Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose. Ảnh: AP.
3.000 trang tài liệu được trình lên Tòa Trọng tài Thường trực hôm 16/3, VOA News đưa tin. Với động thái này, Philippines bổ sung thêm 12 tập tài liệu cho 4.000 trang phân tích và bằng chứng văn bản mà nước này gửi Tòa án theo đường điện tử hồi tháng 3/2014.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Charles Jose cho biết hành động trên giải quyết những quan ngại về những giá trị trong vị trí của Philippines và tại sao Manila cho rằng tòa trọng tài cần có phán quyết về vụ kiện.
"Philippines tin câu trả lời của mình đối với các câu hỏi của tòa chắc chắn giúp xác định Tòa án có quyền phán quyết về vụ kiện và những tuyên bố của Philippines, đặc biệt là liên quan đến đường chín đoạn, là có căn cứ thực tế và pháp lý", ông Jose nói.
Tòa án ra hạn chót cho Trung Quốc để phản biện những tài liệu mới do Philippines vừa đệ trình là ngày 16/6. Ông Jose cho biết quá trình tranh luận sẽ bắt đầu vào tháng 7. Manila đề nghị Tòa án phán xét về thẩm quyền của toà và nội dung vụ kiện cùng lúc, đồng thời hy vọng có phán quyết vào đầu năm 2016.
Philippines đặt câu hỏi về sự khẳng định "quá mức" của Trung Quốc đối với các thực thể trên Biển Đông. Theo đó, cái Bắc Kinh gọi là "đường chín đoạn", có hình lưỡi bò, chiếm gần như toàn bộ diện tích Biển Đông, tới tận vùng biển Malaysia.
Trung Quốc từ chối tham gia vụ kiện và bác bỏ mọi tiến trình tương tự khi nước này ký Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển. Bắc Kinh cũng không trả lời đề nghị đưa ra phản biện từ phía tòa, đồng thời ra tuyên bố vào thời điểm một tuần trước hạn chót cho rằng cơ quan này không có thẩm quyền trong vụ kiện.
Bắc Kinh cho rằng Manila đang yêu cầu tòa phán quyết về biên giới trên biển, lĩnh vực cơ quan này không có quyền xét xử. Tuy nhiên, Philippines cho biết họ chỉ đơn giản yêu cầu xác định "đường chín đoạn" có cơ sở pháp lý hay không. Manila còn tìm cách để xác định một số thực thể tranh chấp, mà Philippines tuyên bố là thuộc thềm lục địa và nằm trong phạm vi vùng đặc quyền kinh tế của nước này, là bãi đá hay bãi cạn lộ ra khi nước thuỷ triều xuống thấp.
Tuy nhiên, Gregory Poling, chuyên gia về tranh chấp tại Biển Đông thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, nhận định tòa án có khả năng không xét đến các vấn đề về những thực thể trên.
Tháng 1/2013, Philippines đệ đơn lên Tòa Trọng tài Thường trực nhằm tìm cách vô hiệu hóa tuyên bố chủ quyền dựa trên "đường 9 đoạn" của Trung Quốc. Tháng 3/2014, Manila trình tập hồ sơ pháp lý dày 4.000 trang để củng cố thêm cho vụ kiện.
Như Tâm