"Tôi chắc chắn rằng cuộc trưng cầu dân ý sẽ có kết quả tích cực", Denis Pushilin, lãnh đạo Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng, viết trên mạng xã hội. Cơ quan lập pháp của Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) tự xưng cũng thông báo họ đã phê duyệt một đạo luật về cuộc bỏ phiếu.
"Tôi chắc chắn rằng việc sáp nhập Kherson vào Nga sẽ bảo vệ lãnh thổ của chúng tôi và khôi phục lại công lý lịch sử", Vladimir Saldo, lãnh đạo chính quyền Kherson do Nga bổ nhiệm, ra tuyên bố. Vladimir Rogov, đại diện chính quyền thân Nga tại vùng Zaporizhzhia, cho biết "mọi thứ đã sẵn sàng".
4 vùng thông báo các cuộc trưng cầu dân ý sẽ được thực hiện ngày 23-27/9, nhưng chưa rõ chúng sẽ được tổ chức như thế nào. Các quan chức thân Nga trước đó cho biết nó có thể được tổ chức bằng hình thức điện tử.
Một lính Nga tại thị trấn Shchastia, vùng Lugansk, miền đông Ukraine hôm 13/4. Ảnh: AFP.
Ngay sau khi các thông báo được đưa ra, Ukraine tuyên bố họ sẽ có phản ứng mạnh mẽ. "Mối đe dọa chỉ có thể bị loại bỏ bằng vũ lực", Chánh văn phòng Tổng thống Ukraine Andriy Yermak tuyên bố.
"Cách tống tiền ngây thơ thông qua những lời đe dọa trưng cầu dân ý và tổng động viên đến từ những kẻ chỉ biết chiến đấu với trẻ em và người ôn hòa. Đối thủ đang rất sợ thất bại", ông nói thêm.
Ngoại trưởng Ukraine Dmytro Kuleba viết rằng "các cuộc trưng cầu dân ý giả sẽ không thay đổi bất kỳ điều gì. Ukraine vẫn coi Nga là quốc gia chiếm đóng bất hợp pháp, đồng thời Kiev có mọi quyền giải phóng các vùng lãnh thổ và sẽ tiếp tục làm điều đó".
Phó thủ tướng Ukraine Irina Vereshchuk hôm 4/9 cảnh báo những công dân tham gia trưng cầu dân ý sáp nhập do Nga tổ chức có thể đối mặt án tù 12 năm. Mỹ hồi tháng 7 cũng đe dọa có "phản ứng nhanh chóng, nghiêm khắc" nếu Moskva sáp nhập thêm lãnh thổ Ukraine.
Trong khi đó, Chủ tịch Duma Quốc gia Nga (Hạ viện Nga) Vyacheslav Volodin tuyên bố ông ủng hộ các khu vực sáp nhập Nga. "Chúng tôi cần hỗ trợ các nước cộng hòa mà chúng tôi đã ký kết các thỏa thuận tương trợ", ông nói, đề cập đến các thỏa thuận Moskva đã ký với DPR và LPR vài ngày trước khi Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraine hồi tháng 2.
Vài tiếng trước khi 4 vùng Ukraine đưa ra thông báo, Dmitry Medvedev, Phó chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, đăng trên Telegram rằng việc tổ chức trưng cầu dân ý là "điều rất cần thiết" và kết quả bỏ phiếu sẽ không thể đảo ngược, cho phép Nga bảo vệ những nơi được coi là lãnh thổ một cách hợp pháp.
"Xâm phạm lãnh thổ Nga là hành động phạm tội, cho phép chúng ta sử dụng mọi lực lượng tự vệ. Đây là lý do khiến phương Tây và Kiev rất lo sợ các cuộc trưng cầu dân ý này", ông Medvedev viết. "Không một lãnh đạo Nga nào trong tương lai có thể đảo ngược kết quả này".
Động thái mới diễn ra 8 năm sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014 sau một cuộc trưng cầu dân ý. Ukraine không công nhận kết quả này, gọi đây là "lãnh thổ bị chiếm đóng" và thề sẽ giành lại bán đảo.
Nga đã kiểm soát Kherson và phần lớn Zaporizhzhia từ hồi tháng 3. Phe ly khai thân Nga kiểm soát 60% diện tích Donetsk và toàn bộ tỉnh Lugansk. Tuy nhiên, lực lượng Ukraine đang tiến hành chiến dịch phản công vào Lugansk và tuyên bố đã giành lại một làng nhỏ tại đây.
Cục diện chiến trường Ukraine sau hơn 6 tháng giao tranh. Đồ họa: WP.
Thanh Tâm (Theo AFP/Reuters)