Giải Sin-hoe Rafetus swinhoei (rùa Hoàn Kiếm) là loài quý hiếm nhất thế giới, theo công bố mới nhất của Liên minh bảo tồn rùa thế giới. Rafetus swinhoei chỉ còn một con hoang dã ở hồ Đồng Mô (Sơn Tây, Hà Nội). Chúng là một trong 5 loài rùa mai mềm của Việt Nam, với đặc điểm như mũi ngắn, không có nếp gấp tạo thành đáp sần ở phía cổ như ba ba gai hay nốt sần dọc rùa phía trước của mai như ba ba Nam Bộ.
Rùa Trung Bộ (Mauremys annamensis) là loài đặc hữu, chỉ có ở Việt Nam, thường sống ở suối và đầm lầy. Dài mai rùa khoảng 170 mm, đầu màu nâu sẫm hoặc xám đen. Con rùa Trung Bộ này được nuôi tại Trung tâm bảo tồn rùa, Vườn quốc gia Cúc Phương.
Rùa hộp trán vàng miền Bắc Cuora galbinifrons nằm trong danh sách 50 loài nguy cấp nhất thế giới. Theo Sinh vật rừng Việt Nam, loài này phân bố ở miền Bắc từ Huế trở ra. Màu sắc mai khác nhau giữa cá thể cùng loài. Mai rùa gồ cao với các vệt màu đen, phần xung quanh thường sáng hơn ở giữa, yếm có màu đen.
Rùa hộp trán vàng miền Trung Cuora bourreti, là loài đặc hữu của miền Trung Việt Nam, phân bố từ Khánh Hòa đến Thừa Thiên Huế.
Rùa hộp trán vàng miền Nam Cuora picturata mới được tìm thấy tại khu rừng ở độ cao trung bình tại Phú Yên và Khánh Hòa. Chúng có mai ngắn, màu sắc đầu và đốm đen khác nhau giữa các cá thể cùng loài.
Rùa Sa nhân Cuora mouhotii, có màu nâu nhạt đến vàng nhạt, màu đen hoặc xám, mắt rùa đỏ. Yếm rùa màu vàng có vệt màu đen ở rìa xen lẫn với các vạch tối màu.
Rùa đầu to Platysternon megacephalum, đầu không thụt được vào mai. Mỏ rùa to như mỏ chim vẹt, mai màu xám. Chúng sống ở Hà Giang, Cao Bằng, Lào Cai, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Nam, Gia Lai. Số lượng loài ngày càng sụt giảm do bị săn bắt triệt để.
Hà Trung
(Ảnh: Chương trình bảo tồn rùa châu Á)