Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario tại cuộc gặp với các phóng viên nước ngoài hôm nay. Ảnh: AFP
Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cho rằng những nỗ lực của Trung Quốc nhằm gây khó khăn cho tòa án của Liên Hợp Quốc đang xét xử vụ kiện liên quan đến Biển Đông.
Philippines đệ đơn kiện lên tòa án quốc tế ở The Hague, Hà Lan, để phản đối tuyên bố về đường 9 đoạn của Trung Quốc ở Biển Đông vào năm 2013. Tòa dự kiến đưa ra phán quyết vào đầu năm tới.
"Trung Quốc đang đẩy mạnh chương trình bành trướng và thay đổi hiện trạng nhằm hiện thực hóa tuyên bố đường 9 đoạn của mình và kiểm soát gần như toàn bộ Biển Đông, trước khi tòa án trọng tài đưa ra quyết định cho vụ kiện của Philippines", AFP dẫn lời ông del Rosario nói các nhà ngoại giao, sĩ quan quân đội và phóng viên nước ngoài.
Trung Quốc tuyên bố chủ quyền với 80% diện tích của vùng biển giàu tài nguyên này, thậm chí cả những khu vực sát bờ Philippines và những nước ASEAN khác, dựa trên một bản đồ với 9 đường ngắt quãng.
Tuy nhiên, một số điểm của cái gọi là đường 9 đoạn đó nằm cách nơi gần nhất của Trung Quốc đại lục gần 1.000 km và nằm hoàn toàn trong vùng đặc quyền kinh tế của các nước láng giềng.
Trung Quốc gần đây đang tích cực gia tăng hoạt động bồi đắp và cải tạo đất trên các đá ở Biển Đông, bất chấp sự phản đối của các nước liên quan.
Ông del Rosario cho rằng hoạt động này đang tiếp tục được thúc đẩy và viện dẫn việc các tàu Trung Quốc đâm vào các tàu cá Philippines tại một bãi cạn gần bờ biển Philippines hồi tháng một.
"Trung Quốc cũng đã và đang tiếp tục thâm nhập vào biển Tây Philippines, và thực hiện các hoạt động cải tạo quy mô lớn ở những vùng tranh chấp", ông nói, dùng cách gọi Biển Đông trong tiếng Philippines.
Hoạt động cải tạo đang diễn ra ở tất cả 7 rạn san hô mà Trung Quốc chiếm đóng trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam.
"Việc cải tạo này rõ ràng nhằm mục đích thay đổi tính chất, hiện trạng và quyền hàng hải của chúng, gây phương hại đến tòa trọng tài và phá hoại việc nghe và quyết định vụ kiện một cách khách quan của tòa án trọng tài", ông nói.
Sự thay đổi của công trình của Trung Quốc xây dựng trên bãi đá Gaven thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam vào tháng ba năm ngoái và gần đây. Ảnh: IHS Jane's
Trung Quốc đã ký kết Tuyên bố về quy tắc ứng xử của các bên trên Biển Đông năm 2010 với ASEAN, nhằm ngăn chặn các hành vi làm thay đổi nguyên trạng ở các khu vực xảy ra tranh chấp chủ quyền. Tuy nhiên, phía Bắc Kinh bác bỏ mọi cáo buộc và tuyên bố không tham gia vụ kiện với Philippines.
Trong cuộc gặp trên, ông del Rosario cũng cho biết Manila sẽ nối lại việc sửa chữa và xây dựng trên Biển Đông, sau khi tạm hoãn hoạt động này vào năm ngoái do lo ngại ảnh hưởng đến vụ kiện.
Ông khẳng định các hoạt động, trong đó có sửa chữa một đường băng, không vi phạm Tuyên bố về quy tắc ứng xử của các bên trên Biển Đông vì không làm thay đổi hiện trạng ở khu vực xảy ra tranh chấp chủ quyền.
Tháng 10 năm ngoái, Manila từng kêu gọi tất cả các nước ngừng hoạt động xây dựng ở các đá và rạn san hô nhỏ trên Biển Đông mà Trung Quốc có tuyên bố chủ quyền chồng lấn với nhiều quốc gia ASEAN.
Anh Ngọc