Tập đoàn Boeing năm 1973 phát triển máy bay T-43A, một biến thể của mẫu máy bay dân dụng nổi tiếng Boeing 737-200, để phục vụ mục đích quân sự của Lầu Năm Góc. Tổng cộng 19 chiếc T-43A đã được chế tạo, chủ yếu để huấn luyện hoa tiêu cho lực lượng không quân tầm xa.
Một trong số đó là chiếc máy bay mang số hiệu 73-1155 được bàn giao năm 1974. Với nội thất được tối ưu hóa cho việc đào tạo, nó phục vụ Không quân Mỹ (USAF) trong hơn hai thập kỷ. trước khi bị đưa vào kho lưu trữ vào năm 1997.
Vào cuối những năm 1990, USAF nhận ra tiềm năng của chiếc máy bay này trong một vai trò hoàn toàn mới: một phòng thí nghiệm bay để thử nghiệm các công nghệ tiên tiến.
Chiếc T-43A được rút khỏi kho, giao cho đơn vị Skunk Works của Lockheed Martin, nơi từng phát triển các dự án tàng hình SR-71 Blackbird, F-117 Nighthawk, để thực hiện cuộc đại tu toàn diện. Một số nguồn tin cho biết Sierra Nevada Corporation cũng tham gia vào quá trình này, nhưng thông tin cụ thể vẫn nằm trong vòng bí mật.
Từ năm 1999 đến khoảng năm 2001-2002, chiếc máy bay được tái cấu trúc, lắp đặt các thiết bị đặc biệt và được đặt tên mới NT-43A, hay RAT-55, chuyên thực hiện các thí nghiệm trên không phức tạp nhất của USAF.
Dù vẫn giữ lại khung thân cơ bản của Boeing 737-200, chiếc máy bay đã trải qua những thay đổi đáng kể để phù hợp với vai trò mới. Hai đặc điểm nổi bật nhất là các khoang hình trụ lớn ở phần mũi và đuôi máy bay.
Những cấu trúc này, được cho là nơi chứa các ăng ten radar tiên tiến, đã thay đổi diện mạo của NT-43A, khiến nó trông như tàu không gian hơn là máy bay chở khách. Các ăng ten và cảm biến bổ sung xuất hiện trên thân máy bay, tạo nên một hình ảnh khác lạ so với phiên bản gốc.
Máy bay NT-43A với các khoang hình trụ ở mũi và đuôi. Ảnh: WarZone
Các thông tin về trang bị bên trong NT-43A chưa từng được tiết lộ, nhưng giới chuyên gia quân sự cho rằng với vai trò là "phòng thí nghiệm bay", nó được trang bị loạt thiết bị điện tử vô tuyến hiện đại, cùng máy tính mạnh để xử lý dữ liệu được thu thập từ các cảm biến theo thời gian thực.
Có thông tin cho rằng NT-43A được tích hợp radar với khả năng quan sát toàn cảnh hoặc thậm chí là radar khẩu độ tổng hợp (SAR), cho phép thu thập dữ liệu từ nhiều góc độ và tần số khác nhau.
Ngoài ra, nó cũng có thể được trang bị các cảm biến nhiệt và thiết bị quang-điện tử để nghiên cứu dấu hiệu hồng ngoại của mục tiêu, một yếu tố quan trọng trong việc phát triển công nghệ tàng hình.
Một điểm đáng chú ý là NT-43A vẫn giữ lại phần lớn hệ thống điện tử hàng không và động cơ của T-43A nguyên bản, nhưng có thể được nâng cấp để đáp ứng yêu cầu của các nhiệm vụ hiện đại.
Sự kết hợp giữa thiết kế cũ và công nghệ mới đã biến NT-43A thành một nền tảng linh hoạt, có thể thích nghi với nhiều loại thử nghiệm khác nhau.
Theo Topwar, NT-43A hoạt động dưới sự quản lý của Bộ Tư lệnh Hậu cần Kỹ thuật Không quân (AFMC), nhưng nơi đóng quân chính xác của nó vẫn là một bí ẩn.
Các nguồn tin cho rằng nó thường được bố trí tại sân bay quân sự Tonopah ở Nevada, một địa điểm nổi tiếng với các chương trình thử nghiệm bí mật như F-117 Nighthawk. Tuy nhiên, NT-43A thường xuyên di chuyển đến các căn cứ khác trên khắp Mỹ để tham gia vào các hoạt động thử nghiệm.\
Các nhiệm vụ của NT-43A chủ yếu diễn ra tại các khu vực thử nghiệm của USAF như sa mạc Nevada hay Mojave. Tuy nhiên, nó cũng được phát hiện ở những nơi bất ngờ như sân bay Amarillo, Texas, vào ngày 23/5, khi các nhiếp ảnh gia ghi lại được hình ảnh của nó trong lúc tiếp nhiên liệu.
Những lần xuất hiện hiếm hoi này đã làm dấy lên sự tò mò của cộng đồng yêu thích hàng không, nhưng thông tin về mục đích của các chuyến bay vẫn bị giữ kín.
