Trong buổi làm việc sáng nay (24/5) với ba Bộ khối xã hội về công tác giải ngân vốn đầu tư công trung hạn và kế hoạch năm 2018, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ đã đặt vấn đề, tại sao nhiều dự án được ưu ái cấp vốn, thậm chí giải ngân tạm ứng đầy đủ nhưng không hoàn thành đúng tiến độ.
"Cơ sở 2 Bệnh viên Bạch Mai và Việt Đức là dự án trọng điểm được ưu ái, không chỉ được bố trí vốn, mà còn giải ngân tạm ứng đầy đủ, đất thì có sẵn nhưng tại sao làm mãi không xong. Đến nỗi bệnh nhân, bác sỹ phải vất vả như hiện nay", Phó thủ tướng đặt vấn đề với đại diện Bộ Y tế. Ông cho rằng có tình trạng lúc lập kế hoạch đầu tư công trung hạn thì các Bộ, ngành xin bằng được dự án của mình, nhưng lúc triển khai thì lại không chịu làm.
Phó thủ tướng cho rằng việc chậm tiến độ với đầu tư công không nằm ở Luật mà chủ yếu ở khâu thực hiện.
Theo báo cáo, kế hoạch đầu tư công trung hạn bố trí cho ba Bộ này là 44.000 tỷ đồng, trong đó Bộ Y tế được giao 32.000 tỷ, Bộ Giáo dục là 8.000 tỷ đồng, còn Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là 3.500 tỷ đồng.
Riêng năm 2018, Bộ Y tế phải giải ngân 5.260 tỷ đồng, Bộ Giáo dục là hơn 1.300 tỷ đồng, còn Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là 337 tỷ đồng. Tuy nhiên, tính đến hết tháng 4/2018, tỷ lệ giải ngân của ba Bộ này chỉ đạt lần lượt là 1,36%, 17% và 6,28%. Đây cũng là ba Bộ có tiến độ giải ngân rất chậm, “chậm nhất toàn quốc” theo đánh giá của Phó thủ tướng Vương Đình Huệ.
Đối với Bộ Y tế, Phó thủ tướng yêu cầu làm rõ nguyên nhân chậm tiến độ tại hai dự án trọng điểm là Bệnh viện Bạch Mai cơ sở 2 và Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2.
“Đây là một trong những điển hình yếu kém trong đầu tư xây dựng, mặc dù rất bức thiết, bệnh viện thì quá tải, người bệnh thì khổ sở, nhà nước tập trung toàn lực vào đây, không thiếu tiền, nhưng dự án này giải ngân rất chậm, không có công nhân làm việc”, Phó thủ tướng nhận xét.
Ngoài 2 dự án bệnh viện trên, Bộ Y tế còn 8 dự án sử dụng vốn Trái phiếu Chính phủ. Với 5 dự án sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ đã được phê duyệt kế hoạch đầu tư, Phó thủ tướng yêu cầu phải sớm hoàn thiện đấu thầu chọn nhà thầu để triển khai ngay trong quý II/2018, không được chậm hơn.
Trả lời về hai dự án này, Thứ trưởng Y tế Phạm Lê Tuấn cho biết tới nay tiến độ đầu tư xây dựng đã chậm 18 tháng và Bộ Y tế đã xin Thủ tướng kéo dài tới hết năm 2019 sẽ hoàn thành thanh quyết toán. “Bộ trưởng đã rất quyết liệt chỉ đạo, liên tục, thường xuyên. Còn về trách nhiệm trong chậm trễ giải ngân, Bộ Y tế xin nhận trách nhiệm với Chính phủ”, ông Phạm Lê Tuấn thừa nhận.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng Đề án 125 của Bộ Y tế chậm tiến độ có phần nguyên nhân là Bộ này đã chuyển từ tổng thầu EPC sang các gói thầu và đấu thầu lựa chọn nhà thầu cho từng gói, đồng thời lại chậm triển khai dự toán công trình. Đại diện Kho bạc Nhà nước cho biết pháp luật quy định phải có dự toán thì mới được giải ngân. Theo các quyết định ban đầu, Đề án 125 thực hiện theo hình thức EPC nên khi chưa được duyệt dự toán thì chưa giải ngân được. Kho bạc Nhà nước đề nghị Bộ Y tế và chủ đầu tư phải nhanh chóng hoàn thành dự toán đã được phê duyệt.
Đối với ba dự án sử dụng ODA chưa phê duyệt chủ trương đầu tư, đại diện Bộ Y Tế hứa cố gắng trong năm nay phê duyệt chủ trương đầu tư sau khi thống nhất xong với Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải cho biết Thủ tướng đã đồng ý với kiến nghị của Bộ này là dự án chậm giải ngân thì cắt vốn chứ không thực hiện kéo dài dự án nữa như quy định của Luật Đầu tư công.
Thứ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thế Phương khẳng định sẽ kiến nghị Thủ tướng cắt vốn kế hoạch nếu tới 31/10 Bộ Y tế chưa phê duyệt xong chủ trương đầu tư cho 3 dự án trên. Đề xuất này cũng được Phó thủ tướng Vương Đình Huệ đồng tình.
Với Bộ Giáo dục, lãnh đạo Chính phủ yêu cầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện 3 dự án ODA có nguy cơ không hoàn thành trong năm 2018, nhất là Đại học Cần Thơ. Còn các dự án ODA của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đang gặp vướng mắc về chi thường xuyên và chi đầu tư, Phó thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ động xem xét, giải quyết theo tinh thần kết luận của Thủ tướng về vấn đề này.
Để xảy ra tình trạng này, Phó thủ tướng cho rằng trách nhiệm chính là ở khâu thực hiện của các bộ, thay vì đổ lỗi cho Luật.
Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu các Bộ nêu rõ nguyên nhân trong tổ chức thực hiện các giải pháp đầu tư xây dựng, chỉ rõ trách nhiệm của Chính phủ hay là của Bộ trưởng, Thứ trưởng phụ trách lĩnh vực trong tổ chức thực hiện. Đồng thời các Bộ phải thực hiện thanh, kiểm tra, cam kết giải pháp thực hiện, thay vì tình trạng "họp xong để đấy".
"Việc chậm tiến độ dự án đầu tư công không chỉ lãng phí nguồn lực, lãng phí phần giải ngân tạm ứng nhưng không dùng, mà còn không đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển y tế, giáo dục, văn hoá", Phó thủ tướng kết luận.
Minh Sơn