Lực lượng Vũ trang Philippines (AFP) ngày 7/6 thông báo đã phát hiện hai tàu hải quân Trung Quốc, gồm một tàu huấn luyện mang số hiệu 83 và một tàu đổ bộ mang số hiệu 999, di chuyển qua eo biển Basilan ở khu vực bán đảo Zamboanga phía nam nước này.
Eo biển Basilan được coi là tuyến hàng hải quốc tế, cho phép tàu thuyền nước ngoài được phép đi qua vô hại. Tuy nhiên, tàu hải quân Trung Quốc rất hiếm khi di chuyển qua eo biển này, do nó nằm rất gần các đảo lớn của Philippines.
"Theo đúng quy trình hành động tiêu chuẩn, AFP đã triển khai tàu BRP Domingo Deluana bám đuôi, theo dõi hành trình và phát thông điệp truy vấn đến nhóm tàu Trung Quốc", quân đội Philippines cho biết.
Trong hoạt động của hải quân các nước, truy vấn và phương pháp tiêu chuẩn được áp dụng để xác định phương tiện lạ đang đến gần để làm rõ đó là bạn hay thù. Quá trình này gồm một loạt hành động nhất định nhằm đảm bảo an ninh và ngăn ngừa hoạt động xâm nhập trái phép.
Tàu hải quân Trung Quốc di chuyển qua eo biển Basilan ở phía nam Philippines ngày 6/6. Video: Facebook/7000
Một trong hai tàu Trung Quốc đáp lại thông điệp, khẳng định nhóm tàu đang thực hiện "hoạt động hàng hải thông thường", đi từ cảng Dili ở Timor Lester (Đông Timor) đến Đại Liên, Trung Quốc.
"Các tàu Trung Quốc không nán lại, không tiến hành huấn luyện quân sự hay có hành động quân sự nào khác", Orlando Ayllon, người phát ngôn Bộ tư lệnh Tây Mindanao (Westmincom), cho biết.
Trong khi thông cáo của quân đội Philippines chỉ đề cập hai tàu hải quân Trung Quốc, truyền thông nước này ghi nhận có ba chiếc di chuyển gần bán đảo Zamboanga trong ngày 6/6.
Video được chia sẻ qua tài khoản Facebook 7000, kênh truyền thông địa phương ở Zamboanga, xác định nhóm tàu Trung Quốc gồm tàu đổ bộ Dong-Jiao 93 thuộc Hạm đội Đông Hải, cùng tàu đổ bộ lớp Type-071 Jinggang Shan và tàu huấn luyện Qi Jiquang.
Quan hệ giữa Philippines và Trung Quốc gần đây căng thẳng liên quan đến tranh chấp chủ quyền trên Biển Đông, đặc biệt là tại bãi cạn Scarborough và bãi Cỏ Mây. Lực lượng chấp pháp hai nước nhiều lần chạm trán gần bãi cạn và Philippines cáo buộc hải cảnh Trung Quốc phun vòi rồng, chạy cắt mặt tàu công vụ nước này.
Hồi tháng 2, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos đã bày tỏ lo ngại Trung Quốc bố trí tàu chiến gần Scarborough cùng với tàu hải cảnh và tàu cá. Ông cảnh báo mọi hành động khiến công dân Philippines thiệt mạng trong các vụ chạm trán ở Biển Đông sẽ là "lằn ranh đỏ" gần với việc tuyên chiến.
Vị trí eo biển Basilan phía nam Philippines. Đồ họa: Inquirer
Thanh Danh (Theo Inquirer, PhilStar)