Các chuyên gia hàng không nhận định NT-43A được thiết kế để thử nghiệm, hoàn thiện công nghệ tàng hình, một trong những lĩnh vực quan trọng nhất của USAF. Phi cơ này thường thực hiện các chuyến bay đôi với chiến đấu cơ tàng hình F-22, F-35, hay oanh tạc cơ tàng hình B-2 Spirit.
Máy bay NT-43A (trái) và oanh tạc cơ tàng hình B-2 Spirit trên bầu trời Death Valley năm 2021. Ảnh: WarZone
Trong những chuyến bay như vậy, NT-43A sử dụng radar và cảm biến để chiếu sóng vào phi cơ bay cùng từ nhiều góc độ và khoảng cách, ghi lại tín hiệu phản xạ để phân tích đặc tính tàng hình của nó. Các radar trên máy bay có khả năng hoạt động ở nhiều chế độ, mô phỏng các hệ thống radar mặt đất hoặc trên không, giúp đánh giá hiệu quả tàng hình của mục tiêu trong nhiều điều kiện khác nhau.
Ngoài ra, NT-43A còn có khả năng nghiên cứu dấu hiệu hồng ngoại, một yếu tố quan trọng để giảm khả năng bị phát hiện bởi các hệ thống cảm biến nhiệt. Các cảm biến quang-điện tử trên máy bay có thể ghi lại dữ liệu về nhiệt độ phát ra từ động cơ hoặc thân máy bay, cung cấp thông tin cần thiết để cải tiến thiết kế của các phương tiện bay tàng hình.
Một ví dụ điển hình về hoạt động của NT-43A là chuyến bay vào tháng 3/2021, khi nó được phát hiện bay cùng một chiếc B-2 Spirit trên sa mạc Death Valley ở California. Sự kiện này cho thấy NT-43A có thể đang thử nghiệm khả năng tàng hình của máy bay ném bom chiến lược, một trong những khí tài quan trọng nhất của USAF.
Các chuyến bay như vậy không chỉ giúp hoàn thiện thiết kế của máy bay mới mà còn đảm bảo rằng các phương tiện bay tàng hình vẫn duy trì được đặc tính của mình sau khi sửa chữa hoặc nâng cấp.
Máy bay NT-43A tiếp nhiên liệu tại sân bay Amarillo, Texas, ngày 23/5. Ảnh: Facebook/Andy Andrews
Các máy bay tàng hình như B-2 sử dụng lớp phủ đặc biệt để giảm tín hiệu radar, nhưng lớp phủ này có thể bị hư hại trong quá trình vận hành. NT-43A giúp đánh giá xem quá trình bảo dưỡng, sửa chữa có ảnh hưởng đến đặc tính tàng hình của máy bay hay không, đảm bảo rằng chúng vẫn duy trì được hiệu suất tối ưu.
NT-43A còn có thể đã tham gia vào việc phát triển các máy bay không người lái (UAV) tiên tiến, một lĩnh vực mà USAF đang đầu tư mạnh mẽ. Các UAV như RQ-170 Sentinel, được cho là có khả năng tàng hình cao, có thể đã được thử nghiệm với sự hỗ trợ của NT-43A để đảm bảo rằng chúng đáp ứng được yêu cầu nghiêm ngặt về khả năng tàng hình và hiệu suất tác chiến.
Mặc dù đã hoạt động hơn hai thập kỷ, NT-43A vẫn là một trong những bí mật được giữ kín nhất của USAF, khi lực lượng này không công bố bất cứ thông tin chính thức nào về nhiệm vụ, thiết bị hay kết quả thử nghiệm của nó. Thông tin về "phòng thí nghiệm bay" này chủ yếu được cung cấp từ những bức ảnh hiếm hoi và các thông tin không chính thức từ những người đam mê lĩnh vực hàng không.
Dù vậy, sự tồn tại của NT-43A được coi là minh chứng cho sự phức tạp và tinh vi của quá trình phát triển công nghệ quân sự mà Mỹ đang tiến hành. Trong khi các máy bay chiến đấu như F-35 hay B-21 Raider thu hút sự chú ý của công chúng, NT-43A hoạt động âm thầm ở hậu trường, đảm bảo những cỗ máy này có thể hoạt động hiệu quả trong môi trường chiến đấu ngày càng khắc nghiệt.
Theo chuyên gia quân sự Tyler Rogoway của Mỹ, dù đã có tuổi đời đáng kể và có thể sớm bị thay thế bởi các hệ thống thử nghiệm mới, NT-43A vẫn là một tài sản quan trọng của USAF. "Nó không chỉ là một chiếc máy bay, mà là biểu tượng của sự đổi mới, khả năng bảo mật và cam kết của USAF trong việc duy trì vị thế dẫn đầu về công nghệ", Rogoway nhận định.
Phong Lâm (Theo Topwar, WarZone)