender lúc đó chuẩn bị tiến vào vùng biển 12 hải lý quanh bán đảo Crimea, vốn được Nga coi là lãnh hải của nước này. Hạm trưởng Vincent Owen khẳng định đây là chuyến di chuyển vô hại qua tuyến hàng hải được quốc tế công nhận.
Cuộc chạm trán giữa HMS Defender với lực lượng Nga hôm 23/6. Video: BBC.
"Tôi đang ở trong phòng tác chiến của HMS Defender thì phía Nga phát ra thông điệp cảnh báo đầu tiên qua sóng vô tuyến: 'Delta 36, hãy đổi hướng'", phóng viên Mark Nicol của Daily Mail có mặt trên tàu chiến Anh lúc đó nhớ lại. "Delta 36" là mã hiệu của tàu khu trục Anh trên hệ thống định vị hàng hải.
Các thành viên thủy thủ đoàn Anh ban đầu không tỏ ra lo lắng, nhưng tâm lý căng thẳng ngày càng tăng khi xuất hiện thêm những chấm đỏ trên màn hình cảnh giới. Phía Nga phát cảnh báo thứ hai qua vô tuyến, trong khi kíp tàu Anh hồi đáp rằng họ đang thực thi quyền đi lại vô hại trên biển.
"Delta 36, đây là biên phòng Nga, hãy đổi hướng. Tránh xa biên giới. Hướng đi của các vị sẽ tiến vào lãnh hải. Các vị có nghe thấy không", tàu Nga thông báo qua điện đàm.
Khi tàu chiến Anh không chuyển hướng, hai tàu tuần tra lớp Rubin của biên phòng Nga bắt đầu xuất hiện ở phía mạn trái HMS Defender. Có thời điểm khoảng cách giữa hai tàu chỉ là 100 m.
Hạm trưởng Owen tỏ ra tự tin, khẳng định các tàu tuần tra Nga không thể bám đuôi tàu khu trục Anh. HMS Defender có tốc độ tối đa hơn 56 km/h, trong khi tàu tuần tra lớp Rubin chỉ đạt tốc độ khoảng 46 km/h.
Tàu biên phòng Nga tiếp tục liên lạc qua vô tuyến với giọng điệu ngày càng quyết liệt. "Delta 36, yêu cầu các vị không vượt qua biên giới, nếu không chúng tôi sẽ khai hỏa. Đổi hướng ngay. Các vị đang xâm phạm lãnh hải Liên bang Nga. Chúng tôi sẽ không chịu trách nhiệm nếu các vị gặp hư hại. Chúng tôi đang tổ chức diễn tập quân sự trong khu vực này".
Beale nghe thấy nhiều tiếng súng ở xa, nhưng dường như không nhằm vào HMS Defender. Cùng lúc đó, hàng loạt tiêm kích và cường kích Nga áp sát khu trục hạm Anh.
Thủy thủ đoàn phát hiện hơn 20 máy bay quân sự Nga, bao gồm tiêm kích Su-27 và Su-30SM, cường kích Su-24M, thủy phi cơ Be-12 và máy bay không người lái (UAV). Một tàu tuần tra Đề án 22160 của hải quân Nga cũng hiện diện gần chiến hạm Anh.
Các sĩ quan tác chiến trên tàu Anh tỏ ra lo ngại đến mức ra lệnh cho thủy thủ đoàn đội mũ trùm và đeo găng tay kháng lửa. Cảnh báo phòng không trên HMS Defender được nâng lên mức đỏ, trong khi một tàu hải quân khác của NATO ở Biển Đen thông báo đang bị tàu chiến Nga khóa mục tiêu bằng radar.
Hai tàu tuần tra của biên phòng Nga bám theo HMS Defender hôm 23/6. Ảnh: Royal Navy.
"Tiếng súng ở phía đuôi", thủy thủ ở mạn trái thượng tầng thông báo. Một người khác cầm ống nhòm cho biết các tàu biên phòng Nga đã khai hỏa pháo trên boong. Chỉ vài tích tắc sau, tàu tuần tra Nga lại khai hỏa hai loạt pháo khác. "Hãy tránh xa", cảnh báo được tàu Nga phát qua vô tuyến.
"Tiếng pháo gầm lên bên mạn tàu HMS Defender khi tôi bò rạp sát thành tàu", phóng viên Nicol kể. "Sau hai loạt pháo, tôi nghe thấy hạm trưởng thông báo rằng hai tên lửa phòng không Sea Viper đã được đặt ở trạng thái sẵn sàng khai hỏa. Trong tíc tắc, tôi tự hỏi điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Chiến tranh có bùng nổ hay không?"
Căng thẳng chỉ giảm xuống khi HMS Defender rời vùng biển 12 hải lý quanh bán đảo Crimea. Một cường kích Su-24 tiếp tục áp sát, đánh dấu lần tiếp cận gần nhất suốt cuộc chạm trán, trong lúc chiến hạm Anh trở lại vùng biển quốc tế.
Vị trí chiến hạm Anh chạm trán tàu biên phòng, cường kích Nga ngoài khơi Crimea. Đồ họa: Salten News.
Quân đội Nga cáo buộc tàu HMS Defender tiến vào sâu 3 km trong lãnh hải nước này ở ngoài khơi Mũi Fiolent trên bán đảo Crimea. "Chúng tôi đã cảnh báo sẽ sử dụng vũ lực nếu họ xâm phạm biên giới Nga, nhưng tàu Anh không phản ứng. Một tàu tuần tra Nga bắn cảnh cáo, sau đó cường kích Su-24 thả 4 quả bom trên đường đi của tàu khu trục. Chiến hạm này đã rời đi ngay sau những phát bắn cảnh cáo", thông cáo của Bộ Quốc phòng Nga có đoạn.
Quân đội Anh bác bỏ tuyên bố của Nga. "Không có phát súng cảnh cáo nào được bắn với HMS Defender. Chúng tôi tin rằng Nga khi đó đang tiến hành tập trận ở Biển Đen và cảnh báo trước cho cộng đồng hàng hải về hoạt động của họ. Không có phát súng nào nhắm vào HMS Defender và chúng tôi không công nhận tuyên bố rằng bom đã được thả trên đường di chuyển của tàu", Bộ Quốc phòng Anh cho biết thêm.
Vũ Anh (Theo BBC)