"Những cuộc trưng cầu dân ý giả là sự sỉ nhục đối với các nguyên tắc chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, vốn là nền tảng của hệ thống quốc tế", Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan ngày 20/9 nói.
Bình luận của Mỹ được đưa ra sau khi giới chức vùng Donetsk, Lugansk ở miền đông Ukraine và Kherson, Zaporizhzhia ở miền nam thông báo sẽ tổ chức trưng cầu dân ý về sáp nhập Nga ngày 23-27/9.
"Nếu điều này xảy ra, Mỹ sẽ không bao giờ công nhận yêu sách của Nga đối với bất kỳ phần lãnh thổ sáp nhập nào từ Ukraine", ông Sullivan nói thêm.
Dân địa phương căng quốc kỳ Nga tại khu dân cư Stanitsa Luganskaya, tỉnh Lugansk, Ukraine ngày 22/8. Ảnh: RIA Novosti.
Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cũng lên án kế hoạch, cảnh báo rằng động thái sẽ khiến xung đột tiếp tục leo thang. "Các cuộc trưng cầu dân ý không hợp pháp và không thể thay đổi bản chất của cuộc chiến ở Ukraine", ông Stoltenberg viết trên Twitter.
Stoltenberg kêu gọi cộng đồng quốc tế mạnh mẽ lên án hành vi "vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế", đồng thời tăng cường hỗ trợ cho Ukraine.
Thủ tướng Đức Olaf Scholz gọi các cuộc trưng cầu dân ý là "giả mạo" và cần bị cộng đồng quốc tế bác bỏ. "Rõ ràng những cuộc trưng cầu dân ý giả không thể được chấp nhận và không được luật pháp quốc tế bảo vệ", ông Scholz nói bên lề cuộc họp của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc.
Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda tuyên bố các cuộc trưng cầu dân ý sẽ vô giá trị và quốc gia này sẽ không bao giờ công nhận kết quả.
Trước đó, Kiev nói kế hoạch thể hiện "nỗi sợ thất bại" của Nga và khẳng định "các cuộc trưng cầu dân ý giả" sẽ không thay đổi bất kỳ điều gì. "Ukraine vẫn coi Nga là quốc gia chiếm đóng bất hợp pháp, đồng thời Kiev có mọi quyền giải phóng các vùng lãnh thổ và sẽ tiếp tục làm điều đó", Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba nói.
Phát ngôn viên Tổng thống Ukraine nói rằng các cuộc trưng cầu sẽ phá hủy cơ hội đàm phán hòa bình giữa Kiev và Moskva.
Về phía Nga, Chủ tịch Duma Quốc gia Nga (Hạ viện Nga) Vyacheslav Volodin tuyên bố ủng hộ các khu vực sáp nhập Nga. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói đây là vấn đề tùy thuộc vào mong muốn của người dân ở các vùng Ukraine. "Ngay từ đầu, chúng tôi đã nói rằng người dân ở các vùng đó nên tự quyết định số phận của họ", ông Lavrov nói.
Vài tiếng trước khi 4 vùng Ukraine đưa ra thông báo, Dmitry Medvedev, Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, nhấn mạnh trưng cầu dân ý là điều rất cần thiết và kết quả sẽ không bị đảo ngược, dù bất kỳ ai là lãnh đạo Nga trong tương lai. Ông cũng cho rằng động thái sẽ tạo điều kiện để Nga sử dụng sức mạnh quân sự "bảo vệ" những khu vực này tốt hơn.
Thanh Tâm (Theo AFP, Reuters, TASS)